2023 Binek Otomobillerde Gider Kısıtlaması

Gelir Vergisi Kanunu bünyesinde; binek araçların kiralanması, sigorta, amortisman, otopark, OGS ve HGS gibi araçlarla ilgili giderlere yönelik belirli düzenlemeler vardır. Bu düzenlemeler şirketlere ait binek araçların giderlerinin belirli bir kısmının gider olarak kabul edileceği, geri kalan kısmının ise kanunen kabul edilmeyen gider olarak değerlendirildiği anlamına gelir. 

Binek Araç Denir?

Türk Gümrük Tarife Cetveli’nin 87.03 tarife pozisyonunda bulunan motorlu taşıtlar binek araç olarak kabul edilir. Bu bağlamda binek otomobiller; 1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuğa, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki bölümde emniyet kemerine veya uygun bir mekanizmaya sahiptirler. Yolcu kısımlarında yer alan konfor özelliklerine ve iç döşemelere, koltuk montajı için sabit bir mekanizmaya, iki yan panel boyunca arka camlara sahip bulunurlar. Bunun yanı sıra 87.03 kapsamındaki binek otomobillerde şoför bölümü ile insan veya eşya taşımak için kullanılan arka kısım arasında sabit bir bariyer veya panel yer almaz.

Binek Araç Giderleri Nelerdir?

Şirketlerin kiraladığı ya da satın aldığı binek araçların çeşitli vergilere ve kullanıma bağlı olarak belirli giderleri bulunur. Satın alınan binek araçların KDV ve ÖTV gibi vergisel masrafları vardır. Kullanım sırasında da akaryakıt, bakım, onarım gibi temel araç giderleri vardır. 

Kiralanan binek araçların onarım, sigorta, bakım gibi masrafları çoğu zaman sağlayıcı firmalar tarafından karşılanmakla birlikte şirketlerin karşılaması gereken kiralama bedeli, otoyol ücretleri, akaryakıt gibi masraflar vardır.

Binek Araçlarda Gider Kısıtlaması Nasıl Uygulanır?

Şirketler belirli düzenlemeler yapılmadan önceki binek araç satın alımlarında ortaya çıkan ÖTV ve KDV masraflarını ya da araç maliyetinin tamamını gider olarak gösterebiliyordu. Yapılan mevcut düzenlemeler sonucunda günümüzde masrafların belirli bir kısmı gider olarak gösterilebilir ve vergiden gönderilebilir. Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen binek araçlardaki gider kısıtlamaları şu şekildedir:

• Binek araçların kiralanması durumunda gider olarak indirim konusu olabilecek aylık araç kira bedeli 2024 yılı için KDV hariç olmak üzere 26.000 TL’dir. 26.000 TL üzeri, kanunen kabul edilmeyen gider kapsamında değerlendirilir.
• Binek araçların satın alınması durumunda gider olarak indirim konusu olabilecek ÖTV ve KDV toplam tutarı 690.000 TL’dir.
• Binek araç satın alınması durumunda amortisman olarak indirim konusu olabilecek tutar ÖTV ve KDV hariç 790.000 TL’dir.
• ÖTV ve KDV’nin aracın maliyetiyle birlikte eklendiğindeki kısıt rakamı 2024 yılı için 1.500.000 TL’dir.
• Binek araçlara yönelik yakıt, tamir, sigorta, bakım gibi temel giderlerin %70’i gider olarak indirim konusu olabilmesine karşın %30’u kanunen kabul edilmeyen giderdir.

Örneklendirmek gerekirse; 

Bir şirket 2024 hesap döneminde kiraladığı binek otomobil için aylık olarak KDV hariç 26.000 TL kiralama bedeli öder. KDV bedeli 1.800 TL olduğu için 2023 hesap döneminde dikkate alınacak sınırlar şu şekildedir:

• Gider yazılacak tutar 26.000 TL,
• İndirim konusu yapılacak KDV bedeli (26.000*0.18) üzerinden 4.680 TL,
• KKEG yazılacak tutar (26.000-17.000) üzerinden 3.000 TL,
• İndirim konusu yapılamayacak KDV (3.000*0.18) üzerinden 540 TL’dir.

Satış fiyatı 300.000 TL olan bir binek otomobil alan şirketin söz konusu araca ait ÖTV’si %140 ve KDV’nin %18 olduğu varsayımıyla aracın toplam tutarı şu şekilde hesaplanır:

• Araç bedeli 300.000 TL,
• ÖTV (%140) 420.000 TL,
• KDV (300.000 + 420.000)*0,18 üzerinden 129.600 TL
• ÖTV ve KDV toplamı 549.600 TL
• Toplam 849.600 TL’dir.

Eğer bu şirket ÖTV ve KDV tutarlarını doğrudan gider olarak dikkate alacak olduğu takdirde gider olarak dikkate alınabilecek ÖTV ve KDV tutarı 200.000 TL’dir. Kalan 349.600 TL ise KKEG tutarı olarak dikkate alınır. Söz konusu araç bedelinin 300.000 TL’lik kısmının 230.000 TL’lik kısmı amortisman yoluyla iktisap edilebilir. 70.000 TL için ayrılan amortismanlar ise kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınmaz. 

Binek otomobillere ilişkin giderler yalnızca bakım-onarım giderlerini değil araçların yakıt, köprü, otopark ve yol geçiş giderleri, kredi faizi, sigorta giderleri dahil olmak üzere araç ile ilgili olan giderlerin tümünü kapsar. 

Yapılan giderlerin işletmeye ya da envantere kayıtlı veya kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin olup olmaması önemli değildir. 

Gider Türü	Harcama Tutarı	KDV	Toplam Harcama
Yakıt	15.000,00	2.700,00	17.700,00
Otopark	1.000,00	180,00	1.180,00
Köprü Geçiş	2.000,00	360,00	2.360,00
Sigorta	3.000,00	0	3.000,00
Bakım/Onarım	2.500,00	450	2.950,00
Toplam	23.500,00	3.690,00	27.190,00

Bu kapsamda mükellef gider olarak 23.500*0.70 üzerinden 16.500 TL’yi yani toplam harcamanın %70’ini dikkate almalıdır. Kalan %30’luk kısım olan 7.050 TL ise KKEG olarak dikkate alınmalıdır. 

Bunun yanı sıra KDV Kanunu’nun 30/d maddesi uyarınca Gelir ve Kurumlar Vergisi yönünden kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV’nin hesaplanan KDV’den indirilememesi nedeniyle toplam 3.690,00–TL tutarındaki KDV’nin de 2.583,00 TL’si (3.690,00*0,70) indirilecek KDV olarak dikkate alınabilecek, kalan kısım (1.107,00 TL) ise indirilemeyecek KDV olarak ticari kazancın tespitinde ilave kalem olarak dikkate alınacaktır.