SMMM Armağan Yörük

Anonim Şirket Nedir? Özellikleri Nelerdir?

anonim şirket nedir özellikleri nelerdir

Ülkemiz ticari hayatında en sık karşılaşılan şirket türlerinden biri anonim şirkettir. Anonim şirketler sermaye şirketi olmanın tüm özelliklerini barındırmaktadır. Genellikle büyük hedeflerin gerçekleştirilmesi amacına yönelik olarak kurulurlar ve tüm ekonomik faaliyetlerde yer alabilirler. Kurullarla ve çoğunluk esasıyla yönetilirler. Aynı zamanda hisse senedi ve tahvil gibi menkul kıymetler çıkarabilirler. 

Türk Ticaret Kanunu’na göre belirli bir ünvana sahip olan, belirli olan esas sermayesi paylara bölünmüş olan ve borçlarından yalnızca mal varlığı ile sorumlu olup ortaklarının sorumluluğu taahhüt ettikleri sermaye payıyla sınırlı olan şirketlere anonim şirket denilir. Pay sahiplerinin şirkete karşı sorumluluğu Türk Ticaret Kanunu’nun 329.maddesine göre yalnızca taahhüt ettikleri sermaye paylarıyla sınırlıdır. 

Anonim şirketler çoğunluk ilkesi, teknik kadrolarca dışarıdan yönetme ilkesi, mal varlığının korunması ilkesi, kuruluş, işleyiş, sona erme ve devletin ilgilenme yetkisi gibi ilkelerle yönetilirler. 

Anonim Şirketlerin Özellikleri

Anonim şirket kurmak isteyen kişiler ya da ortaklar kanun nezdinde belirlenen birtakım kurallara uymak zorundadırlar. Bu nedenle anonim şirketlerin sınırları kanunlar tarafından belirlenmiştir.

  • Anonim şirketlerin kanun tarafından uygulanmasında herhangi bir sakınca bulunmayan iktisadi ve ticari tüm konuların gerçekleştirilmesi amacına yönelik olarak kurulabilir. Bunun için anonim şirketin ana sözleşmesinde şirketin kurulma amacına ilişkin konu açık ve net bir şekilde belirtilmelidir.
  • Anonim şirket, tüzel kişi tacir olduğundan bir ticaret unvanının altında kurulmalı ve bu unvan eksiksiz bir şekilde ticaret sicilinde tescil ettirilmelidir.
  • Anonim şirketin bir sermaye şirketi olmasına bağlı olarak ticari ünvanı da icra edilen işin konusu ile ilgili olmalıdır. Anonim şirketlerin kısaltılmış ibareleri olarak A.Ş. kullanılabilir.
  • Türk Ticaret Kanunu’nda belirlendiği üzere anonim şirketler bir ya da birden fazla kurucuya sahip olacak şekilde kurulabilirler. Kanunda belirtilen bu maddeye bağlı olarak yalnızca bir kişi ile anonim şirket kuruluşu yapılabilmektedir.
  • Anonim şirketlerin esas sermayesi 50.000 TL’den, kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş olan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi ise 100.000 TL’den daha az olamaz.
  • Anonim şirketlerde hisse devri kolayca gerçekleşebilmekte olup menkul kıymet olmak da el değiştirebilir. Şirketin kuruluşu sırasında eşya ya da mal gibi ayni olarak koyulan sermayenin karşılığında alınan hisse senetlerinin iki yıl geçmeden satılması mümkün değildir.
  • Kurumlar vergisi mükellefi olan anonim şirketlerde verginin muhatabı şirket olarak kabul edilir.
  • Yalnızca anonim şirketler tarafından yararlanılabilen haklardan biri olarak anonim şirketlerin hisse senedi ve tahvil çıkarma hakkı bulunur.
  • Tüzel kişilikler olan anonim şirketlerin tüzel kişilikleri ticaret siciline tescil ile gerçekleştirilir.
  • Kurulan anonim şirketlerin borçlarına karşı sorumluluğu şirketin mal varlığı ile sınırlı bulunur. Anonim şirket ortaklarının sorumluluğu ise taahhüt edilen sermaye ile sınırlı olur.
  • Eğer sermaye bölünürse her bir sermayenin 1 kuruşluk paylara ve katlara bölünecek şekilde olması gerekir. 
  • Anonim şirketler hisse senetleri ile temsil edilebilmekte olup şirket sermayesinin tamamı ödenmediği sürece hamiline yazılı hisse senedi çıkarmaları söz konusu olmaz.

Anonim Şirket Kuruluş Aşamaları

Anonim şirketler Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın izni dahilinde kurulurlar. Şirketin kuruluş tarihinden itibaren 30 gün içerisinde şirketin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ettirilmelidir. Daha sonra bu işlem Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilmelidir. Anonim şirket kurulurken hazırlanan ana sözleşmede;

  • Kurulacak olan anonim şirketin açık unvanı,
  • Şirketin merkez adresi,
  • Şirketin genel müdürü,
  • Şirketin ortakları varsa ortakların bilgileri ve hisselerinin tutarları,
  • Şirketin sermayesi,
  • Eğer şirkete ait sermayenin %25’i peşin ödendiyse geriye kalan %75’in ne zaman ödeneceği gibi bilgiler yer almalıdır.

anonim şirketi kuruluş

Anonim Şirketlerin Vergi Yükümlülükleri

Kurumlar vergisi mükellefi olan anonim şirketlerin tüm beyannameleri elektronik ortamlarda verilir. Kurumlar vergisi vergi matrahının %20’si oranında uygulanır. Şirket çalışanları, gerçek kişilerden alınan serbest meslek hizmetleri, kiralanan iş yerleri için muhtasar beyanname verirler ve gelir vergisi stopajı öderler. 

Muhtasar beyannameler çalışan sayısına göre farklı periyotlarda verilebilmektedir. Çalışan sayısının 10 kişinin altında olduğu durumlarda üç ayda bir beyanname verilmesi mümkünken daha fazla sayıda çalışana sahip olunduğu durumlarda ayda bir beyanname verilmesi söz konusu olabilir. 

Anonim şirketler Katma Değer Vergisi beyannamesini ve Damga Vergisi beyannamesini her ay, Geçici Kurumlar Vergisi beyannamesini 3 ayda bir verirler. Ayrıca anonim şirketlerde dağıtılmakta olan kar payları üzerinden %15 oranında Gelir Vergisi stopajı uygulanır. 

Anonim şirketler ticaret sicili işlemlerine tabi olup kuruluş için gereken tüm adımların tamamlanmasının ardından şirket tescili yapılacak anonim şirketin tüzel kişilik kazanması sağlanır.

Anonim şirketler kuruluşlarına göre;

  • Ani kuruluş ile 
  • Tedrici kuruluş ile
  • Tür değiştirme ile olan
  • Birleşmeyle oluşan
  • Özel kanunlarla oluşturulan anonim şirketler olarak sınıflara ayrılırlar. 

Ortakların sayısına ve özelliklerine göre;

  • Halka açık olan anonim şirketler
  • Aile anonim şirketleri
  • Özel yasalar ile oluşturulan anonim şirketler
  • Holdingler
  • Çok uluslu anonim şirketler olarak sınıflandırılabilirler.

Open chat
1
Scan the code
Merhaba,
Nasıl yardımcı olabilirim?