Medeni duruma ve sahip olunan çocuk sayısına göre değişiklik gösteren Asgari Geçim İndirimi, 16 yaşından büyük olan tüm çalışanların asgari geçimini sağlayacak kısmın toplam gelirden çıkarılarak vergi dışı bırakılmasını sağlayan bir uygulamadır. İşveren Asgari Geçim İndirimi’ni (AGİ) devlet adına işçiye öder ve bu tutar işverenin gelir vergisinden düşer.
Ücret gelirlerinin asgari ücrete kadar olan kısmından kesilen vergilerin kısmen ya da tamamen iade edilmesi olarak tanımlanan AGİ aslında bir tip vergi iadesi olma özelliğine sahiptir.
Çalışanın aylık ücretinden kesilen gelir vergisinden yapılan bu indirim çalışana ödenmekteydi. En yüksek indirim tutarı her yıl Ocak ayında aylık asgari ücretten kesilmesi gereken gelir vergisi tutarından fazla olamazdı. Bununla birlikte asgari ücretten vergi kesintisinin kalkmış olması ve ücretlerin asgari ücrete kadarki kısmı vergiden muaf tutulması nedeniyle asgari geçim indirimi uygulaması sona ermiştir. AGİ’nin kalkmasından dolayı ücretlerde herhangi bir azalma söz konusu olmamaktadır.
İçindekiler
Asgari Geçim İndirimi Nasıl Hesaplanır?
Asgari geçim indirimi hesaplanırken ücretin elde edilmiş olduğu takvim yılının başında geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarına yıllık olarak;
- İşçinin kendisi için %50
- Çalışmayan ve herhangi bir geliri bulunmayan eş içi %10
- Birinci ve ikinci çocuk için her bir çocuk başına %7,5
- Üçüncü çocuk için %10
- Dördüncü ve daha fazla çocuk için %5’er indirim uygulanmaktaydı.
Uygulanan indirim matrahı oluşturmakta olup gelir vergisinin ilk dilimine geldiğinden %15’lik orandan işleme tabi olur. %15 ile çarpılan indirimli gelirin 12’ye bölünmesiyle her ay ödenecek AGİ bulunur. Bununla birlikte söz konusu oranların toplamının %85’i geçmesi söz konusu değildir.
Asgari Geçim İndiriminden Kimler Yararlanabilir?
Ücreti, gerçek usulde vergilendirmeye tabi olan herkesin asgari geçim indiriminden faydalanması mümkündür. Diğer bir deyişle Gelir Vergisi Kanunu’nda bulunan 61.maddedeki ücretleri alan kişiler asgari geçim indiriminden yararlanabilmektedirler. Boşanmış çiftlerde, çocuk hangi birey üzerinden sağlık sigortasından yararlanıyorsa asgari geçim indirimi o kişi tarafından alınmaktadır.
AGİ Başvurusu Nasıl Yapılır?
Asgari geçim indiriminden yararlanılması için Aile Durumu Bildirim Formu’nun eksiksiz ve doğru bir şekilde doldurulması gerekir. Aile Durumu Bildirim Formu yani AGİ Formu çalışanların indirim fonuyla ilgili gereksinim duyulan bilgilerini içeren bir belge olma özelliğine sahiptir.
AGİ Formu doldurulduktan sonra işveren tarafından saklanmalıdır. Eğer formda bildirilen evlenme, boşanma, sahip olunan çocuk sayısı gibi bilgilerde herhangi bir değişiklik yaşanırsa bu durumun 1 ay içerisinde işverene bildirilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda formda yer alan bilgilerin tamamının çalışanın sorumluluğunda olduğu unutulmamalıdır.
AGİ Formu Nedir?
Asgari geçim indirimi işçilerin yasal hakkı olmakla birlikte işverenlerin asgari ücret tespiti yapabilmesi için işçi Aile Durumu Bildirim Formu’nu yani AGİ’yi eksiksiz ve doğru bir şekilde doldurmalıdır. AGİ formunda yer alan bilgilerin doğruluğu tamamen çalışanın sorumluluğu altında bulunmaktadır.
Eğer Aile Durumu Bildirim Formu’nda yanlış bir bilgi beyan edildiği tespit edilirse işveren sorumlu kabul edilmez. AGİ formu her bir çalışanın özlük dosyasına eklenmekte olup çalışanın evlenmesi, boşanması ya da çocuk sahibi olması durumunda formda yer alan bilgiler güncellenmelidir. AGİ formunda yer alan ve doldurulması gereken bilgiler şu şekildedir:
- Çalışanın adı soyadı,
- T.C. kimlik numarası,
- Görevi,
- Medeni durumu,
- Eşinin adı soyadı,
- Eşinin çalışma durumu,
- Sahip olunan çocuk sayısı,
- Çocuk bilgisi.
Bu noktada dikkat edilmesi gereken konulardan biri çalışanın eşinin çalışma durumu ve herhangi bir gelir elde edip etmediğidir. Çalışanın eşi çalışmamasına karşın herhangi bir kira geliri bulunuyorsa AGİ hesaplamasına dahil edilmez.
Mükellefle birlikte oturan ve bakımını mükellefin üstlendiği 18 yaşından küçük ya da 18 yaşından büyük olasına karşın öğrenimine devam eden çocukları için asgari geçim indiriminden yararlanma hakkı vardır. Ancak 18 yaşından büyük olan ve çalışmayan çocuklar için asgari geçim indiriminden yararlanılması söz konusu değildir.
Ücretleri diğer ücretler kapsamında yetkilendirilen kişilerin de asgari geçim indiriminden yararlanması söz konusu değildir. Çalışanlar birden fazla işverenden ücret elde ediyorsa bu durumda en yüksek ücretin alındığı işveren asgari geçim indirimini karşılar.
Asgari geçim indiriminin kaldırılmasıyla birlikte çalışma yaşantısında ücretlerin net yerine brüt ücret üzerinden ödenmesinin ve hem özel hem kamu ücretlilerinin yıllık gelir vergisi beyannamesi vermesinin çalışanlar için daha adil sonuçlar doğmasını sağlayacağı ön görülmektedir. Bu sayede çalışanlar özel sigorta prim giderlerini, sağlık ve eğitim harcamalarını beyan edilen gelirin %10’unu aşmamak kaydıyla yıllık beyannameyle bildirilecek gelirlerinden indirme imkanına sahip olabilecektir.