Damga Vergisi Nedir? Oranları Nasıl Hesaplanır?

Her türlü sözleşmeden doğan ve devlet tarafından alınan bir vergi çeşidi olan Damga Vergisi en basit tanımıyla kişiler ve kurumlar arasındaki işlemlerin ve anlaşmaların geçerliliğini belgeleyen kağıtlardan alınan bir vergi olarak ifade edilebilir. 

Eğer yapılan sözleşme iki kişinin arasındaysa iki taraf da damga vergisi mükellefidir. Sözleşme kişilerle resmi daireler arasında yapılıyorsa damga vergisi mükellefi kişiler olur ve sözleşmeden doğan damga vergisini kişiler öder. Damga vergisi günlük hayat içerisinde pek çok kişinin karşısına kira sözleşmeleri ve vergi beyannameleri ile çıktığı gibi iş hayatında da ihale, harcırah, sözleşme ve ücret ödemesi gibi durumlar dolayısıyla sıklıkla karşılaşılır.

Kimler Damga Vergisi Mükellefidir?

Damga Vergisi Kanunu ile sınırları belirlenmiş ve resmi nitelik taşıyan kağıtları imzalayan kişiler damga vergisi mükellefi olarak kabul edilirler. İmzayı atan taraflardan biri resmi kuruluş  ya da muaf olduğu durumlarda damga vergisi diğer kişi tarafından ödenir.

Damga Vergisi Kanunu’nun 24.maddesine istinaden vergiye tabi kağıtların damga vergisi hiç ödenmediyse ya da eksik ödendiyse imzalayanlar damga vergisinden müteselsil sorumlu kabul edilirler. 

Damga Vergisi Tutarı Neye Göre Hesaplanır?

Damga vergisi, damga vergisine konu olan kağıtların nüshasına göre hesaplanır. Bununla birlikte suretler ya da fotokopiler damga vergisi kapsamında yer almaz. 

İdareye sözleşmeyi ibraz eden kişinin damga vergisini ödeme yükümlülüğüne sahiptir. Bunun yanı sıra damga vergisine konu olan sözleşmenin aslı kimde bulunuyorsa damga vergisini ödemek o kişinin yükümlülüğü olarak kabul edilir. Damga vergisi konusu sözleşme anonim şirket ile kişi arasında yapılıyorsa anonim şirket damga vergisi mükellefi olarak kabul edilir ve vergiyi öder.

Damga Vergisi Nasıl Ödenir?

Damga vergisinin iki farklı yollar ödenmesi mümkündür. Bunlardan biri binde 8.25 olarak hesaplanmakta olup Nispi Ödeme olarak da bilinir. Diğer alternatif Maktu şekilde ödeme olup 30 TL olarak ödenmektedir. Eğer sözleşmede belirtilmediyse damga vergisi maktu şekilde tahsil edilirken değer olduğu durumlarda nispi olarak alınır. Damga vergisi basılı biçimde damga koyulmasıyla, makbuz şeklinde ya da istihkaktan mahsup edilmesi yoluyla ödenebilir. 

Eğer aynı kağıtta birden fazla ve birbirinden tamamen farklı anlaşmalar ve işlemler bulunuyorsa bunların her biri için ayrı vergi tahsil edilir. Eğer kağıttaki akitler ve işlemler birbirine bağlı ve asıldan doğmuşsa, damga vergisi en yüksek vergiye tabi olan işlem üzerinden hesaplanmakta ve tahsil edilmektedir. 

Hangi Belgeler Damga Vergisi’ne Tabidir?

Damga vergisine tabi tüm kağıtlara ilişkin detaylar Gelir vergisi Kanunu’nda yer almaktadır. Bunlar arasında öne çıkan kağıtlar şu şekilde sıralanabilir:

• Temlikname, rehin senedi, fesihname, taahhütname, kira sözleşmesi, sulhname, ikinci el otomobil satışına ilişkin sözleşme gibi belirli parayı içeren belgeler,
• Sulhname, tahkimname, turizm işletmeleriyle seyahat acentalarının aralarında düzenlemekte oldukları kontenjan sözleşmeleri gibi belirli parayı içermeyen belgeler,
• Ticari işletmelerde kullanılmakta olan rehin senedi, taşıma senedi, makbuz senedi, iyda senedi gibi emtia senetleri ile deniz ödüncü senedi, irat senedi, konşimento ve irat senedi gibi kağıtlar,
• Menşe ve mahreç şehadetnameleri, gelir tablosu, barname, resmi kurumlara ve bankalara ibraz edilen bilanço, işletme hesabı özeti, tasdikli manifesto özeti ve ordino gibi ticari belgeler,
• Gümrük idarelerine verilecek olan beyannameler,
• Belediyelere ve il özel idarelerine verilecek olan beyannameler,
• Vergi beyannameleri, 
• Sosyal güvelik kurumlarına verilecek olan sigorta prim bildirimleri.

Bununla birlikte damga vergisi yalnızca belgenin orijinal nüshaları için ödenir.

Damga Vergisi Ne Zaman Ödenir?

Şirketler damga vergisini sözleşmenin yapıldığı ayı takip eden ayın 23’ünde beyan ederler ve ayın 26’sına kadar öderler. Şahıslar ise sözleşmenin imzalandığı tarihten sonraki 15 gün içerisinde beyan ederler ve öderler.

Damga Vergisi Ne Zaman Gider Yazılır?

Damga vergisinin gider olarak yazılması ile ilgili olarak özel bir düzenleme yoktur. Bu yüzden ticari kazancın tespitinde kullanılmakta olan genel kurallar dahilinde, aynı diğer giderlerde olduğu gibi damga vergisi de tahakkuk ettiği tarih itibarıyla gider olarak yazılabilir. Damga vergisinin gider kaydı, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40.maddesinde yer alan 6 numaralı bende göre yapılır. 

Damga Vergisine Tabi Olan Sözleşmeler Nelerdir?

Damga vergisine tabi olan sözleşmeler yani kağıtlar dörde ayrılmaktadır. Bu nedenle dört kağıt üzerinden işlem yapan kişiler damga vergisi ödemelidir.

• Akitlerle ilgili kağıtlar (kira sözleşmesi, taahhütnameler, rehin seneti, taksitli satış sözleşmesi)
• Kararlar ve mazbatalar (Danıştay tarafından gönderilmiş olan ilam, hakem kararları, mazbata)
• Ticari işlemlerde kullanılan kağıtlar (İpotek onulan borç senetleri, ordinolar, rehin senetleri)
• Makbuzlar ve diğer kağıtlar (sigorta işlemler, belirli hizmetler karşılığında alınan ücretler için kesilen makbuzlar, sigorta işlemleri)

Damga Vergisi’nin İstisnaları Nelerdir?

• Stajyer ödemeleri,
• Kapıcı ödemeleri
• Ev hizmetleri ödemeleri,
• Serbest bölgeler, ARGE merkezleri ve Teknokent’te yapılan araştırma geliştirme çalışmalarının ödemeleri,
• Türkiye içerisinde ticari faaliyeti olmayan yabancı şirketlerin çalışanlarına ait ödemelerden damga vergisi alınmaz.