E-Fatura Mükellefi Nedir? Nasıl Sorgulanır?

E-fatura yeni bir belge türü olmadığı gibi kağıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahip bulunmaktadır. E-fatura uygulaması Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yönetilmekte olup tek format ve standarda göre satıcı ve alıcı arasında güvenli, zaman ve maliyet tasarrufu sağlayan bir sistem oluşturma amacıyla uygulamaya alınmıştır.

E-Fatura Mükellefi Ne Demektir?

Koşulları Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen e-fatura uygulamasını kullanarak fatura kesmek durumunda olan kişi ya da ticari kurumlar e—fatura mükellefi olarak adlandırılır. Bu kapsamda kanun tarafından çizilen çerçeveler ve güncellenen koşullar Gelir İdaresi Başkanlığı’nın yayımladığı tebliğler aracılığıyla duyurulmaktadır. 

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 2019 yılında hazırladığı tebliğ, 2020 yılı itibarıyla hangi özellikleri taşıyan kişilerin ve kurumların e-fatura mükellefi olacağını açıklamaktadır. Zorunlu geçişler dışında bazı özellikleri taşıyan şirketler kendi istekleri doğrultusunda e-fatura mükellefi olmayı tercih edebilmektedir. 

E-Fatura Mükellefleri Nasıl Sorgulanır?

Yapılan işler karşılığında işletmelerin güvenliğinin sağlanması için ya da müşteri olarak herhangi bir işletmeden satın alınan malın ya da hizmetin karşılığı olarak kesilen faturayı düzenleyen mükellefin kayıtlı olup olmadığının bilinmesi ihtiyacı oluşabilir. Bu tür durumlarda e-fatura ve e-arşiv sorgulamasında gerekli adımlar izlenerek işlem yapılabilir.

• Muhatap olunan herhangi bir şahsın ya da kurumun e-fatura ya da e-arşiv mükellefi olup olmadığının anlaşılması için Gelir İdaresi Başkanlığı’na bağlı olan https://ebelge.gib.gov.tr/anasayfa.html sayfası ziyaret edilebilir. Bu sayfadan e-fatura uygulamasına kayıtlı mükellefler listesi ile e-arşiv fatura uygulamasına kayıtlı olan mükellefler listesine ulaşılabilir.
• Mükellef sorgulama işlemi tamamlandıktan sonra fatura sorgulama işlemi de yapılabilir. Bunun için öncelikle fatura düzenleme işlemini yapan tarafın T.C.Kimlik Numarası ya da Vergi Kimlik Numarası girilir. Fatura üzerinde bulunan fatura numarasının, tutar bilgisinin ve kuruş hanesinin doğruluğu kontrol edilir. Ekrandaki güvenlik kodu doğru bir şekilde girilir. Ve sorgulama yapılır.

Kimler e-Fatura Mükellefidir?

Mevcut kanunlar kapsamında, e-fatura uygulamasını kullanması zorunlu olan kişilerin ve kurumların belirli şartları taşıması beklenir.

• 2018 yılı ve sonrasındaki dönemde brüt satış hasılatı 5 milyon TL ve üzerindeki işletmeler,
• 2020 yılı ve takip eden dönemde brüt satış hasılatı 5 milyon TL ve üzerindeki işletmeler,
• 4760 sayılı Kanun’un 1 sayılı ekinde yer alan listede bulunan malların ithali, imali ve teslimi gibi faaliyetler dolayısıyla Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan lisans alanlar,
• Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 3 sayılı ekinde yer alan listede bulunan malların inşası, imali ve ithali ile uğraşanlar,
• 5957 sayılı kanun kapsamında tüccar ya da komisyoncu olarak görev alarak meyve ve sebze ticareti yapanlar,
• 6563 sayılı kanun kapsamında tanımlanan hizmet aracıları,
• Elektronik irsaliye uygulamasına geçmesi zorunlu olup e-fatura kullanacak olan kişiler ve kurumlar.

e-Fatura Mükellefleri Kendi Kendilerine Fatura Kesebilir mi?

Vergi Usul Kanunu tarafından yapılan tanımlamaya göre; bir mal ya da hizmetin satılması karşılığı olarak müşterinin borçlandığı ve ödemesi gereken tutarı göstermek için malı satan ya da işi yapan kişi veya kurum tarafından müşteriye verilen ticari belgeye fatura denilir. Bu tanım ışığında yapılan değerlendirme sonucunda bir mükellefin kendi kendine fatura düzenlemesinin olası bir durum olmadığı açıkça ifade edilebilir.

Mükellef yalnızca yasal ve idari düzenlemelerin zorunlu kıldığı durumlarda kendi kendine fatura kesebilmektedir. Bunun nedeni bazı hallerde şirket içi uygulamaların mükellefi kendine fatura düzenlemeye zorlayabileceği durumların ortaya çıkabilmesidir. Bu tür durumlarla karşı karşıya kalınması olasılığı nedeniyle mükelleflerin kendi kendilerine fatura kesebilecekleri durumlar Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 104 sayılı özelge ile belirlenmiştir.

e-Fatura Mükellefiyeti Sektöre Göre Değişebilir mi?

E-fatura mükellefiyet rakamları e-ticaret sektörü özelinde değişiklik gösterebilmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın açıklamalarına göre , e-ticaret faaliyetinde bulunan mükelleflerden, 2020 ve 2021 hesap dönemleri için 1 milyon TL, 2022 veya müteakip hesap dönemleri için 500 bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı olanlara e-faturaya geçiş zorunluluğu uygulanmaktadır.

Bunun yanı sıra  6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli I ve III sayılı listelerdeki malları imal, inşa ve ithal eden firmalar herhangi bir ciro sınırı uygulanmaksızın e-fatura mükellefi olarak kabul edilmektedirler. Kolalı gazoz, tütün ürünleri ve alkollü içecek imal eden ve madeni yağ lisansına sahip olan firmalar da bu kategoride yer almaktadır.

Bütün Müşterilere e-Fatura Kesilebilir mi?

Mükellefler yalnızca elektronik fatura kullanıcısı olan alıcılara e-fatura gönderebilirler. Fatura göndericileri, e-fatura alıcılarını görüntülemek için www.efatura.gov.tr adresindeki listeyi inceleyebilirler. Alıcı taraf e-fatura kullanıcısı olmadığında mükellefler e-arşiv fatura uygulaması üzerinden elektronik fatura oluşturabilirler.