E-imza en basit şekliyle elektronik ortamlarda imza yerine kullanılabilen yasal bir kimlik doğrulama sistemi olarak tanımlanabilir. E-imza hukuki olarak ıslak imza ile aynı özelliklere sahiptir. Elektronik ortamda gerçekleştirilen işlemlerde e-imza kişinin kimlik bilgilerinin doğruluğunun bir kanıtı olarak kabul edilir. Bu nedenle elektronik ortamda gerçekleştirilen işlemlerde e-imza ıslak imza yerine kullanılır.
E-imza işleminin yapılması için e-imza sertifikası dağıtmaya yetkilendirilmiş olan kuruluşlardan dağıtılan sertifikalar kullanılır. E-imzaların kurumsal ve bireysel olmak üzere iki farklı türü vardır. 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nda e-imza, bir başka elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı olan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılabilen elektronik veri şeklinde tanımlanır.
Elektronik imza; herhangi bir bilginin üçüncü tarafların erişimine kapalı olan bir ortamda, bilgiyi ileten tarafın oluşturduğu orijinal haliyle diğer bir deyişle bütünlüğü herhangi bir şekilde bozulmadan aynı zamanda tarafların kimlikleri doğrulanarak iletildiğini elektronik ya da benzeri araçlarla garantileye karakter, harf ya da sembollerden meydana gelir.
İmzalanan metne göre farklılık gösteren elektronik imza; içerik matematiksel fonksiyonlardan geçirilerek eşsiz bir değer bulunarak elde edilir. Daha açık söylemek gerekirse elektronik imzada, kişiler elle atılan imzada olduğu gibi tek bir imza olmayıp imzalamada kullanılan anahtarlar bulunur.
İçindekiler
Elektronik Sertifika Nedir?
İmza sahibinin kimlik bilgilerini içeren elektronik kayıt olarak 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nda tanımlanan elektronik sertifika Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcılarından belirli bir ücret ödenmesi karşılığı temin edilebilmektedir.
Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısının kimlik bilgilerinin, kurulduğu ülkenin adının, imza sahibinin teşhis edimesini sağlayan kimlik bilgilerinin, sertifikanın geçerli olduğu sürenin ve sertifikanın seri numarasının barındırıldığı elektronik sertifikalara Nitelikli Elektronik Sertifika denilir.
e-İmza Islak İmza Yerine Geçer mi?
5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında e-imza yani elektronik imza ıslak imzanın aynı hukuksal geçerliliğe sahip olan sayısal karşılığı olarak kabul edilir. Bu kapsamda Güvenli Elektronik İmza elle atılan imzaya eşdeğer olarak tutulmaktadır. Güvenli Elektronik İmza ile oluşturulan veriler senet hükmünde olup aksi ispat edilene kadar delil olarak kabul edilirler.
Bununla birlikte kanunların resmi ya da özel merasime tabi tuttuğu evlenme, emlak alım satımı, veraset ve intikal gibi yasal işlemlerle teminat sözleşmelerinin e-imza ile gerçekleştirilmesi söz konusu değildir. Bu tür işlemler e-imza ile gerçekleştirilemez ve ıslak imza ile bu işlemlerin yasal geçerliliği sağlanır.
E-imza Nasıl Kullanılır?
E-imza Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun onayladığı Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcılar tarafından sunulmakta olup www.btk.gov.tr adresinden Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıların listesine ulaşmak mümkündür.
Eğer e-imza almak isteyen kişi bir kamu kurumunda çalışıyorsa ve e-imza kurum içi ve kamu kurumları arasındaki işlemlerde kullanılacaksa sertifika Başbakanlık Genelgesi gereği TÜBİTAK UEKAE’den temin edilebilir. Bunun için TÜBİTAK UEKAE’ye e-imza almak isteyen kişinin çalıştığı kurum tarafından kurumsal başvuru yapılmalıdır. Dikkat edilmesi gereken nokta ise Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun web sitesinde duyurulmuş olan Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcılar haricindeki kuruluşlardan elektronik sertifika temin edilmemesidir.
E-imza Mali Mühür Yerine Kullanılır mı?
Fiziki olarak USB görünümüne sahip olan mali mühür elektronik kaşe görevini üstlenir. Mali mühür şirketler için kullanılmakta olup elektronik imza gibi düşünülmesine karşın farklı alanlarda kullanılıyor olduğundan birbirlerinin yerine kullanılmaları söz konusu değildir.
Kurumsal firmaların tüm e-belge uygulamalarını kullanmak için mali mühür edinmeye gereksinimleri vardır. Yalnızca şahıs şirketleri bu konuda istisnadır. Kendine ait bir şahıs şirketi olan kişiler e-Fatura ya da e-Arşiv Fatura kesmeleri gerektiği takdirde elektronik imzalarını kullanabilirler.
E-imza ile mali mühür arasındaki en önemli fark, e-imzanın gerçek kişiye verilmesi ve kişinin ıslak imzası yerine kullanılabilmesidir. Mali mühür ise firmaya verilmekte olup firma kaşesinin elektronik hali olarak tanımlanabilir.
Şahıs firması sahibi olanlar e-Fatura kullanımında mali mühür yerine e-İmza kullanma hakkına sahiptirler. E-imza Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları’ndan temin edilir. e-Devlet, MERSİS, e-Reçete, KEP, UYAP gibi uygulamalarda kullanılan e-İmza’nın bunun yanı sıra hizmet ve diğer elektronik sözleşmelerde, banka talimatlarında da kullanımı söz konusu olabilir.
Firmaların e-Fatura ya da diğer e-Belge sistemlerinden yararlanması için mali mühür zorunlu olup e-İmza’dan farklı olarak Kamu Sertifikasyon Merkezi’nden temin edilebilmektedir.
e-İmza kimlik doğrulama ve onaylama görevini görür. Kimlik doğrulama özelliği sayesinde mesajın da mesaj sahibinin de gönderiminin geçerliliği sağlanmış olur. e-İmza ile onaylanan bilginin bütünlüğünün bozulmasının yanı sıra onay olmaksızın ya da yanlışlıkla silinmesini, değişiklik ya da herhangi bir ekleme yapılmasını önleyerek veri bütünlüğünü sağlar. Ayrıca e-İmza sayesinde kişilerin dijital ortamda gerçekleştirdikleri işlemleri inkar etmeleri olasılığı ortadan kaldırılır.
Elektronik Sertifikaların Kullanım Süresi Sınırlı mıdır?
Elektronik sertifikaların her birinin sınırlı bir kullanım süresi vardır. Bu süre genellikle 1 ila 3 yıl arasında değişir.
Kişilerin dijital ortamda parmak izlerini kullanarak verdikleri imzaya mobil imza denilir. Mobil imzaya sahip olan kişi istediği yerden evrak imzalama hakkına sahiptir. Mobil imza, GSM SIM kart ve mobil telefon kullanılması yoluyla ıslak imza niteliğinde ve güvenli bir şekilde elektronik imza işlemi yapılmasına imkan verir. Mobil imzaların telekomünikasyon şirketleri üzerinden alınması mümkündür.