Gecikme Zammı Nedir?
Zamanında ödenmeyen amme alacaklarının ödenmeyen kısmı için vade bitim tarihinden itibaren her bir ay için ayrı ayrı belirlenen oranlarda uygulanan zamma gecikme zammı adı verilir. Bunun sonucunda zamanında tahakkuk etmemiş vergi için gecikme faizi meydana gelir. Gecikme zammı vilayet hususi idarelerine veya belediyelere ait vergi, harç, ceza tahkiklerine ve takiplerine ait para cezaları, vergi cezaları, muhakeme masrafları gibi kamu borçlarına ve devlete ait borç türlerine uygulanır.
Gecikme faizi ile gecikme zammı sıklıkla birbirine karıştırılmakla birlikte aralarında bazı farklılıklar vardır. Gecikme faizi tarh işleminin gecikmesinden doğan bir alacak olup gecikme zammı tahakkuk eden ancak vadesi gelmesine rağmen vadesinde ödenmeyen borçlar için doğan alacaktır.
Gecikme Zammı Nasıl Hesaplanır?
Gecikme zammı tutarı günlük olarak hesaplanmakta olup hesaplamada kullanılan formül şu şekildedir:
Gecikme zammı = (aylık gecikme sayısı) x (ay sayısı) x (gecikme zammı uygulanacak tutar)
Elde edilen sonuç ne kadar ödeme yapılacağını gösterir. Gecikme zammının hesaplanması için borç tutarı, vade tarihi ve ödeme tarihi gibi bilgiler girilerek hesaplama araçları aracılığı ile hesaplama yapılabilmektedir.
Gecikme faizi oranı 01.01.2010 ve 04.09.2018 tarihleri arasındaki vergiler ve ödemeler için %1.4,
05.09.2018 ve 30.06.2019 tarihleri arasındaki vergiler ve ödemeler için 62 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında %2 olarak uygulanmaktadır.
Pişmanlık Zammı Nedir?
Ödeme tarihi geçmiş vergisi olan mükellefin, uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla birlikte haber verme tarihinden itibaren 15 gün içinde yapacağı ödeme pişmanlık zammı olarak adlandırılır. Aylık olarak hesaplanan pişmanlık zammı gümrük vergisi ve emlak vergisi için uygulanmaz. Pişmanlık zammı uygulanabilen vergi türleri arasında gelir vergisi, katma değer vergisi, veraset ve intikal vergisi, kurumlar vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, özel tüketim vergisi sayılabilir.
Pişmanlık zammı tutarının hesaplamasında kullanılan formül şu şekildedir:
Pişmanlık zammı tutarı= (ödeme süresi geçen vergi tutarı) x (gecikme zammı oranı) x (borcun normal vade tarihi ve ödendiği tarih arasında geçen ay sayısı)
Pişmanlık zammından yararlanma başvurusu yapılabilmesi için kişinin vergi ziyanının doğmuş olması şartı aranır. Bunun dışında gerçekleştirilmesi gereken bazı şartlar vardır:
- Mükellefin Kanun’a aykırı olan davranışını üçüncü bir kişi ihbar etmeksizin kendiliğinden bildirmesi,
- Mükellefin pişmanlık talebine ilişkin dilekçeyi veriliş tarihinden itibaren 15 gün içinde teslim etmesi,
- Kanun’a aykırı durumu, herhangi bir vergi incelemesi balamadan ya da Takdir Komisyonu’na başvurmadan önce kendisinin haber vermesi,
- Mükellefin pişmanlık hükümleri dahilinde tahakkuk ettirdiği vergilerini ve bu vergilerin pişmanlık zammıyla birlikte haber verme tarihinden itibaren 15 gün içinde ödemesi.
Gecikme Zammı İle İlgili Bilmeniz Gerekenler
Devlete farklı amaçlar altında ödenmesi gereken borçlar kapsamında vergiyle birlikte belirli bir tarih vardır. Bu tarihin aşılması durumunda gecikme zammı üzerinden işlem yapılması söz konusu olur. Kamu gelir değerinin korunması amacına yönelik olarak uygulanan gecikme zammı anapara üzerinden belirli bir miktar dahilinde sağlanır. Bu doğrultuda borç tutarıyla birlikte borcun tarihi üzerinden belirli zamanlar ele alınmaktadır.
Gecikme zammı hesaplamasının yapılabilmesi için bazı kriterlerin dikkate alınması gerekir. Bu hesaplama sırasında devletin verdiği yüzde ya da güncelleme kullanılmalı, gecikme zammı ve gecikme faizi kavramlarının karıştırılmamasına dikkat edilmelidir. Gecikme zammı kamu borcunun ödenmemesiyle birlikte ortaya çıkmakta olup gecikme faiziyle birlikte devlet bünyesinde verilen yüzdenin anaparayla çarpılmasıyla hesaplanır.
Vergi gecikme zammı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanun ile düzenlenmiş olup bu kanun kapsamında ödeme süresi içinde ödenmeyen tüm kamu alacakları için son ödeme tarihinden itibaren olmak kaydıyla ödemenin yapıldığı tarihe kadar geçen her süre için %2 olarak uygulanır.
Gecikme zammı, gecikme faizinin uygulanmakta olduğu ikmalen, re’sen ya da idarece yapılan tarhiyatların konusunu oluşturan vergiler dışındaki tüm kamu alacakları için uygulanmaktadır. Gecikme zammı aylık olarak hesaplanmaktadır. Tam aydan eksik olan günler ve ay küsuratları için aylık oran 30’a bölünerek günlük oran bulunur. Ve gün sayısı ile çarpılarak hesaplama yapılır. Gecikme zammı ve faizi hesaplanırken ilgili ayda oranın değiştiği durumlarda yalnızca oranın değiştiği ay için geçerli olmak kaydıyla hesaplamada önceki oran kullanılmaktadır.
Gecikme zammı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 51.maddesi kapsamında, gecikme faizi Vergi Usul Kanunu’nun 112.maddesi kapsamında düzenlenmiş bulunmaktadır. Gecikme zammı kesinleşmiş ve vadesi geçmiş tüm alacaklara uygulanabilirken gecikme faizi ikmalen, re’sen ya da idarece tarh edilen vergilere uygulanmaktadır. Gecikme zammı tahakkuk etmiş ve vadesi geçmiş kamu alacaklarına uygulanırken gecikme faizinin tarhiyat gecikmesi dolayısıyla tahakkuk etmemiş vergilere uygulanması söz konusudur. Gecikme zammı tahsil aşamasında vade tarihinden ödeme tarihine kadar uygulanırken gecikme faizi tahakkuk aşamasında normal vade tarihinden tahakkuk tarihine kadar uygulanmaktadır. Gecikme zammı aylık olarak ya da ay kesirleri için günlük olarak hesaplanırken gecikme faizi tam aylar dikkate alınarak hesaplanmaktadır. Gecikme zammı vergi ziyaı cezasına uygulanırken bu durum gecikme faizi için söz konusu olmamaktadır.