Maddi bir varlığı olmayan, alım satıma konu olan, belirli bir fiyatı bulunan ve hizmet alana fayda sağlayan soyut iktisadi faaliyete hizmet adı verilir. Doktorların sağladığı sağlık hizmeti, mühendis, mimar, vergi ve hukuk danışmanlarının sağladığı hizmetler bu konuda verilebilecek örneklerdir. Hizmetlerden yurt içindeki kişiler ve kuruluşlar gibi yurt dışındaki kişiler ve kurumlar da yararlanabilir.
Hizmet sağlayıcıların daha geniş bir alanda hizmetlerini sunma yoluyla gelir elde edilebilmesi ve ülkenin döviz kazancının artması amacıyla ülkemiz vergi kanunlarında vergi muafiyetleri ve istisnaları bulunmaktadır. Tanınan istisnalardan biri 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11’nci maddesinde yer almaktadır.
Yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’de gerçekleştirilen hizmetlerden yararlanan müşterilerin yurt dışında olduğu durumda söz konusu hizmetler 11/1-a maddesi dahilinde hizmet ihracı olarak değerlendirilir. Böylece hizmet ihracı istisnası kapsamında vergiden istisna olur.
KDV kanunun 12/2. Maddesine göre; ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılara ya da Türkiye”deki firmanın yurt dışında müstakilen faaliyet gösteren şubelerine yapılan ve yurt dışında faydalanılan hizmetler istisna kapsamına girmektedir. Bununla birlikte 26 seri nolu KDV Genel Tebliği’nde bulunan hizmet ihracında KDV istisnasının uygulanabilmesi için gerçekleşmesi gereken dört şart vardır.
- Hizmet Türkiye’de ancak yurt dışındaki bir müşteri için verilmelidir. Yurt dışındaki müşteri; ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ya da iş merkezi yurt dışında bulunan kişi veya kuruluşlar ile Türkiye”de faaliyette bulunan bir firmanın yurt dışında, kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubesi, acentesi, temsilcisi veya bürosu olabilir. Hizmet Türkiye’de yapılmadığı durumlarda KDV’nin konusuna girmez. Bu nedenle hizmet ihracı söz konusu olmaz. Örneğin yurt dışında müteahhitlik yapılması KDV’nin konusuna girmemekle birlikte bir müteahhitin yurt dışındaki inşaat için Türkiye’de proje çizmesi ve yurt dışına göndermesi durumu ise hizmet ihracı olarak değerlendirilir.
- Fatura ya da benzeri belge yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmiş olmalıdır. Yurt dışındaki müşterinin Türkiye’de temsilciliği olsa dahi fatura yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmelidir. Faturanın Türkiye’deki temsilciliğin adına düzenlenmesi halinde istisna uygulanmaz.
- Hizmet bedeli Türkiye’ye döviz olarak getirilmelidir. Mal ihracında mal bedelinin döviz olarak Türkiye’ye getirilmesi şartı bulunmamakla birlikte hizmet ihracı istisnası uygulaması için hizmet bedelinin döviz olarak Türkiye’ye getirilip özel finans kuruluşlarına ya da bankalara bozdurulması zorunludur. Bu şartın yerine getirildiği döviz alım belgesiyle tevsik edilir. Döviz alım belgesinin aslı ya da düzenleyen kurum veya noter tarafından onaylanmış örneği ibraz edilmemesi durumunda hizmet ihracı istisnası uygulanmaz. Dövizin yurt dışından geldiğini gösterir nitelikte bankadan alınan yazı da döviz alım belgesi gibi geçerliliğe sahiptir. Gelir İdaresi tarafından verilen bir özelgede, yurt dışındaki firmanın ödemelerini mahsuplaşma yoluyla yapıyor olması durumunda diğer şartların yerine getirilmesiyle taraflar arasında düzenlenecek mahsuplaşma yazısının döviz alım belgesi yerine kullanılabileceği belirtilmektedir.
- Hizmetten yurt dışında yararlanılması gerekmektedir. Soyut bi kavram olan yurt dışında yararlanma şartının da aranıyor olması hizmet ihracı istisnası uygulamasında çeşitli tereddütlere neden olabilmektedir. Genel olarak yurt dışına ihraç edilen mallarla ilgili olarak yurt dışındaki alıcılar için yapılan hizmetler istisna kapsamında mütalaa edilmektedir. Türkiye’ye ithal edilen mallara ilişkin olarak yurt dışındaki satıcılara yapılan hizmetler ise vergiye tabi tutulmaktadır.
İçindekiler
Yurt Dışına Uzaktan Çalışanlar Hangi Durumda Katma Değer Vergisi Ödemezler?
Türkiye’de vergi mükellefi olmayan bir yabancı firmada çalışanlar için yurt dışından dövizle ödenen ücretler için herhangi bir vergilendirme olması söz konusu değildir. Bu istisnadan yararlanmak için;
- Kişinin ücretli olarak çalışması,
- Ücretlerinin döviz olarak ödenmesi,
- İşvereninin dar mükellef olması ve Türkiye’de kazanç elde edeceği şekilde hiçbir faaliyetinin bulunmaması,
- İşverenin yapacağı ödemelerin bu kurumun yurt dışı kazançlarından karşılanması,
- İşverenin yaptığı ödemeler için Türkiye’deki muhasebe kayıtlarına gider kaydı yapılmaması şartı aranır.
Bu şartların sağlanması durumunda Gelir Vergisi Kanunu’nun 23/14. Maddesine göre gelirler vergiden istisna olur.
Ücret Gelirinde Stopaj
Türkiye’de işverenlerin yaptığı ücret ödemeleri stopaj kesintisine tabi tutulmaktadır. İşverenler ücret gelirlerinden yaptıkları kesintileri sorumlu sıfatıyla vergi dairelerine öderler. Bununla birlikte Türkiye’de işyeri ve faaliyeti olmayan işverenler için vergi mükellefiyeti olmadığından stopaj yoluyla vergilendirme yapılmaz. Yurt dışından sağlanacak ücret gelirleri için ülkemizde SGK ödemesi yapılmadığı için kişinin emeklilik primlerinin ödenmeyeceği de göz önünde bulundurulmalıdır.