İcra Nedir?

Ekonomik hayat içerisinde pek çok işletme zaman zaman zor durumlarla karşı karşıya kalır. Alacaklı kişinin ya da kurumun, borçlu kişiden ya da kurumdan alacağını tahsil etmek amacıyla İcra Müdürlüğü’nde başlattığı işleme hukuki olarak icra denilir. 

Eğer borçlu kişi ya da kurum bir nedenden dolayı borcunu ifa etmezse alacaklı kişinin ya da kurumun bu borcu devlet gücüyle alma hakkı vardır. İcra ilamlı ve ilamsız olarak başlatılabilen bir hukuki süreçtir. Mahkeme kararına dayanılarak başlatılan icra türüne ilamlı icra, herhangi bir mahkeme kararına gerek duyulmaksızın para ve teminat alacağı olan kişinin tahsili için başlatılan icra türüne ise ilamsız icra denilir.

İlamsız İcra Yoluyla Takip

Eğer alacaklı olan kişide senet, çek, poliçe ya da mahkeme kararı olmayan alacaklı, alacağın ipotek ya da rehinle temin edilmediği durumlarda İcra Müdürlüğü’ne başvurarak genel haciz diğer bir deyişle ilamsız icra ile icra takibini başlatma hakkına sahiptir. Bu aşamada icra takibinin başlatılması için takip talebine alacağın varlığını ispat eden bir belge gösterme zorunluluğu yoktur. İlamsız icra takibi yetkili icra dairelerinde açılmakta olup yetkili merci, borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesidir. Borçlu, yetkisin bir icra dairesinde başlatılan takibe itiraz etmediği takdirde takibin başlatıldığı icra dairesi de yetkili olmaktadır.

İlamsız icra takibinde kişi borçlu olmadığını düşünüyor ve icra dairesi tarafından kendisine gönderilen ödeme emrine 7 gün içinde itiraz ediyorsa takip durdurulur. Bu 7 gün içinde herhangi bir itirazda bulunulmaması halinde icra takibi kesinleşir.

İcra Takibi İtiraz Süreci

İcra dairesinden gönderilen ödeme tebliğini alan kişi borçlu olmadığını düşündüğü takdirde ödeme emrine itiraz etme hakkı vardır. İlamsız icra takibinde itirazın ödeme emrini gönderen icra dairesine yapılması gerekir. Kişi itiraz dilekçesinde icra dairesinin yetkisiz olduğuna da borca da itiraz edebilmekte, yetki itirazı borca itirazla beraber yapılabilmektedir.

İtirazların yazılı olarak yapılması daha sağlıklı bir durum olmakla birlikte şirket adına gerçekleştirilen itirazlarda şirketin avukatı olmaması halinde yetki dahilinde itiraz dilekçesinin imzalanması mümkündür.

Haciz Nedir?

Alacaklı kişinin talebine istinaden borçlu kişinin bazı mallarına el konulması işlemine haciz adı verilmekte ve haciz işlemi İcra Müdürlüğü aracılığıyla yapılmaktadır.

İcra ödeme emri bir borcun olduğu ve bu borca İcra Müdürlüğü tarafından takip başlatıldığı anlamına gelmektedir. İcra takibinin türüne göre gerekli belgeler oluşturulduktan sonra sonra alacaklının kendisi ya da avukatı borçlunun yerleşim yerindeki mahkemeye gider. İcra tevzi bürosuna başvuruda bulunarak alacağın miktarına göre belirlenen harç tutarını öder. İsteğe bağlı olarak icra takiplerine avukat tutulması mümkündür. Genellikle şirketlerin icralarında avukatlar görevlendirilir.

İcra Dosyası Ne Zaman Düşer?

Alacaklının icra dosyasında 1 yıl süreyle herhangi bir işlem yapılmaması halinde icra dosyası arşive kaldırılmakta olup bu durum icra düşmesi olarak adlandırılır. Bu durumda alacaklının dosyayı yeniden takibe koydurabilmesi için harç ve diğer giderleri yeniden ödemesi gerekir.

Cebri İcra Nedir?

Borçlu kişini borcunu ödememesi halinde ve hukuki unsurların varlığına bağlı olarak borcun devlet iradesiyle tahsiline cebri icra denilir. Cebri icra kanunlara dayanan ve tamamen yasal bir süreç olarak işlemle yapılır. 

İlk aşama; kişinin talebi üzerine hakkın varlığının buna ek olarak ihlal ya da inkar edildiğinin tespitinin ve giderilmesinin istendiği mahkeme aşamasıdır. Mahkeme böyle bir tespitte bulunur ancak hükmün gereği yerine getirilmezse ikinci aşamada devletin icra organlarına başvurulur. Kanunlara göre bazı hallerde dava açıp hüküm elde etme gereği doğmadan doğrudan cebri icra organlarına başvurulabilir. Bu icra iflas hukukunun konusuna, hükmün gereğinin yerine getirilmesi aşamasına girmekte olup icra hukuku cüzi icra hukuku ve külli icra hukuku olarak cebri icranın çeşitlerinden oluşur.

Cüzi İcra Nedir?

Birden fazla alacaklıya karşı borçlu olan borçlunun hacze konu olan mallarından yalnızca alacağa yetecek kadar olan kısmının satılması ve takipte bulunan alacaklılara ödenmesi olan cüzi icra, cebri icranın bir türüdür. Cüzi icra kendi içinde ilamlı ve ilamsız olarak ikiye ayrılır.

İlamlı icra alacağın mahkeme kararıyla bütün bir ve kesinlik niteliğinde tespit edilmiş olmasıyla yapılacak olan cebri icra takibi olarak tanımlanabilir. Taraflara verilen tespit hükmü nüshası ilam olarak adlandırılır. İlamsız icra; gene haciz yoluyla, kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla ve kiralanan taşınmazların ilamsız tahliyesine ilişkin takip yoluyla yapılabilir.

Külli İcra Nedir?

İflas davası ve takiplerinden oluşan külli icra diğer bir cebri icra türüdür. İflas takibinin tek bir alacaklı tarafından başlatılmasının ardından borçlunun alacaklarının tamamı tasfiyeye katılmakta ve borçlunun mal varlığı bütün olarak tasfiye edilmektedir.

İflas; borçlunun tacir, tacir sayılan ve tacir gibi sorumlu olan kişilerden olması durumunda söz konusu olur. Cebri icranın bir türü olan cüzi icranın konusu özel hukukun konuşunu oluşturan alacaklar olmakla birlikte külli icranın konusunu hem özel hukuktan hem de kamu hukukundan kaynaklanan alacaklar oluşturabilir.