İşletme Gideri Göstermenin İncelikleri

Bir işletmenin çalışma sürecinde işletmeyi sürdürebilmesi amacına yönelik olarak oluşan maliyetler işletme gideri olarak adlandırılır. İşletmelerin giderlerini gösterirken belli başlı noktalara dikkat etmesi gerekir. Bunun için öncelikle hangi giderlerin işletme gideri olarak gösterilebileceğini bilmelidirler. Bir giderin işletme gideri olarak gösterilebilmesi için işletmenin faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olması gerekmektedir. 

Bir işletmenin faaliyetlerinde kullanılmak ya da satılmak üzere satın alınan varlıkların ve hizmetlerin maliyeti işletme giderlerini oluşturur. Bu giderlere ilgili döneme ilişkin amortisman ve tükenme payları da dahil edilir. Yani bir firmanın işletmesini ve üretimini sağlamak için yapılan giderlerin tamamı işletme gideri kapsamındadır.

Hangi harcamaların mali açıdan gider olarak kabul edileceği sahip olunan işletmenin türüne, çalışma alanına ve hacmine göre değişiklik gösterebilir.

Gelir Vergisi Mükellefleri İçin Gider Olarak Kabul Edilen Harcamalar

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun değerlemeye ilişkin hükümleri ile Gelir Vergisi Kanunu’nun İndirilecek Giderler başlıklı 40. ve Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler başlıklı 41.maddesinde bulunan hükümlere göre Gelir Vergisi mükellefleri için kabul edilen harcamalar şu şekildedir:

Yemek harcamaları: Şirket çalışanlarının katıldığı toplantılar ve müşteri ağırlama etkinlikleri için yapılan yeme içme harcamaları bu kapsamdadır.

Seyahat harcamaları: İşletme ile ilgili olarak yapılan seyahat harcamaları, şirket çalışmaları bünyesinde gerçekleştirilen toplantı, görüşme ve benzeri aktiviteler için herhangi bir taşıt kullanılarak yapılmış seyahatlere ilişkin giderlerdir.

Ulaşım harcamaları: Seyahat harcamalarından farklı olan bu kalem kullanılan taşıtlar için harcanan yakıt, kira, sigorta, tamir gibi giderlerden oluşur. Bu harcamaların da iş ile ilgili olması şartı aranır. İşletmeye ait olmayan, işletmenin aktiflerinde yer almayan ya da kiralama yoluyla edinilmemiş olan araçlar bu kategoride yer almaz.

Giyim harcamaları: İşletme için satın alınan, personele demirbaş olarak verilen baret, iş tulumu, kask, iş önlüğü, çizme gibi eşyalar ve üniformalar bu kategoride yer alır.

İletişim giderleri: Telefon, ADSL, internet giderleridir. Bunların kullanıldığı cihazlar işletmeye ait olmalı, işletmenin aktifinde yer almalı ya da kiralanmış bulunmalıdır.

Ar-Ge giderleri: Şirketlerin yeni teknolojilerin ve bilgilerin araştırılmasına yönelik yaptığı harcamaların %40’ı Ar-Ge indirimi olarak hesaplanmakta ve işletmeler bu vergi indiriminden yararlanabilmektedirler. 

BES katkı payları: İşverenler tarafından BES’e yani Bireysel Emeklilik Sistemi’ne maaşlı çalışanlar için ödenen katkı payları gider olarak gösterilebilir. 

Amortismanlar: Vergi Usul Kanunu’na göre amortismanların kazançtan indirilmesi mümkündür. İşletmenin bir yıldan uzun süreyle kullandığı ya da kullanacağı düşünülen, aşınma ya da yıpranma gibi nedenlerle değerinin düşmesi riski bulunan gayrimenkullerle beraber gayrimenkuller gibi değerlenen ekonomik değerlerin bir yıl içerisinde karşı karşıya kaldığı değer kayıpları maliyet tutarlarına eklenebileceği gibi o yılın giderlerine de yazılabilir.

Sendika aidatları: Sendikalar Kanunu’na göre işveren sendikalarına ödenen aidatlar ticari kazanç tespitinde hasılattan gider olarak düşülebilmektedir. Ancak bunun için ödenen 1 aylık aidatın işçilere ödenen net ücretin 1 günlük toplamını aşmaması şartı vardır. Aşan kısmın gider olarak gösterilmesi mümkün değildir.

Gelir Vergisi Mükellefleri İçin Kabul Edilmeyen Gider Olarak Kabul Edilen Harcamalar

Yukarıda belirttiğimiz kategorilerde işletmenin arkadaş, aile ya da bireysel ihtiyaçlara yönelik olarak yaptığı harcamalar ile şirketin gelirinin artırılmasına bir katkısı olmayan giderler Vergi Usul Kanunu’na göre kabul işletme gideri olarak kabul edilmezler. Bunun dışında indirilemeyecek giderler olarak belirlenen kalemler şu şekildedir:

• Vergi Usul Kanunu’na göre belgelendirilmeyen giderler,
• Öz sermaye üzerinden hesaplanan ya da ödenen faizler,
• Örtülü sermaye üzerinden hesaplanan ya da ödenen faizler,
• Sermaye şirketleri tarafından dağıtılan örtülü kazançlar,
• İhtiyat akçeleri, 
• Dar mükellef kurumlara özgü olan indirilemeyecek giderler,
• Menkul kıymet pazarlama komisyonları,
• Gecikme faizleri,
• Alkollü içki ve tütün reklam giderleri,
• Kurumlar vergisi ile her tür para cezaları.

Vergi kanunlarına göre bir harcamanın gider olarak kabul edilip edilmeyeceği belirlenirken giderin çeşidindense işletmenin faaliyetleri ile ne kadar ilgili olduğuna bakılır. Harcama işletme hasılatının artmasını sağlıyorsa gider olarak kabul edilebilir. Denetmenler yaptıkları vergi incelemeleri kapsamında giderleri ayrıntılı bir şekilde incelerler ve firmanın faaliyetiyle ilgisi olmayan harcamaları kanunen kabul edilmeyen gider olarak kabul edebilirler. 

İşletmelerin Sabit Giderleri Nelerdir?

Personel giderleri, vergi giderleri, işletmeye ait ihtiyaçlardan oluşan giderler ve amortisman giderleri işletmelerin değişmeyen sabit giderleri arasında sayılabilir. 

Personel giderleri; personel maaşı, yemek bedeli ve ulaşım ücretleri gibi kalemlerden oluşur. Personel maaşları işletmelerin en temel gideridir.  Yemek bedeli de işletme için en önemli konulardan biridir. İşletmeler çalışanlara yemek bedelini elden verebilecekleri gibi yemek fişleri, yemek çekleri ya da yemek kartlarıyla vermeyi de tercih edebilirler.

Vergi giderleri işletmelerin devlete ödemek zorunda olduğu SGK ve BAĞ-KUR ödemeler, gelir vergisi, KDV, stopaj gibi kalemlerden oluşur. 

İşletme için kullanılan elektrik, telefon, doğalgaz, su, internet faturası, bina kirası ve aidatı, mutfak ihtiyaç ve temizlik giderleri ile ofis giderleri işletmelerin her ay ödenen sabit giderlerindendir.