Gelir Vergisi Kanunu kapsamında bir gerçek kişi sahip olduğu gayrimenkulleri bir başkasına kiralayarak kira geliri elde ederse bu gelir kira geliri ya da gayrimenkul sermaye iradı olarak adlandırılır. Elde edilen kira geliri, gelirin elde edildiği yılı takip eden yılın ilk Mart ayında beyan edilir. Hesaplanan gelir vergisi Mart ve Temmuz ayında olmak üzere 2 taksitte ödenir.
Kiraya verilen ev, konut, işyeri, arazi, arsa, villa, yazlık ya da benzeri amaçla kullanılan yerler kiraya verilen gayrimenkul olarak adlandırılır. Kira gelirlerinin vergilendirilmesi noktasında temel kural tahsilat esasıdır. Tahsil edilmeyen kira tutarı beyannameye dahil edilmez. Peşin tahsil edilen kiraların tahsil edildiği yıl değil ilgili olduğu yılda beyan edilmesi söz konusu olur.
İçindekiler
Kira Gelirleri Ne Zaman Beyan Edilir? Kaç Taksitte Ödenir?
2021 yılında elde edilmiş olan kira gelirlerinin beyanı 1 Mart-31 Mart 2022 tarihleri arasında yapılmalıdır. Kira gelirlerinden dolayı tahakkuk eden vergi iki taksitte ödenebilir. Birinci taksit ödemesinin 31 Mart 2022 tarihine kadar yapılması gerekirken ikinci taksitin son ödeme tarihi 1 Ağustos 2022 olmaktadır. Temmuz ayı beklenmeden ikinci taksit ödemesi yapılması mümkün olmakla birlikte bu durumda herhangi bir erken ödeme indiriminden yararlanılması söz konusu değildir.
Kira Gelirini Beyan Ederken Nelere Dikkat Edilmeli?
Kira geliri beyanında Hazır Beyan Sistemi kullanılmakta olup kira geliri elde eden kişiler Gelir İdaresi Başkanlığı’nın web sitesinde bulunan hazır beyan sistemi aracılığıyla beyanda bulunabilirler. Konutlarda her bir kira bedelinin 500 TL ve üzeri gelirlerin, işyerlerinde ise tutar fark etmeksizin bankadan ya da PTT şubelerinden ödeme yapılması zorunludur. Vergi İdaresi ilgili kurumlardan ödeme bilgilerini alır. Bu nedenle hazır beyan sisteminde yapılan tahsilatların önemli bir kısmı görülmekte olup Hazır Beyan Sistemi mükellefin işini kolaylaştırmaya ve kayıtdışılığı azaltmayı hedeflemeye yönelik bir uygulamadır.
Kira gelirlerinde tahsil esası geçerli olduğundan ilgili yılda ev kirada olmasına rağmen kira alınmadıysa, alınmayan kiralar beyannameye eklenmez. Kira geliri beyan edilirken 2021 yılı içinde tahsil edilen konut ya da işyeri kira gelirleri beyan edilir.
Kira geliri elde eden kişi tarafından o yıla ya da geçmiş yıllara ilişkin olarak tahsil edilen kira bedelleri, tahsil edildiği yılın geliri; gelecek yıllara ait olmakla birlikte peşin tahsil edilen kira bedelleri ait olduğu yılın geliri olarak kabul edilir.
Mesken kira gelirleri için 2021 yılına ilişkin 7.000 TL’lik istisna vardır. Bu istisna yalnızca konut kira gelirleri için uygulanır. İstisnadan yararlanmak için kişinin gerçek usulde bir başka ticari kazancı, zirai kazancı ya da serbest meslek kazancı olmaması gerekir. Bu istisnadan yararlanmanın diğer bir koşulu ise toplam gelirlerin 190.000 TL’yi aşmamasıdır. Herhangi bir konuta hissedar olan vatandaşlardan her birinin 7.000 TL’lik istisnadan ayrı ayrı yararlanması mümkündür. Birden fazla meskenden kira geliri elde edildiği durumlarda 7.000 TL’lik istisna toplam kira gelirlerinden tek sefere mahsus düşülmekte ve her mesken için ayrı bir istisna uygulanması söz konusu olmamaktadır.
Eğer tapu başka bir isme kayıtlıyken kira başka bir isme ait hesaba yatıyorsa bu durumda tapu sahibinin beyanda bulunması, paranın hesabına yattığı kişi de vergi dairesine bildirimde bulunmalıdır.
İşyeri Kira Gelirlerinde Beyan Sınırına Dikkat
İşyeri kiralarında kiracının yaptığı %20 oranında stopaj aslında mal sahibi adına ödenen peşin bir vergi olma özelliğine sahiptir. Kesintiye tabi olan işyeri kira gelirlerinde beyan sınırı 2021 yılı için 53.000 TL olarak uygulanır. Bu tutarın altında kalan brüt işyeri kira gelirleri için beyanname verilmez. 2021 yılı içinde kesintiye tabi olmayan 2.800 TL üzeri kira gelirleri beyan edilmelidir.
2022 yılında kira geliri yani gayrimenkul sermaye iradı beyannamesi verecek olanlar şu şekilde sıralanabilir:
- 2021 yılı içinde elde etmiş olduğu konut kira geliri istisna tutarı olan 7.000 TL’den fazla olanlar,
- Dar mükellefler hariç olmak kaydıyla 2021 yılı içinde kesintiye tabi olan brüt işyeri kira geliri 53.000 TL’den fazla olanlar,
- Herhangi bir vergi kesintisine tabi olmayan işyeri kira gelirlerinde 2.800 TL’yi aşanlar,
- Mesken ve işyeri kira gelirinin bir arada olduğu durumlarda mesken kira gelirinin istisna düşülmüş kısmıyla brüt işyeri kira geliri toplandığında 53.000 TL’yi geçiyorsa her ikisi eğer geçmiyorsa yalnızca mesken kira geliri beyan edilir.
Kira geliri beyan edilirken götürü gider yöntemi ya da gerçek gider yöntemi tercih edilebilir. Götürü gider yönteminde herhangi bir belge ya da başka bir gider unsuru dikkate alınmaksızın kira gelirinden varsa istisna düşülür sonra vergiye tabi hasılatın %15’i kadar götürü gider şeklinde düşünülerek vergi matrahına ulaşılır. Diğer bir deyişle kira gelirlerinden varsa istisna düşülür ve akabinde %15’lik miktar gider unsuru olarak dikkate alınır.
Gerçek gider yöntemi daha avantajlı bir yöntem olup kiraya veren tarafından kiraya verilen gayrimenkul için ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri, mal ve haklara ilişkin sigorta giderleri ve birçok farklı gider kalemi belgelendirilmek kaydıyla gelirden düşülebilir.