Kira Stopajı Nedir?

 

Stopaj, gelir vergisi ve kurumlar vergisi gibi vergi türlerinde kanunda belirtilmiş olan oranda yapılan kesinti olarak tanımlanabilir. Gelir sahibinin eline geçmeden önce kaynağında kesinti yapılmakta olup kişi elde edeceği gelirden vergi kanunlarında belirtilmiş oranda kesinti yapmakla ve bunu vergi dairesine ödemekle yükümlüdür. Stopaj vergisine tabi tutulan gelirler şu şekilde sıralanabilir:

• Kira ödemeleri,
• Personele yapılan maaş ödemeleri,
• Kâr payları,
• Mevduat faizleri,
• Gider pusulaları,
• Serbest meslek ödemeleri.

Bu gelirlere sahip kişiler stopaj ödeme yükümlülüğüne sahiptir. Stopaj, ödenmesi bakımından pek çok vergi türü için örnek niteliği taşımaktadır. Örneklendirmek gerekirse, bir işletmede çalışmakta olan bir işçinin stopaj vergisi kendisi tarafından değil, ücretten kesinti yapılarak işveren tarafından vergi dairesine ödenir. Aynı şekilde devlet memurlarının vergileri de aynı yöntem kullanılarak, yani maaştan kesinti yapılması yoluyla işveren tarafından vergi dairesine ödenmektedir.

Kira stopajı ise gelir vergisi düzenlemelerine bağlı olarak gayrimenkul sahipleriyle kiracılar arasında gerçekleştirilen kiralama işlemlerinde uygulanan bir vergi kesintisi yöntemi olarak tanımlanabilir. Kira stopajı, kiracının kira bedelini öderken söz konusu bedelin belirli bir oranının vergi olarak kesilmesini ve vergi dairesini ödenmesini gerekli kılar. İşi yapan adına vergi dairesinen yatırılan stopaj, Gelir Vergisi ya da Kurumlar Vergisi’ne tabi olan ödemelerin işverenlerden çalışanlar ödenmesi esnasında kaynağından ve kanunların belirlediği oranlarda kesilir.

Ticari taşınmazların kira ödemesi üzerinden kesilen vergi, kira stopajı olarak adlandırılır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi kapsamında uygulanmakta olan kira stopajının ödemesi, kiracı tarafından vergi dairesine yapılır. Bir iş yeri kiralamanız hâlinde, mutlaka stopaj vergisi ödemeniz gerektiğini unutmayın. Çünkü, kira stopajı ödeme sorumluluğu mülk sahibine değil, kiracıya aittir. Brüt kira bedelinin %20’si olarak uygulanmakta olan kira stopajı, vergi dairesine aylık ya da üç aylık dönemler hâlinde ödenir.

Kira Stopaj Oranı Nedir?

Devlet, kira stopaj oranını brüt kira bedelinin %20’si olarak belirlemiştir. Ticari amaçla kiralanan iş yeri olarak kullanılan kiralanmış taşınmazların brüt kira bedelinin %20’si üzerinden hesaplanmakta olan kira stopajı, kiracı tarafından ve düzenli bir şekilde vergi dairesine ödenmelidir. Kira stopaj oranı %20 olmakla birlikte brüt miktar üzerinden %20’dir. Bu nedenle, önce brüt nete çevrilmeli, stopaj daha sonra hesaplanmalıdır. Bu durumda kira stopaj hesaplaması matematiksel olarak %25 olmaktadır. 

İş yeri sahibi ile kiracı arasında yapılan kontratta kira bedeli net ya da brüt olarak belirtilir. Kontrattaki net miktar, kiracının iş yeri sahibine ödediği tutarı gösterir. Brüt tutar ise kiracının iş yeri sahibine ödediği tutara, stopaj kesintisi eklenerek bulunur. Brüt kira tutarının %20 ile çarpılması yoluyla kira stopajı hesaplanabilir. Kira kontratı net kira üzerinden yapıldığı durumlarda stopaj, net kira bedelinin %25 ile çarpılması yoluyla hesaplanır.

Kira Stopajı Nasıl Hesaplanır? 

Kiralayan ile taşınmaz sahibi arasında imzalanan kira kontratında kira bedeli net ve brüt olarak yer alır. Kira kontratındaki net kira bedeli, kiracının kiraya veren ödemekle yükümlü olduğu kira bedelidir. Brüt kira bedeli ise kiracının taşınmaz sahibine ödeyeceği kira tutarına stopaj kesintisi eklenerek elde edilen tutardır. Kira kontratında brüt kira bedelinin yazılı olmadığı durumlarda, net kira bedelinin 0,80’e bölünmesi sonucu brüt kira bedeli elde edilir. 

Net tutarın 0,80’e bölünmesi ya da 1,25 ile çarpılması brüt tutarın elde edilmesini sağlar. Brüt tutarın %20’si vergi tutarı olup brüt kiranın %20’si hesaplanırken işlem kolaylığı sağlamak için brüt kira 5’e bölünebilir. Örneklendirmek gerekirse net kira 1000 TL ise brüt kira 1000 4 1,2 = 1250 TL ve stopaj 1250/5= 250 TL olacaktır.

Kira Stopaj Hesaplama ile Çıkan Tutar Nasıl Ödenir?

Stopaj vergisi her yıl Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen zaman dilimlerinde ödenir. Bakanlık tarafından belirlenen takvimlere göre vergi mükellefleri tarafından ödemeler gerçekleştirilir. Stopaj vergisi ödemelerinin, ödemenin alındığı ayın 26.gününe kadar muhtasar beyanname ile bildirilip ödenmesi gerekir. Stopaj vergilerinin üç aylık aralıklarla ödenmesi mümkündür. Üç aylık stopaj vergisi ödeneceği durumlarda, ödemenin alınacağı ayı takip eden üçüncü ayın 26. gününe kadar muhtasar beyanname ile bildirilip ödenmesi gerekir.

Stopaj vergisi yıllık gelir beyannamesi ile belirlenir, her yılın Mart ve Temmuz aylarında iki taksit olmak üzere ödenir. Gelir nereden elde edilirse edilsin, ödemelerin tamamı Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı vergi dairelerine yapılır. Ödemeyi yapmak için vergi dairesine girmek zorunlu değildir. Gelir İdaresi Başkanlığının hayata geçirmiş olduğu İnteraktif Vergi Dairesi ile stopaj vergisi sorgulama ve ödeme işlemleri yapılabilir. İnternet üzerinden hem ne kadar stopaj vergisi ödeneceğini öğrenmek hem ödemeyi gerçekleştirmek mümkündür. Kira stopajı hesaplanmadan taşınmazı kiraya vermemek ya da kira stopaj hesaplama yapılan tutardan daha azını beyan etmemek gerekir.

Kira Stopaj Oranı 2024

Kira stopajı, 2007 yılından bu yana, Gelir Vergi Kanunu’nun 94. maddesi gereğince, brüt kira tutarının %20’si olarak uygulanmaktadır. Covid-19 pandemisinden dolayı Cumhurbaşkanlığı kararıyla geçici bir süre %10 olarak uygulanmış olmakla birlikte, 2022 yılı vergilendirme döneminden itibaren iş yeri kiralamalarında stopaj oranı yeniden %20’ye yükseltilmiştir. 

Bu kapsamda 2024 yılı gelirlerine uygulanan stopaj tarifesi şu şekildedir:

• 110.000 TL’ye kadar 15%
• 230.000 TL’nin 110.000 TL tutarından 16.500 TL, fazlası için 20%
• 580.000 TL’nin 230.000 TL tutarından 40.500 TL, fazlası için 27%
• 3.000.000 TL’nin 580.000 TL tutarından 135.000 TL, fazlası için 35%
• 3.000.000 TL’den fazla tutarlarda 3.000.000 TL’lik kısım için 982.400 TL, fazlası için 40%

Kira Stopajı Vergisi Ödenmezse Ne Olur?

Kira stopajı ödenmediği durumlarda, kiracıya aşamalı olarak çeşitli yaptırımlar uygulanır. Kira stopajının resmi olarak aylık periyotlar hâlinde tahsili zorunlu bir vergi çeşidi olduğu söylenebilir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 95. maddesinde bulunan kriterleri taşımayan ve ticari amaçla taşınmaz kiralayan herkesin kira stopajı vergisi ödeme zorunluluğu vardır. Kira stopajı ödemesinden herhangi bir şekilde sorumlu olmayan mal sahibi, kira stopajını ödemeyen kiracıyı tahliye etme hakkına sahiptir. Söz konusu faiz ödenmesi gereken stopaj tutarına mütemadiyen eklenir. Kiracının ödemeyi ihmal ettiği süreler boyunca işleyen faizler de kiracı tarafından ödenmelidir. Hala ödeme yapmayan kiracı için haciz işlemleri başlatılabilir. Kiracıların haciz ve tahliye işlemlerine tabi tutulmaması için stopaj vergilerini usule uygun olarak ödemesi gerekir. Her ay düzenlenecek vergi beyannameleri ve uygun bir ticari planla birlikte ödemeler aksatılmadan yapılmalıdır. 

Kimler Kira Stopajı Vergisinden Muaftır?

Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 95. maddesine göre, bazı kişiler stopaj ödeme yükümlülüğünden muaf tutulur. Bu kişiler şu şekilde sıralanabilir:

• Maaşlarını yurt dışından alan kişiler
• Yabancı elçilik ve konsolosluklarda görevli olan memurlar ve hizmetliler
• Yıllık beyanname gösterilmesi gereken ödemeleri gerçekleştirecek olan kişiler