Kurumlar Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Ülke içerisinde ticari, tarımsal, sınai ya da kazanç getiren çeşitli faaliyetleri sürdüren sermaye şirketlerinin ödeme yükümlülüğüne sahip olduğu vergiler arasında kurumlar vergisi yer alır. Kurumlar vergisi elde edilen kazançtan, her yıl için belirlenmiş oranlarda ödenir. 

Vergi devletin en önemli ve vazgeçilmez bütçe kalemidir. Kamunun halka hizmet götürmek için vatandaşlarından ve kurumlarından yani vergi mükelleflerinden topladığı fon vergi olarak adlandırılır. Kurumlar diğer bir deyişle tüzel kişilerin ödemekle yükümlü olduğu en yaygın vergi türlerinin başında kurumlar vergisidir.

Kurumlar Vergisi Mükellefleri Kimlerdir?

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, kurumlar vergisini ele almakta olup bu Kanun’un 1. maddesinde açıkça belirtilen kurumların elde ettiği kurum kazancı üzerinden ödenmesi gereken vergi türü olarak tanımlanabilir. Bahsi geçen yani kurumlar vergisi mükellefi olan kurumlar şu şekilde sıralanabilir:

• Anonim şirketler ve limited şirketler (Sermaye şirketleri),
• Kooperatifler, 
• Derneklere ya da vakıflara ait iktisadi işletmeler,
• İktisadi kamu kuruluşları,
• İş ortaklıkları.

Kurumlar vergisi ödeme mükellefiyeti yasal olarak kurum statüsünde yer alan tüm şirketler için bulunur. Yalnızca şahıs şirketlerinin kurumlar vergisi ödeme mükellefiyeti yoktur. Yani şahıs şirketi olmayan tüm kurumların düzenli olarak kurumlar vergisi ödemesi gerekir. Kurumlar vergisinin ödenmesi, dar mükellefiyet ve tam mükellefiyet olmak üzere ayrıca kurumun kanuni ya da iş merkezinin Türkiye’de bulunup bulunmadığını göre ayrılır. 

Kanuni ya da iş merkezleri Türkiye’de olan, Türkiye’de ve yurtdışında elde ettikleri kurum kazançlarının tamamı üzerinden vergilendirilen mükellefler tam mükellefiyet olarak adlandırılır.  

Kanuni ya da iş merkezleri Türkiye’de olmayan, yalnızca Türkiye’de elde ettiği kazançlar üzerinden vergilendirilen mükellefler dar mükellef olarak adlandırılı.

Hangi Kazançlar Kurumlar Vergisine Tabidir?

Kurumlar vergisi matrahını oluşturan kazanç türlerinin ele alındığı ana başlıklar şunlardır:

• Ticari kazançlar,
• Zirai kazançlar,
• Serbest meslek kazançları,
• Ücretler,
• Menkul sermaye iratları,
• Gayrimenkul sermaye iratları,
• Diğer iratlar ve kazançlar.

Kurumlar Vergisi Nasıl Hesaplanmalı?

“Kurumlar vergisi nasıl hesaplanır?” sorusu kurumlar vergisi mükelleflerinin en çok merak ettiği soruların başında gelir. Kurumlar vergisi hesaplanırken, vergi mükellefi kurumun ilgili takvim yılında elde ettiği kurum kazancının üzerinden %22 alınır. Örneklendirmek gerekirse yıllık vergi matrahı 1 milyon TL olan bir kurumlar vergisi mükellefi kurumun ödemesi gereken kurumlar vergisi 220 bin TL’dir.

Kurumlar Vergisi Oranları Nelerdir?

Kurumlar vergisi oranı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenmektedir. Şirketlerin kazançları üzerinden ödediği kurumlar vergisi oranları her yıl değişmekte olup 2023 kurumlar vergisi oranı %20’dir.

Kurumlar Vergisi Matrahı Nasıl Belirlenir?

Kurumlar vergisi matrahı belirlenirken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır:

• 5 yıl boyunca geçmiş yıl zararları vergi matrahından düşülmektedir.
• Kanunen kabul edilmeyen giderler kurumlar vergisi matrahına eklenmektedir.
• Kanun yapıcının belirlemiş olduğu indirimler ve istisnalar matrahtan düşülmektedir.
• İlgili takvim yılı boyunca geçici vergi yöntemiyle çeyrekler bazında beyan edilmiş ve ödenmiş vergiler, ödenecek olan kurumlar vergisi hesabında dikkate alınmaktadır.

Kurumlar Vergisi Beyannamesi Nedir?

Beyan etmenin kelime anlamı bildirmektir. Beyanname ise kurumların bir yıl içerisinde elde etmiş oldukları safi kazancı vergi dairelerine bildirmesini sağlamaktadır. Kurumlar vergisi mükellefleri ilgili vergi yılı içinde elde ettikleri kazançları kurumlar vergisi beyannamesi ile bildirir, beyanname üzerinden kurumlar vergisine tabi olurlar. Önceki vergi yılı için kurumlar vergisi beyannamesinin içinde bulunulan yılın Nisan ayının son gününe kadar teslim edilmesi gerekir. Beyannamenin verildiği ayın son gününe kadar beyan edilen miktardaki vergi ödenmelidir. Kurumlar vergisine dair beyannamenin Gelir İdaresi Başkanlığı’na ait internet sitesi üzerinden indirilmesi mümkündür.

Kurumlar vergisi mükellefleri hesap döneminin kapandığı ayı takip eden 4. ayın birinci gününden 25. günün akşamına kadar bağlı olunulan vergi dairesine kurumlar vergisi beyannamesini ibraz etmelidir. Kazancın tamamı için verilmesi gereken bir beyanname Gelir İdaresi Başkanlığı’nın web sitesinden indirildikten sonra İnternet Vergi Dairesi aracılığıyla e-beyanname şeklinde düzenlenip gönderilebilmektedir. Kurumlar vergisi beyannamesine; ayrıntılı bilanço ve gelir tablosu veya işletme hesabı özeti, yabancı ülkelerde ödenen vergilere ilişkin belgeler, dar mükellef ortağı olan kurumların ortak isimleri, unvanları ve ikametgah adreslerine ilişkin belgeler, kesinti yoluyla ödenen vergilere ilişkin belgeler, beyannamedeki tablolar yetersiz olduğunda ayrıca düzenlenen listeler ve ekler eklenmelidir.

Kurumlar Vergisi Beyannamesi Nasıl Doldurulur?

Kurumlar vergisi beyannamesinin doldurulması sırasında bazı hususlara dikkat edilmesi zorunludur. Aksi takdirde devlet karşısında yasal sorunlar yaşanması aynı zamanda şirketin zarara uğraması gibi istenmeyen durumlar söz konusu olabilir.

Kurumlar vergisi beyannamesi sırasında istisnaların tam olarak doldurulması gerekir. Vergi istisnalarından yararlanmak için kurumlar bunların tümünü beyanname üzerinde belirtmelidir. Beyannamede yer verilmeyen istisnalardan faydalanılması mümkün değildir.

Aynı şekilde zararlar da doğru bir şekilde hesaplanmalı ve beyan edilmelidir. Zararın söz konusu olduğu faaliyetler için ayrıca vergi ödenmemesi adına zarar hesabının da doğru bir şekilde yapılması önemlidir. Şirkete ait farklı şubeler ya da iş dalları olsa dahi her tüzel kişilik için tek bir vergi beyannamesi düzenlenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Ayrıca beyannamede kesinlikle kasıtlı olarak yanlış bilgi verilmemelidir.