Kurumlar Vergisi Nedir?

Kurumlar vergisi en basit şekliyle ülkemiz sınırları içerisinde faaliyetlerini sürdürmekte olan kurumların ödemekle yükümlü olduğu vergi olarak tanımlanabilir. Kurum kazançları üzerinden alınan kurumlar vergisi mükelleflerin bir hesap döneminde elde etmiş oldukları safi kurum kazancı üzerinden hesaplanmaktadır.

Kurumlar Vergisine Konu Kazançlar Nelerdir?

Kurumlar vergisine konu edilen kurum kazancı, Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan gelir ögelerinden meydana gelir. Bu ögeler şu şekilde sıralanabilir:

• Ticari kazanç,
• Zirai kazanç,
• Ücret,
• Serbest meslek kazancı,
• Menkul sermaye iradı,
• Gayrimenkul sermaye iradı,
• Diğer kazanç ve iratlar.

Kurumlar Vergisi Mükellefleri Kimlerdir?

• Sermaye şirketler
• Kooperatifler: Dernek ya da adi şirket olmakla birlikte kooperatif olarak isimlendirilen okul kooperatifleri, Kurumlar Vergisi Kanunu nezdinde kooperatif olarak kabul edilmezler. Bununla birlikte Kooperatifler Kanunu’na göre ya da derneğe bağlı iktisadi işletme şeklinde kuruldukları takdirde kurumlar vergisi mükellefi olurlar.
• İktisadi kamu kuruluşları
• Dernek ya da vakıflara ait iktisadi işletmeler: Dernekler ve vakıflar kurumlar vergisi kapsamında değildir.
• İş ortaklıkları: Kurulacak olan iş ortaklığının kurumlar vergisi mükellefi olması için sahip olması gereken bazı vasıflar vardır. Bu vasıflar şu şekilde sıralanabilir:

Ortaklardan en az birinin kurumlar vergisi mükellefi olması,

Ortaklığın yazılı sözleşmeyle ve belirli bir işi tamamlama amacıyla kurulması,

Belirli bir işin ortaklık konusu olması,

Beraber yapılacak olan işin belirli bir zaman zarfında gerçekleştirilmesinin öngörülmesi,

İşveren ile iş ortaklığı arasında bir taahhüt sözleşmesinin bulunması,

Tarafların işin yalnızca belirli bir kısmından değil, tamamından işverene karşı sorumluluğunun olması,

İş bitiminde kazancın paylaşılacak olması,

Birlikte yapılacağı öngörülen ve müştereken yüklenilen işin bitimi ve Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen mükellefiyetle ilgili görevlerin tümünün yerine getirilmesiyle birlikte sorumluluğun sona ermesi.

Kurumlar Vergisi Mükellefiyet Türleri Nelerdir?

Türkiye içinde ve dışında elde etmekte oldukları gelirlerin tamamı üzerinden vergilendirilen mükelleflere tam mükellefler; 

Yalnızca Türkiye içinde elde ettikleri gelirler üzerinden vergilendirilenlere dar mükellefler denilir.

Şahıs Şirketleri Kurumlar Vergisi Öder mi?

Kurumlar vergisi mükellefi olarak kabul edilen kurumlar, tüzel kişiliğe sahip olmalıdır. Bununla birlikte şahıs şirketlerinin tüzel kişiliği yoktur. Bu nedenle şahıs şirketleri kurumlar vergisi ödemezler.

Kurumlar Vergisi Oranı Kaç?

Kurumlar vergisi oranı 2022 yılı için %23’tür. Cari vergi döneminin kurumlar vergisine mahsup edilmek kaydıyla cari dönemin kurumlar vergisi oranında geçici vergi ödemesi de yapılır. Tam mükellef kurumlar için geçerli olan esaslar aynı zamanda dar mükellef kurumlar için de aynı şekilde uygulanmaktadır.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca teşvik belgesine bağlanmış ola yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırım dönemiyle yatırımın kısmen ya da tamamen işletilmesine başlanan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşana dek indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulmaktadır.

Geçici Vergi Nedir?

Ticari ve zirai kazanç elde eden dar mükellef statüsündeki kurumlar da dahil olmak üzere kurumlar vergisi mükellefleri, cari vergilendirme döneminin kurumlar vergisine mahsup edilmek kaydıyla Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilmekte olan esaslara göre cari dönemin kurumlar vergisi oranında geçici vergi ödemektedirler.

Kurumlar vergisi mükelleflerinde geçici vergi, bir önceki yılın geçici vergi dönemlerini de kapsayacak şekilde kümülatif olarak belirlenmiş olan geçici vergi matrahına her yıl için belirlenmiş olan oran uygulanarak hesaplanır. Hesaplanan geçici vergiden aynı senenin önceki geçici vergi dönemleriyle ilgili olarak ödenmiş bulunan geçici vergi toplamı düşülür ve geçici vergi tutarı tespit edilir. Geçici vergi beyannameleri elektronik ortamda düzenlenerek beyan edilmektedir.

Kurumlar Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Kurumlar vergisi hesaplaması, kurumlar vergisi mükelleflerinin bir hesap dönemi içerisinde elde etmiş oldukları safi kurum kazancı üzerinden yapılmaktadır.

Kurumlar vergisi mükelleflerinin ilgili dönem sonunda tahakkuk edecek olan kurumlar vergisine mahsuben her üç ayda bir olarak yılda dört kez geçici vergi ödeme yükümlülüğü vardır. Geçici vergi dönemlerinde ödenmiş olan vergiler, ilgili mali yılın sonunda tahakkuk eden kurumlar vergisi tutarından peşin ödenen vergiler adı altında düşülmektedir.

Kurumlar vergisi hesaplaması Gelir Vergisi Kanunu’nun 40.maddesine göre şirketin gayrisafi hasılatından kanununda belirtilen giderler çıkarılıp elde edilen tutar üzerinden yapılır. Mükellefi ilgili hesap dönemi içinde elde etmiş olduğu et kara kanunen kabul edilmeye giderler eklenir ve kurumlar vergisi matrahından düşülür. Ayrıca ilgili hesap dönemi içinde peşin olarak ödenen geçici vergiler ile son beş yıla ait geçmiş yıl zararları da kurumlar vergisi matrahından mahsup edilir.

Bu aşamada dikkat edilmesi gereken nokta, kurumlar vergisi istisnalarından yaralanan kurumlar, istisna tutarlarını vergi matrahından düşmelidirler. İlgili hesap dönemi içerisinde peşin olarak ödene geçici vergiler ile son beş yıla ait geçmiş yıl zararları da kurumlar vergisi matrahından mahsup edilir.

Kurumlar Vergisi Beyannamesi Ne Zaman Verilir?

Hesap döneminin kapandığı ayı izleyen dördüncü ayın ilk gününden son günü akşamına kadar verilmesi gereken kurumlar vergisi beyannamesi, dar mükellef kurumlarda muhatabın Türkiye’yi terk etmesi durumunda ülkeden çıkmadan önceki 15 gün içinde verilmelidir.

Özel hesap dönemi tayin edilmiş olan mükelleflerin beyannameleri, özel hesap dönemlerinin kapandığı ayı izleyen 4.ayın son günü akşamına dek verilmelidir.