Mali Müşavir Kimdir? Ne İş Yapar?

Mali müşavirler işletmelerin sürekliliği için işletme sahipleri ile çok yakından çalışan kişilerdir. Mali müşavirler 3568 sayılı kanun kapsamında işletmelerin muhasebe işlemlerinin doğru ve usule uygun bir şekilde yönetilmesini, denetlenmesini sağlayan; gerekli görüldüğü durumlarda resmi makamlara ya da işletmeye mevzuata uygunluğu gösteren belgeleri sunmakla yükümlü tutulan bir meslek grubudur.  Bu kapsamda mali müşavirler işletme defterlerini tutarlar, vergi beyannamelerini hazırlarlar, mevzuata uygun bir şekilde muhasebe denetimlerini uygularlar ve ilgili raporları hazırlarlar. 

Mali müşavirler işletmelerin finansal işlemlerinin yürütülmesinde, denetlenmesinde ve muhasebe belgelerinin mevzuata uygun olacak şekilde düzenlenmesinde oldukça önemli bir görev üstlenirler. Aynı zamanda işletmelerin mali durumlarının, kar/zarar durumlarının doğru bir şekilde analiz edilmesi ve devletin en önemli gelir kaynağı olarak kabul edilen vergilerin vergi mevzuatına uygun olacak şekilde taahhüt ettirilmesini sağlarlar.

Mali müşavirlerin çalışmaları ile mali durumlarını doğru bir şekilde değerlendirme imkanı bulan işletmeler daha doğru adımlar atarak, işletmelerini büyütebilirler. Muhasebeciler defter kayıtları tutup bazı hesaplamalar yapsa da mali müşavirler bunu birkaç adım öteye taşıyarak analiz etme, yorumlama ve girişimcinin yol haritasını şekillendiren mali veriler oluşturma görevini üstlenirler. 

Mali müşavirler kendi içlerinde Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM) ve Yeminli Mali Müşavir (YMM) olarak ayrılırlar. 

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Ne İş Yapar?

İşletme, Kamu Yönetimi, İktisat, Hukuk, Muhasebe gibi bölümlerde eğitimlerini tamamlamış kişiler SMMM staja başlama sınavında başarılı olup 3 yıllık zorunlu stajlarını bitirdiklerinde SMMM Mesleki yeterlilik sınavına girerler. Başarılı olurlarsa bu mesleği yapma hakkı elde ederler. 10 yıl SMMM çalışma deneyiminden sonra girilen sınavlarda başarılı olanlar ise YMM ünvanını alabilirler. 

3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu kapsamında yer alan tanımlamaya göre mali müşavir sınıflandırmasında yer alan kişiler ruhsatlarını aldıktan sonra iki şekilde mesleklerini icra edebilirler. Serbest meslek mensubu olarak kendi bürolarını açabilirler ya da bir şirket çalışanı olarak yalnızca o şirketin işlemlerini yürütebilirler. 

Mali Müşavir olmak isteyen kişilerin üniversitelerin İktisat, Muhasebe, Kamu Yönetimi ve Siyasal Bilimler, Bankacılık, İşletme, Hukuk, Maliye bölümlerinden en az lisans derecesine sahip olması, T.C. vatandaşı olması, kamu haklarında mahrumiyeti bulunmaması, memuriyetten ihraç edilmemiş olması, ilgili kanunda belirtilmiş suçlardan hüküm giymemesi, stajyer olarak 3 yıl Mali Müşavirlik yapması, SMMM sınavını başarıyla geçmesi, SMMM ruhsatını alması gerekmektedir.

Serbest Mali Müşavirler (SMMM) Ne İş Yapar?

• Gerçek ya da tüzel kişi işletmelerinin aylık ya da özel hesap dönemine uygun olacak şekilde gelirlerini, giderlerini, resmi evraklarını mevzuata uygun olacak şekilde resmi defterlere kaydeder.
• Gerçek ya da tüzel kişi işletmelerinin muhasebesel sistemlerini kurmasını yanı sıra işletme ihtiyaçları doğrultusunda geliştirmeler yapılması görevini üstlenir.
• Hizmet vermekte oldukları işletmelerin bordrolarını aylık olarak hazırlar ve gönderirler, ilgili mutabakat işlemlerini gerçekleştirirler.
• Gelir tablosu, bilanço ve benzeri mali tabloları düzenlerler. 
• Gerçek ve tüzel kişi işletmelerine ilişkin vergi beyannamelerini hazırlar, söz konusu beyannameleri elektronik ortamda onayladıktan sonra tahakkuk fişlerini alırlar.
• Tahakkuk fişlerini mükelleflere gönderirler ve vergilerin ödenmesini sağlarlar.
• İşletme personellerine ait işe giriş-çıkışları, aylık hizmet bildirgesi gibi SGK bildirgelerini hazırlayıp elektronik ortamda onaylarlar. 
• Hizmet sunduğu gerçek ya da tüzel kişi işletmelerinin sahiplerine muhasebe ve vergi ile ilgili konularda danışmanlık sağlarlar. 
• Vergi, fon, ceza ve gecikme faizi işlemlerindeki tutarsızlıkları çözümleyerek giderirler.
• Sermaye artırımı, KDV iadesi gibi özel amaçları raporları hazırlarlar.
• Hizmet sunduğu işletmelere tasfiye, bölünme, devir, birleşme, adres ve faaliyet değişikliği gibi konularda yardımcı olurlar.
• İşletmelerin mali kayıtlarının şeffaflığını, belirli bir gizlilik çerçevesinde iç kontrollerini ve finansal güvenliklerini sağlarlar.

Yeminli Mali Müşavirler (YMM) Ne İş Yapar?

• Vergi beyannamelerini ve finansal tabloları denetlerler.
• Muhasebe, işletmecilik, finans, mali mevzuat uygulamaları ile ilgili olarak işletmelere danışmanlık yaparlar.
• Mevzuata uygun olarak belgeleri inceleyerek, denetimlerini ve tasdik işlemlerini yaparak işletmelere mali konularda yardımcı olurlar.
• Yeminli mali müşavirler işletmelere ait muhasebe defterleri tutamadıkları gibi SMMM büroları açamazlar ya da bu bürolara ortak da olamazlar.

Mali Müşavirlerin Genel Görevleri Nelerdir?

• Şirket kuruluşları ile ilgili olarak Ticaret Odası, Vergi Dairesi ve SGK işlemlerini takip etmek,
• Yeni kurulan ya da faaliyetine devam eden işletmelerde muhasebe sistemlerini kurmak ya da geliştirmek,
• Hizmet verdiği mükelleflerin gelir ve gider faturalarını toplamak, muhasebe programlarına ya da elektronik defterlere işlemek,
• Hizmet verdiği mükelleflerinin banka hesap hareketlerini muhasebe programlarına ya da elektronik defterlere işleyip ay sonunda banka mutabakatlarını gerçekleştirmek,
• Ay sonlarında hazırlanan bordroları hizmet verdiği mükelleflerine göndermek,
• Genel Kurul toplantıları için gerekli evrak işlerini gerçekleştirmek,
• Finansal tablolar ve muhasebe evrakları üzerine çeşitli denetimler ve incelemeler gerçekleştirmek, ilgili konularda yazılı görüşler bildirip raporlar düzenlemek.

Aynı zamanda gerekli eğitim süreçlerini tamamladıkları takdirde Vergi İdare Mahkemeleri ve adli yargıda, sermaye artırımı ve bankalara sunulan bilançoların incelenmesi ve benzeri konularda bilirkişilik yapabilirler.

Mali Müşavir Nedir?

Anayasada yer alan 3568 sayılı Meslek Kanunu kapsamında muhasebe prensiplerine ve mevzuatta bulunan hükümlere dayanarak defter tutma, beyanname verme gibi alanlarda yetkilendirilen meslek grubu mali müşavir olarak adlandırılır. Mali müşavir olmak için eğitim, staj, sınavlar gibi süreçleri kapsayan 8 yıllık bir sürece gereksinim vardır.

Mali müşavir olmak isteyen kişilerin hukuk, maliye, bankacılık, siyasal bilimler, iktisat, işletme ya da kamu yönetimi bölümlerinden mezun olması ve bu alanda staj yapması gerekir. 3 yıllık staj süresi bir sınavla başlamakta olup yüksek lisans mezunlarının tamamlaması gereken staj süresi 2 yıldır. Mali müşavir adayları staj bitiminde meslek sınavına girerler. Eğer başarılı olurlarsa mali müşavirlik ruhsatı alma hakkını kazanırlar. 

Mali müşavirler ruhsat aldıktan sonra bölgelerindeki meslek odalarına ya da TÜRMOB’a kayıt olarak görev yapmaya başlarlar. Eğer isterlerse mali müşavirlerin kendi ofisini açarak hizmet vermesi söz konusu olabilir. Ya da bir şirkete bağlı olarak imza yetkilerini kullanabilirler. Kendi ofislerini açarak çalışan mali müşavirlerin bağlı oldukları meslek odasından tescil belgesi alma zorunluluğu vardır. Bunların yanı sıra mali müşavirler bağımsız denetçi ya da vergi denetçisi olarak çalışmayı da tercih edebilirler. 

Mali müşavirler son derece özen ve hassasiyet gerektiren muhasebe işlemleriyle ilgilenirler. İşletmeler işlerinin kar sağlayıp sağlamadığını muhasebe sayesinde anladıkları için muhasebe çok önemlidir. Bu doğrultuda analiz yaparak işleriyle ilgili stratejik kararlar alırlar gerekirse büyümeye yönelik adımlar atarlar.

Serbest Mali Müşavir Nedir?

Serbest mali müşavirler 3568 nolu kanunun 2.maddesinin a fıkrasına göre herhangi bir işyerine bağlı olmadan çalışırlar. Serbest mali müşavirlerin görevleri şu şekilde sıralanabilir:

• Gerçek ve tüzel işletmelerin mevzuatları dahilinde bilanço, kar-zarar defterini tutmak ve belgelerini düzenlemek,
• İşletmelere muhasebe ve finans konularında destek olmak, mali konularda gelişmelerini sağlayacak önerilerde bulunmak,
• Mali konularda denetimler ve analizler yaparak fikir beyan etmek.

Yeminli Mali Müşavir Nedir?

Yeminli mali müşavirler 3568 nolu kanunun b fıkrası kapsamında gerçek ya da tüzel işletmelere bağlı olarak çalışırlar. İşletmelerin muhasebelerini kurar ve belge dalı olarak analiz yaparlar. Mali konularda verdikleri desteğin yanı sıra beyannameleri ve mali tabloları düzenlerler. Aynı zamanda denetleme görevini üstlenirler. Mesleklerinde 10 yılını tamamlayan serbest mali müşavirler sınava girerler. Bu sınavda başarılı oldukları takdirde yeminli mali müşavir ünvanını ve yeminli mali müşavirlik yapma hakkını kazanırlar. Yeminli mali müşavirler kendi yeminli mali müşavirlik bürolarını açabilecekleri gibi bankacılık, sigorta, endüstri, finans sektörü ve kamu kurumları başta olmak üzere farklı faaliyetlerde bulunabilirler.

Yeminli mali müşavirlerin serbest mali müşavirlerden farklı olarak;

• Muhasebe bürolarına ortak olma,
• Kendilerine muhasebe ofisi açma,
• Muhasebeyle ilgili defter tutma hakları yoktur.

Mali Müşavirlerin Görevleri Nelerdir?

Mali müşavirlerin günlük iş akışı ve görevleri 3568 nolu kanunda açık ve net bir şekilde belirtilmiştir. Mali müşavirler;

• İşletmelerin gelir-gider rakamlarını deftere ya da elektronik sisteme kaydederler.
• İşletmelerin kuruluşu için SGK, Ticaret Odası gibi kurum ve kuruluşlarda gerçekleştirilmesi gereken işlemleri takip ederler.
• İşletmelerde muhasebe sistemlerini kurar ya da geliştirirler.
• Mükelleflerinin gelir-giderlerini topladıktan sonra muhasebeye ya da elektronik programa kaydederler.
• Ay sonunda hazırladıkları bordroları işletmelere gönderirler.
• Belgeleri temel alarak bilançoları ve mali tabloları oluştururlar.
• Aylık, 3 aylık ve yıllık vergi beyannamelerini oluştururlar. Onayladıktan sonra tahakkuk fişlerini alırlar.
• İşletmelerden banka işlemlerine ilişkin ekstreleri alırlar. Banka hareketlerini kontrol eder, elektronik sistemlere kaydeder ve banka mutabakatlarını gerçekleştirirler.
• İşletmelere tahakkuk fişlerini gönderirler.
• Muhasebe ve mali konularda işletmelere destek olarak danışmanlık yaparlar.
• İşletmelere yalnızca kuruluş işlemlerinde değiş aynı zamanda bölünme, birleşme, tasfiye ve devir işlemlerinde yardımcı olurlar.
• Faaliyet değişimi ve adres değişikliği gibi işleri düzenlerler.
• Sermaye artırımı gibi özel amaçları işlere yönelik tespit raporlarını hazırlarlar.
• SGK nezdinde işe giriş, işten çıkış, aylık hizmet bildirgelerini hazırlar ve onaylarlar.
• İşletmelere tahakkuk fişlerini ileterek SGK ödemelerinin yapılmasını sağlarlar.
• Gerekli eğitimleri ve belgeleri aldıktan sonra adli yargıda ve vergi idare mahkemelerinde tahkim ve bilirkişilik yaparlar. 
• Muhasebe prensiplerine ve mevzuatta bulunan hükümlere dayanarak muhasebe defterlerini tutarlar. Muhasebe tabloları ve evrakları üzerinde çeşitli incelemeler ve denetlemeler yaparlar. Yaptıkları incelemeler doğrultusunda görüş bildirir ve rapor düzenlerler.

Yeminli Mali Müşavir Olma Şartları Nelerdir?

3568 sayılı kanunda mali müşavir olmak için gereken nitelikler belirtilmiştir. Bu özellikler şu şekilde sıralanabilir:

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
• En az 10 yıl süreyle bağımsız muhasebeci ya da mali müşavir olarak hizmet vermiş olmak,
• Kamu görevinden herhangi bir nedenle kovulmuş olmamak,
• Medeni haklarını kullanma yetkinliği bulunmak,
• Mesleğin etik standartlarına aykırı davranışlar sergilememek,
• Casusluk, hırsızlık, hileli iflas, sahtecilik, gasp, zimmete para geçirme, rüşvet, ihaleye fesat karıştırma, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, kara para aklama, suç ya da kaçakçılık yoluyla elde edilen devlet sırları ile ilgili suçlardan dolayı hüküm giymiş bulunmamak.