ÖTV İndirimi Nedir?

ÖTV yani Özel Tüketim Vergisi, hayatımızın farklı alanlarında sıklıkla karşımıza çıkan bir tüketim vergisidir. Belirli mallar ve ürünler üzerinden alınan bir harcama vergisi türü olan ÖTV, 2022 yılında AB ile uyum çerçevesinde yapılan kanun değişiklikleri sonucu hayatımıza girmiş ve 4760 sayılı Kanun ile kabul edilmiştir. 

4760 sayılı Kanuna ekli dört ayrı listede yer alan mallar ve ürünler üzerinden tek seferde alınan ÖTV’nin uygulandığı mallar aşağıda gruplandırılmıştır:

• Motorlu taşıtlar
• Mücevher, kürk ve beyaz eşya gibi lüks tüketim ürünleri
• Fosil atık, benzin ve kömür gibi çevreye zarar veren ürünler
• Tütün mamulleri ve alkollü içecekler gibi insan sağlığına zarar veren ürünler

Matrah limitlerinin değiştirilmesiyle bazı ürünlere belirli oranlarda uygulanan fiyat güncellemesi, “ÖTV indirimi” olarak adlandırılır. Bu malların, herhangi bir tüketim ürünü olması mümkündür. ÖTV indirimi araçlar için de geçerli olup bu sayede hem vergi dilimlerinin hem matrahların değişmesi söz konusu olabilir. Araç satın almak isteyen kişiler de, satın alım işlemlerini daha uygun fiyatlarla gerçekleştirebilir.

ÖTV İndirimi Araç Fiyatlarını Nasıl Etkiler?

ÖTV oranları, araç modellerine ve fiyatlarına bağlı olmak kaydıyla her yıl değişiklik gösterir. 24 Kasım 2022 tarihinden itibaren geçerli olan yeni ÖTV düzenlemesi kapsamında hem vergi dilimlerinde hem matrahlarda değişikliğe gidilmiş, ÖTV matrahlarında yapılan değişiklikler araç fiyatlarına da yansımıştır.

ÖTV indirim oranları, araçların silindir hacimlerine ve matrah değerlerine bağlı olarak şekillenen ÖTV oranlarına göre değişiklik gösterebilir. Yeni yapılan ÖTV düzenlemesi dahilinde indirim oranını değiştiren diğer faktörler de hesaplamaya dâhil edilmektedir. 

Hurdaya çıkarılmış olan araçlar için kullanılabilen hurda araç ÖTV indirimi ise diğer araç modelleri üzerinde şekillenen ÖTV indiriminden çok daha yüksek bir değerde hesaplanmaktadır. Bunun yanı sıra normal bir araçla taksinin tâbi olduğu ÖTV indirim oranları da farklılık göstermektedir. Gerekli koşullar oluştuğu takdirde, şehir içi taşımacılık faaliyetini sürdüren taksiler ÖTV indiriminden avantajlı bir şekilde yararlanmaktadır. Şehir içi taşımacılık alanında olduğu gibi ticari araçlar da binek araçlara göre farklı bir ÖTV indirimine tâbi tutulmaktadır. ÖTV indirimi hesaplanırken, içinde bulunulan sene içinde sunulan ÖTV oranları baz alınmaktadır.

Araçlarda ÖTV indirimi temelde engelli bireylere yöneliktir. Engelli bireyler, ÖTV indiriminden ayrıcalıklı olarak faydalanmaktadır. Engelli ÖTV indirimi, engel oranı %40 – 89 ve %90 ve üzeri olmak üzere iki ayrı kategori altında değerlendirilir. %40 – 89 arası engel oranına sahip olan kişiler sıfır araç satın almak istediğinde ÖTV oranı %26,3 olarak uygulanır. Engel oranı %90 ve üzeri olan kişiler ise ÖTV^den muaf tutulur. Bu kişiler, kendileri kullanmak üzere ya da tayin ettikleri bir yakınları tarafından kullanılmak üzere ÖTV muafiyetli araç satın alabilir. 

ÖTV Oranları Nedir?

Resmi Gazete’de yayımlanmış olan matrah değişiklikleriyle son durum aşağıdaki şekildedir:

• %45 ÖTV oranına denk gelen matrah sınırı 120 bin liradan 184 bin liraya,
• %50 ÖTV oranına denk gelen matrah sınırı 150 bin liradan 220 bin liraya, 
• %60 ÖTV oranına denk gelen matrah sınırı 175 bin liradan 250 bin liraya,
• %70 ÖTV oranına denk gelen matrah sınırı 200 bin liradan 280 bin liraya yükseltildi. 

ÖTV İndirimi Araç Fiyatlarını Düşürür mü?

ÖTV indirimi, satım alım sürecinde karşılanması gereken toplam maliyetleri aşağı çeker. Araç fiyatının vergisiz, matrah fiyatı üzerine ÖTV oranı uygulanıp fiyatın aşağı çekilmesi söz konusu değildir. Bununla birlikte aracın vergisiz fiyatı üzerine ÖTV oranı ve KDV oranıyla hesaplanan değerler eklenerek alınır. ÖTV oranı düşük olur ve indirim gündeme gelirse, alınan araç için karşılanacak olan toplam masraf da düşecektir.

ÖTV Muafiyeti Nedir?

ÖTV, devletin en önemli gelir kaynaklarından biri olup hangi ürün ve hizmetlerde geçerli olacağı kanunlar ile belirlenmiştir. Beyaz eşya ürünleri, akaryakıt, araç, alkol, sigara ve benzer ürünlerin satışında Özel Tüketim Vergisi ödenmesi zorunludur. Diğer yandan, Özel Tüketim Vergisi’nin ödenmesi noktasında indirim ya da muafiyet gibi çeşitli istisnalar ile karşı karşıya kalınabilir.

ÖTV muafiyeti ile araç satın almak isteyen kişilerin fiziksel engelli olması şartı aranır. Bunun yanı sıra şehit yakınları da ÖTV indiriminde faydalanabilir. ÖTV muafiyeti ile ilgili olarak göz önünde bulundurulması gereken önemli bir konu da; otobüs, kamyon, kamyonet, dolmuş ve taksi türevi ticari araçların Özel Tüketim Vergisi’nden muaf olduğudur.

Engelli Bireylerde ÖTV Muafiyeti Neye Göre Belirlenir?

ÖTV muafiyetinden faydalanmak için belirli bir oranda fiziksel engele sahip olmak, şehit yakını olmak ya da ticari araç satın alıyor olmak gerekir. 

• ÖTV muafiyetinden faydalanmak isteyen kişi, sahip olduğu fiziksel engeli tam teşekküllü bir hastaneden aldığı sağlık raporu ile kanıtlamalıdır.
• Engel durumu %90 ve üzeri olan kişiler, ÖTV’den muaf olarak araç satın alabilir. Bu kişiler, araç satın alım işlemleri sırasında ÖTV ödeme zorunluluğuna sahip değildir.
• ÖTV muafiyetinden faydalanmak isteyen, engel oranı %90 ve üzeri olan kişilerde herhangi bir yaş şartı aranmaz. 
• ÖTV muafiyetinden faydalanmak isteyen kişi fiziksel değil zihinsel engele sahipse, araç kullanma ehliyetine sahip bir vasi atanmalıdır. Aracın trafiğe çıkmasına ilişkin işlemlerin tümü vasi adına gerçekleştirilir.
• Fiziksel engelin %90’ın altında olması durumunda ise ÖTV muafiyeti şartları değişiklik gösterebilir. %90 ve altında ve ortopedik engellerde, belirli bir miktarda vergi muafiyeti sağlanabilir.
• Bu durumda, engel raporunda belirtilmiş olan bilgiler doğrultusunda, araç içinde sürücünün engeline göre değişiklikler yapılarak daha konforlu ve güvenli bir sürüş deneyimi sağlanabilir.

ÖTV Muafiyetli Aracı Kimler Kullanabilir?

Kara Yolları Trafik Yönetmeliği kapsamında belirlendiği üzere ÖTV muafiyetli aracı kullanabilecek olan kişiler şu şekildedir:

• Engel oranının %90 ve üzeri olduğunu sağlık raporu ile kanıtlayan bireyler adına satın alınan ÖTV muafiyetli araçların yalnızca bu kişiler tarafından kullanılabilmesi gibi bir zorunluluk yoktur. Şehidin eşi ya da çocuğu yoksa anne ve babasının ÖTV muafiyetinden faydalanması mümkündür. 

ÖTV’siz Alınan Araçlar Satılabilir mi?

Özel Tüketim Vergisi muafiyeti ile satın alınan araçlar, satış işlemini takip eden 5 yıl boyunca satılamaz. Aracın satılması istendiği takdirde satış işlemleri gerçekleştirilmeden önce aracın ÖTV’si ödenmelidir. Ayrıca, ÖTV muafiyetiyle satın alınan aracın trafiğe çıkması aldığı ağır hasar nedeniyle yasaklandıysa, ÖTV olmaksızın yeni bir araç satın alımı yapılabilir.

ÖTV Muafiyeti ile Alınabilecek Arabalar

ÖTV muafiyeti ile satın alınabilecek araçların sahip olması gereken özellikler aşağıda sıralanmıştır:

• 87.03 tarife pozisyonunda yer alan,
• 1600 cm³ veya altında motor silindir hacmine sahip olan binek otomobil; pick-up, arazi taşıtı, jeep, station vagon, ATV ve panelvanlar engelli bireylerin ve şehit ailelerinin satın alabileceği araçlar arasında sıralanabilir.