Özel Sektör Çalışanı Şirket Kurabilir mi?

Kendi işinin patronu olmak, bir şirket kurarak ticari faaliyetlerde bulunmak isteyen kişiler genellikle kimler şirket kurabilir öğrenmek isterler. Çünkü ülkemizde yürürlükte olan Türk Ticaret Kanunu’na göre belirli meslek grupları şahıs şirketi kurabilmektedir. Hali hazırda kurulu düzeni olan yani sabit bir geliri bulunan ve bir yerde uzun yıllardır çalışan kişiler ticari hayatta faaliyette bulunma konusunda tereddütlerle karşı karşıya kalabilirler.

SSK’lı Çalışan Şirket Kurabilir mi?

Türk Ticaret Kanunu’na göre ülkemizde devlet memuru statüsünde çalışmakta olan kişiler şahıs şirketi kuramaz, tacir ya da esnaf olarak çalışamaz. Ancak özel sektör çalışanları iş sözleşmeleri dahilinde şahıs şirketi kurabilirler. Diğer bir deyişle mevcut iş sözleşmeleri tarafından herhangi bir engel bulunmadığı takdirde ticari faaliyetlerde bulunabilirler.

Özel sektörde çalışan kişilerin bir başka işte çalışması ya da şirket kurması İş Kanunu kapsamında belirtilen hükümlerde yasaklanmamıştır. Özel şirket çalışanlarının bir başka işte çalışamaması ya da şirket kuramaması yalnızca çalışan ve işveren arasında akdedilmiş sözleşmede yer alması durumunda söz konusudur.

Özel bir şirkette çalışan olmak için ilk adım işveren ve personel adayı arasında sözleşmeyle bir anlaşma tesis edilmesidir. Bu sözleşmede tarafların yükümlülükleri bulunur. Çalışan ve işveren karşılıklı ve birbirine uygun beyanlarla olmak üzere kurulan sözleşme maddelerin sözleşme süresi boyunca uyma yükümlülüğüne sahiptir.

İşveren taraflar arasında akdedilen sözleşmeye belirli şartlar ekleyebilmektedir. Eğer işveren isterse bu sözleşmeyle çalışanın çalışmaya devam ettiği süre boyunca bir şirkette çalışmasını ya da bir başka şirket kurmasını önleyebilir.

Bu özel şartın sözleşmeye eklenmesi durumunda sözleşme süresi içinde çalışanın bir başka şirkete girmesi ya da yeni bir şirket kurması halinde işveren sözleşmeye aykırılık gerekçesiyle onu çıkarma hakkına sahip olur.

Sözleşmeden doğan bir aykırılığın bulunduğu durumlarda işveren herhangi bir tazminat ödemesi gerekmeksizin çalışanının sözleşmesini feshetme hakkına sahiptir. Bunun nedeni çalışanın yükümlülüğünü gereği gibi yerine getirmemiş olmasıdır.

Devlet memurlarından farklı olarak özel şirket çalışanlarının belirli durumlarda ya da şirket türlerine yönelik olarak ayrı şirket kurmasını ya da şirkete ortak olmasını engelleyen bir kural yoktur. Bu yüzden özel sektör çalışanlarının bu durumunun yalnızca işvereni ile arasında geçerli bulunan sözleşmenin yükümlülüklerine bağlı olduğu açıkça söylenebilir.

Özel şirket çalışanları mevcut işlerine devam ederken şirket kurdukları durumda sadece işvereniyle aralarındaki sözleşmeye bağlı oldukları için şirket türü açısından bir kısıtlamaya tabi olmaları da söz konusu değildir. Konuya ilişkin olarak çalışan ve işveren arasındaki sözleşmede belirtilmiş ayrı bir yükümlülük olmadığı durumlarda çalışan kendi adınan şirket kurabilmekte ve başka bir şirkete ortak olabilmektedir.

Dikkat edilmesi gereken nokta ise işçinin işverene olan bağlılığının işverenin güvenini kötüye kullanmamayı da gerektirdiğidir. Bu yüzden çalışanın açacağı şirket kesinlikle işini engellememelidir. Şirket açmadan önce işverenle iletişimde olması halinde pek çok problemin yaşanmasını önleyebilmektedir.

Sigortalı Olarak Çalışanlar Limited Şirket Kurmayı Önler mi?

Özel bir şirkette sigortalı olarak çalışan birinin limited şirket ya da farklı türde bir şirket kurmasına ilişkin herhangi bir sakınca yoktur. Dikkat edilmesi gereken nokta kişinin, her ay sigorta primlerinin yatırıldığı şirkette çalışırken kendi açtığı şirketin 4B kapsamında sigorta ödemesinin yapılmayacağıdır. Diğer bir deyişle aynı anda iki farklı sigorta ödemesi yapılması söz konusu olmaz.

Eğer kişi bağlı bulunduğu özel şirketten ayrılır ve yalnızca kurmuş olduğu şirkette çalışmaya devam ederse 4B primi otomatik olarak devreye girer. Aylık prim borcu ödeme durumu da devam eder. Bu düzenlemeye ilişkin olarak çeşitli karışıklıkları gidermek için Sosyal Güvenlik Kurumu’na bilgilendirici bir dilekçeyle başvurulmalıdır.

Özel Şirket Çalışanının Şirket Kurduğu, Çalıştığı Şirket Tarafından Anlaşılır mı?

Özel şirket çalışanı iş sözleşmesinde herhangi bir engel bulunmadığı durumda şirket kurduktan sonra şirket sahibinin bunu 3 yolla öğrenmesi mümkündür. Bu kapsamda kişinin çalışanı olduğu şirket sahibi e-Devlet, Gelir İdaresi Başkanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na ait internet siteleri üzerinden sorgulamalar yaparak çalışanının şirket sahibi olup olmadığını öğrenebilir. Şirket sahibi bu sistemler üzerinden çalışana yönelik özel bir sorgulama yapmadığı sürece çalışanının bir şirket kurduğunu görmez.

Emekli olmak için gereken prim gün sayısı cinsiyete, sigorta giriş tarihine ve yaşa bağlı olarak değişiklik gösterir. 4A SSK kapsamında çalışan kişi bir şahıs şirketi kurduğu takdirde 4B kapsamına geçer. Bu noktada prim gün sayısının yeterli olmasına dikkat edilmelidir. 4B kapsamında yatırılacak günler, 4A için yatırılan günlere eklenmektedir. Şirket sahibi en son 4B kapsamında sigorta primi ödediği için  4B’ye göre düzenlenen şartlarda emekli olma hakkı kazanır.

SSK’lı çalışanların şirket kurdukları takdirde en büyük avantajı Bağkur primi ödeme yükümlülüğünün olmamasıdır. Kişinin 4A sigortalı çalışan olarak her ay sigorta primleri yatıyorsa; Bağkur kaydı dondurulur ve Bağkur primi ödemesi gerekmez. Ancak sigortalı iş yerinden ayrılması halinde Bağkur primi otomatik olarak devreye girer. Böylece aylık Bağkur prim borcu ödenmeye başlanır.