SMMM Armağan Yörük

Serbest Bölgelerde Şirket Kurmak

Serbest bölgelere ilişkin düzenlemeler; Serbest Bölgeler Kanını, Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliği ve Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü Genelgeleri kapsamında yer alır. Serbest bölgelerde şirket kurmak son derece avantajlıdır.

Serbest Bölgelerde Kimler Faaliyette Bulunabilir?

Serbest bölgelerde yerli ya da yabancı gerçek veya yabancı tüzel kişiler gerekli prosedürleri sağlayarak faaliyet ruhsatı alma hakkına sahiptir. Serbest bölgelerde faaliyet gösterecek olan tüzel kişilerle ilgili olarak herhangi bir yerli ya da yabancı sermaye sınırlaması bulunmamaktadır. Ayrıca serbest bölgede sağlanan muafiyetler ve teşvikler açısından da yerli ya da yabancı sermaye ayrımı yapılmamaktadır.

Bunun yanı sıra yatırımcıların münhasıran serbest bölgede faaliyet göstermek şartıyla ve serbest bölgeyi şirketin adresi göstererek şirket kurma hakkı vardır.

Serbest Bölgede Şirket Kurmanın Avantajları Nelerdir?

Serbest bölgeler, Serbest Bölgeler Kanunu’nun 6.maddesine göre Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleşeceği tarihe kadar, gümrük rejimi bakımından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında olarak kabul edilirler. Menşe hükümlerinin uygulanması ile ilgili olarak ise Türkiye Gümrük Bölgesi olarak kabul edilirler. Bu yüzden Türkiye’den serbest bölgeye sevk edilen mallar ve serbest bölgeden Türkiye’ye sevk edilen mallar dış ticaret rejimine tabi tutulmaktadırlar. Diğer yandan serbest bölgelerle diğer ülkeler ve serbest bölgeler arasında dış ticaret rejiminin uygulanması söz konusu değildir. Türkiye’den serbest bölgeye satılan mallar ihracat rejimine ve serbest bölgeden Türkiye’ye sarılan mallar ithalat rejimine tabi tutulmaktadır.

Serbest Bölge Kanunu kapsamında serbest bölgelerin Türkiye Gümrük Bölgesi dışında olduğu kabul edilmekle birlikte ülke içinde yürürlükteki bazı kanunlar serbest bölgelerde uygulanmaz. Serbest bölgede uygulanmayan mevzuat hükümleri şu şekildedir:

  • Gümrük ve kambiyo mükelleflerine ilişkin mevzuat hükümleri,
  • 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun,
  • 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu,
  • 5393 sayılı Belediye Kanunu’un ölüm ve yangın halleri, kanalizasyon inşa ve tamiri ile içme, kullanma, endüstri suyunu sağlamaya ve gaz, su, elektrik sarfiyatı denetlemeye yönelik maddeleri dışında kalan hükümleri,
  • 5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun,
  • 5682 sayılı Pasaport Kanunu,
  • 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu,
  • Diğer kanunların Serbest Bölgeler Kanunu’na aykırı hükümleri.

Serbest Bölgede Faaliyet Gösteren Şirketlere İlişkin Kurumlar/Gelir Vergisi Açısından Avantajlar

Serbest bölgede faaliyette bulunan tüzel kişilerin kurumsal vergi istisnaları faaliyet belgesini edinme tarihine ve faaliyet konusuna göre değişiklik gösterebilir.

Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3.maddesine göre 6.2.2004 tarihi itibarıyla faaliyet ruhsatına sahip olan kişiler, serbest bölgede gerçekleştirmekte oldukları faaliyetlerden elde ettikleri kazançları, faaliyet ruhsat süresiyle sınırlı olmak kaydıyla kurumlar ve gelir vergisinden muaf tutulurlar.

6.2.2004 tarihinden sonra faaliyet ruhsatını edinen kişiler Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3.maddesine göre üretim faaliyetinde bulundukları takdirde Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleşeceği tarihi içere yılın vergilendirme döneminin sonuna dek serbest bölgede imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları kurumlar ve gelir vergisinden muaf tutulurlar. Bu bölgede üretilmekte olan Free on Board bedelinin en az %85’ini yurt dışına ihraç eden kişilerin istihdam ettiği personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden müstesna olur.

Serbest bölgelerde üretim faaliyetlerinde yer alan kişilerin serbest bölgede yerine getirdikleri faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemlerle düzenlenen kağıtlar damga vergisi ve harçlardan muaf tutulurlar.

Katma Değer Vergisi Açısından

Türkiye’den serbest bölgeye satılan mallar ihracat rejimine tabi olduğundan KDV’den muaf tutulurlar. Aynı şekilde serbest bölge hükümlerinin uygulanmakta olduğu mallarının teslimi de KDV’den müstesna olmaktadır.

Serbest bölgede faaliyetlerde bulunan şirketler Türkiye’nin taraf olduğu Çifte Vergilendirmeyi Önlenme Anlaşması hükümlerinden yararlanabilirler.

Serbest bölgeye getirilen Türkiye ya da Avrupa Birliği menşeli veya buralarda serbest dolaşımda yer alan malların, serbest dolaşımda bulunma statüsü değişmediğinden Türkiye’ye ya da Avrupa Birliği üyesi ülkelere girişinde gümrük vergisi ödenmesi söz konusu olmaz. Diğer yandan üçüncü ülke menşeli malların serbest bölgeye girişi sırasında ve bu malların Türkiye ya da Avrupa birliği üyesi ülkeler dışındaki üçüncü ülkelere gönderilmesi sırasında da gümrük vergisi ödenmesi söz konusu değildir. Diğer yandan serbest bölgeden Türkiye’ye ya da Avrupa Birliği üyesi olan ülkelere gönderilen serbest dolaşım durumunda olmayan üçüncü ülke menşeli mallar için Ortak Gümrük Tarifesi’nde belirtilen oran üzerinden gümrük vergisi ödenmektedir.

Para Transferi Açısından

Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen kazançlar ile gelirler, herhangi bir izne tabi olmadan yurt dışına ya da Türkiye’ye serbestçe transfer edilebilirler. Diğer yandan bölgelerde sarf malzemelerinin en kısa sürede temin edilebilmesinin sağlanması amacıyla bedeli 5.000 USD ya da karşılığı Türk Lirası’nı geçmeyen Türkiye mahreçli malların isteğe bağlı olarak ihracat işlemine tabi tutulmaması mümkündür.

Gümrük ve kambiyo mükellefiyetlerine dair mevzuat hükümleriyle üretici işletmelerin talepleri hariç olmak kaydıyla fiyat, kalite ve standartlarla ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına verilen yetkiler serbest bölgelerde uygulanmaz.

Serbest Bölgelerde Şirket Kurmanın Avantajları

Ülkemizde serbest bölge; mevzuata göre Serbest Bölgeler Kanunu, Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliği ve Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü Genelgeleri kapsamında düzenlemeye tabi tutulur. Serbest bölgeler ülkemiz sınırları içinde olmakla birlikte ticari anlamda gümrük bölgesi dışında olan, özel koşullara ve ayrıcalıklara sahip bölgelerdir.

Serbest bölgeler kanunu; ihracata yönelik yatırımı ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişimini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirerek uluslararası ticareti geliştirmek amacıyla serbest bölgelerin kurulması, yer ve sınırları ile faaliyet konularının belirlenmesi, yönetilmesi, işletilmesi, bölgelerdeki yapı ve tesislerin teşkiliyle ilgili hususları kapsar.

Serbest Bölge İşlemleri

Serbest bölgeler ülkede geçerli mali, ticari ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin kısmen uygulandığı ya da uygulanmadığı, ticari ve sınai faaliyetler için daha geniş teşviklerin söz konusu olduğu ve fiziken ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerler olarak tanımlanabilir.

Serbest bölgelerde Yüksek Planlama Kurulu’nca uygun görülecek olan her tür ticari, sınai ve hizmetle ilgili faaliyetler yapılabilmektedir. Üretici işletmeleri talep hariç olmak kaydıyla kalite, fiyat ve standartlarla ilgili olarak kamu kurumlarına ve kuruluşlarına kanunlarla ve diğer mevzuatla verilen yetkiler serbest bölgelerde uygulanmamaktadır.

Serbest bölgelerde yapılan faaliyetlerin değerlendirilmesi, bu bölgelerin geliştirilmesi ve sorunların çözümüne ilişkin stratejilerin belirlenmesi ve önerilerde bulunması amacıyla Serbest Bölgeler Koordinasyon Kurulu meydana getirilmiştir. Kurulun teşkiliyle çalışma usulü ve esasları yönetmelikle belirlenmektedir.

Yerli ya da yabancı gerçek veya tüzel kişiler, Dış Ticaret Müsteşarlığı’ndan ruhsat alınması kaydıyla serbest bölgelerde faaliyette bulunma hakkına sahiptirler. Serbest bölgelerde faaliyetlerini sürdüren yatırımcı kullanıcılara Hazine’nin özel mülkiyetinde yer alan araziler, arsalar ve binalar kiralanabildiği gibi bunlar üzerinde 49 yıla kadar irtifak hakkı tesis edilmesi mümkündür. Devlerin hükmü ve tasarrufu altındaki yerler için aynı süreyle kullanma izni verilebilmektedir.

Serbest bölgelerdeki arazilerin kullanımı, yapılarla tesislerin projelendirilmesi, kurulması ve kullanılması ile ilgili tüm izinle ve ruhsatlar Bölge Müdürlüğü’nce verilmekte ve değerlendirilmektedir.

Serbest Bölgelerin Sunduğu Avantajlar

Üretim konulu faaliyet ruhsatı kapsamında faaliyetlerini sürdürmekte olan serbest bölge kullanıcılarının imal ettiği ürünlerin satışından elde edilen kazançlar, Avrupa Birliği üyeliğinin gerçekleşeceği yılın vergileme döneminin sonuna kadar gelir ya da kurumlar vergisinden istisna tutulmaktadır.

Serbest bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az %85’ini yurt dışına ihraç etmekte olan kullanıcıların istihdam ettiği personele ödediği ücretler gelir vergisinden istisna tutulur. Bu oranın Bakanlar Kurulu tarafından %50’ye kadar indirilmesi mümkündür.

Üretim faaliyetlerini sürdüren serbest bölge kullanıcıları, serbest bölgede gerçekleştirmekte oldukları faaliyetlerle ilgili yapılan işlemler ve düzenlenen kağıtlar damga vergisi ve harçlardan istisna tutulurlar.

Üretim faaliyeti dışındaki konularda ise 6.2.2004 tarihinden önce ruhsat alan kullanıcıların gelir ya da kurumlar vergisi muafiyeti, faaliyet ruhsatı süresi sonuna kadar devam eder. Bu tarihten itibaren diğer konularda düzenlenmiş olan faaliyet ruhsatları kapsamında vergi muafiyeti bulunmaz.

  • Hazır işyeri kiralayan kiracı-kullanıcı firmalara 15 yıl,
  • Hazır işyeri kiralayan kiracı-üretici-kullanıcı firmalara 20 yıl,
  • Kendi işyerini inşa eden yatırımcı-kullanıcı-üretici firmalara 45 yıl süreyle faaliyet ruhsatı düzenlenir.

Serbest bölgede gerçekleştirilen faaliyetlerden elde edilen kazançlar ile gelirler, herhangi bir izne tabi olmadan Türkiye’ye ya da yurt dışına serbestçe transfer edilebilmektedir.

Serbest bölgeler ile ülkemizin diğer yerleri arasında gerçekleştirilen ticarette dış ticaret rejimi hükümleri uygulanmaktadır. Yani Türkiye’den serbest bölgeye satılan mallar ihracat, serbest bölgeden Türkiye’ye satılan mallar da ithalat rejimine tabidir. Bu sayede serbest bölge kullanıcıları Türkiye’den ihraç fiyatına yani KDV’siz olarak mal ve hizmet satın alma hakkına sahiptir. 

Serbest bölgede sağlanan teşviklerden ve avantajlardan hem yerli hem yabancı olmak kaydıyla tüm firmalar eşit olarak yararlanmaktadır. İşleticiler ile kullanıcılar, yatırım ve üretim safhalarında Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek vergi dışı teşviklerden de faydalandırılabilmektedir. 

Malların serbest bölgede bulunması için bir süre kısıtlaması bulunmamaktadır. Gümrük ve kambiyo mükellefiyetlerine ilişkin mevzuat hükümleriyle üretici işletmelerin talepleri hariç olmak kaydıyla kalite, fiyat ve standartlar ile ilgili olarak kamu kurumlarına ve kuruluşlarına verilen yetkiler serbest bölgede uygulanamamaktadır.

Serbest bölgelerden Türkiye’ye yönelik mal satışıyla serbest bölge ve diğer ülkeler arasında gerçekleştirilecek olan ticarete yönelik bir kısıtlama bulunmamaktadır. Serbest bölgelerden yurt içine gerçekleştirilecek olan mal satışına, tüketim mallarıyla riskli mallar dışında getirilmiş herhangi bir kısıtlama yoktur. Serbest bölgelerin altyapısı tam olarak gelişmiş ülkelerde bulunan benzerleri ile aynı standartlara sahip bulunmaktadır. Serbest bölgeler özellikle ihracata yönelik üretim gerçekleştiren firmalara, ara mal ve hammadde temini sırasında dünya şartları ve fiyatlarıyla kesintisiz tedarik imkanı sunar.

Başvuru ve faaliyet süresince her tür bürokrasi en aza indirilmiş olup serbest bölgelerin işletilmesi özel sektör şirketleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Serbest bölgelerde faaliyet gösterecek olan işyerlerinde yabancı uyruklu yöneticiler ile yabancı uyruklu vasıflı personelin çalıştırılması mümkün olmakla birlikte buna ait esaslar yönetmelik çerçevesinde belirlenmektedir.

Open chat
1
Scan the code
Merhaba,
Nasıl yardımcı olabilirim?