Sermaye Artırımı Nasıl Olmalı?

Sermaye artırımı hem limited hem anonim şirketlerde en çok gündeme gelen konulardan biridir. Sermaye artırımı temelde şirketin bilançosunda gözüken sermayenin belirli bir miktar artırılması anlamına gelir. Sermaye artırımını farklı yöntemlerle yapmak mümkündür. Sermaye artırımı bazen bir zorunluluk sonucu yapılsa da isteğe bağlı olarak yapılması da mümkündür.

Sermaye artırımı işleminin altında yatan temel neden şirketin yeni sermaye yaratma isteği bulunur. Şirketin bu sermayeyi kullanarak yapacağı yeni yatırımların hedeflenmesi de mümkündür. Diğer yandan sermaye artırımının zorunlu nedenlerden kaynaklandığı durumlarda şirket sermayesinin kanunda belirlenmiş bulunan asgari sermaye sınırının altına düşmüş olması gibi nedenlerin bulunması da mümkündür.

Sermaye Artırımı Ne Demek?

Herhangi bir şirketin esas sermayesine karşılık gelen hisse senetlerinin bedellerinin ödenmesinin ardından şirket genel kurulunun kararıyla yeni hisse senedi çıkarılması yoluyla şirket sermayesinin artırılması sermaye artırımı olarak adlandırılmaktadır.

Sermaye artırımı, borsada işlem gören hisse senetlerinin fiyatları üzerinde doğrudan etkilidir. Sermaye artırımı yapılan hisse senetlerinin değeri belirsiz olur. Şirketler sermaye artırımı işleminden fayda sağlasa da sermaye artırımının yatırımcılar için. Dezavantaj haline geldiği durumlar da söz konusu olabilir. Sermaye artırımı yapılan hisse senetlerinin değerlerinde yaşanan dalgalanmaların artması sonucu yatırımcıların zarar etmesi riski ortaya çıkabilir.

Neden Sermaye Artırımı Yapılması Gerekir?

Ülkemizde faaliyet gösteren şirketlerin yine ülkemiz kanunları gereği kuruluş tarihlerinin üzerinden bir yıl geçmesiyle birlikte sermaye artırma zorunluluğu vardır. Sermaye artırımının bedelli ve bedelsiz sermaye artırımı olarak yapılması mümkündür. Hem bedelli hem bedelsiz sermaye artırımı türünün işleyişi farklıdır. 

Bedelli sermaye artırımı ile bedelsiz sermaye artırımı arasındaki en önemli fark, bedelli sermaye artırımında işletmenin kasasına herhangi bir şekilde para girişi olmamasıdır denilebilir. Şirketlerin sermaye artışı yapmalarının en önemli nedenlerinden biri, yüksek enflasyon şartlarında erimiş olan sermayelerini güçlendirmek ve yeni yatırımları ya da şirketin faaliyetlerindeki reel büyümeye bağlı olarak gelişen fon ihtiyacını karşılamak olarak ifade edilebilir.

Sermaye Artırımının Faydaları

Sermaye artırımı şirketlerin finansal faaliyetlerine ilişkin sermaye ihtiyacının karşılanmasını sağlar. Diğer yandan şirketlerin borçlanmasının önlenmesi ve karlılığın artmasında sermaye artırımının önemli katkısı vardır. Şirketlerin sermayesinin güçlendirilmesi aynı zamanda şirketlerin kredibilitesinin artmasına da yardımcı olur. Buna ek olarak enflasyon ve yanlış yatırım kararları gibi nedenlere bağlı olarak eriyen şirket sermayesi sermaye artırımı ile güncellenebilir. 

Vergi mevzuatında 6637 sayılı Kanun’un 8. maddesi ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.maddesindeki değişikliklerin ardından nakit sermaye artırımında indirim konusu uygulanır. Sigortacılık, finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet göstermekte olan kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri dışında kalan sermaye şirketleri, nakdi sermaye artırımında bulunulması veya yeni kurulan şirkette sermayenin nakden karşılanması durumunda hesaplanacak olan tutar, kurum kazancından indirim konusu yapılabilir. Bu nedenle nakdi sermaye artırımının sermaye şirketlerine önemli bir vergi avantajı sağlaması mümkündür.

Sermaye Artırımı Yöntemleri

Sermaye artırımı yapılması için farklı yöntemlerden faydalanmak mümkündür. Uygulanan yöntemler genellikle sermaye artırımı maliyetlerinin ortakların kendileri tarafından karşılanması, şirkete yeni ortak ya da ortaklar alınması, şirketin dönem net karlarının veya geçmiş dönem karlarının ortaklara dağıtılmaksızın sermayeye eklenmesi, şirketin sabit kıymetlerinin olması halinde bunlara ait Maddi Sabit Kıymetler Yeniden Değer Artış Fonu’nun sermayeye aktarılması veya bir başka şirketle birleşme yoluna gidilmesi şeklinde olabilir. Şirketler ihtiyaç duymaları halinde bu yöntemlerden herhangi biriyle sermaye artırımına gidebilirler.

Sermaye artırımını bedelli sermaye artırımı ya da bedelsiz sermaye artırımı olarak iki farklı şekilde yapmak mümkündür. Bedelsiz sermaye artırımı iç kaynaklardan yapılabilmekle birlikte bedelli sermaye artırımı şirketin ortaklarından  fon temin edilmesi suretiyle yapılmaktadır.

Sermaye Artırımı Nasıl Yapılır?

Sermaye artırımı yapmak isteyen şirketler ilk olarak genel kurullarını toplamalı ve sermaye artırımı konusunu tartışmalı ve oylamaya sunmalıdır. Genel kurul tarafından karar alınması sürecinde sermaye artırımı oranının ne kadar olacağı, sermaye artırımının hangi kaynaklar kullanılarak karşılanacağı ve rüçhan hakkı kullanımı gibi çeşitli konular karara bağlanmalıdır. Türk Ticaret Kanunu’na göre sermaye artırımına karar verilmiş olması için 2/3 çoğunluk sağlanmalıdır.

Sermaye artırımı yapılabilmesi için temel şart, şirktin önceki sermayesinin ödenmiş olmasıdır. Buna ek olarak borsada işlem gören şirketler halka açık statüde olduğundan sermaye artırımı işlemleri için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan gerekli izinler alınmalıdır.

Gerekli işlemler tamamlandıktan sonra sermaye artırımı sonucu çıkarılacak olan yeni hisse senetleri Takasbank ve Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirilerek işlem tamamlanır. Bedelsiz sermaye artırımı işlemi sırasında kullanılacak olan gayrimenkuller gibi değeri kesin olmayan varlıklar sürece dahil edileceği durumlarda mahkemenin atadığı bilirkişilerin devreye girmesi gerekliliği gündeme gelebilir. Mahkemenin atadığı bilirkişi değeri net olarak saptanamayan varlıkların değerini belirler ve söz konusu gayrimenkullerin sermaye artırımında kullanılmasına imkan verir.