SMMM Armağan Yörük

Silicon Valley Bank Neden Battı?

Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan Silikon Vadisi’nin en önemli bankalarından birisi ve ülkenin en büyük 16. bankası olan Silicon Valley Bank’ın iflas etmesini uzmanlar 2008 yılında yaşananların ardından ABD’deki en büyük banka krizi olarak nitelendiriyor.

Start-up’lara verdiği destek nedeniyle “Start-up’ların bankası” olarak ifade edilen Silicon Valley Bank teknoloji endüstrisi bankacılığında uzmanlaşmış, çoğunlukla start-up’lara kredi sağlayan ve start-up’ların halka arzına yardımcı olan bir bankaydı. Henüz Silicon Valley Bank’ın iflasının neden olduğu etkiler çok açık bir şekilde görülmese de bankacılık ve start-up ekosistemi için yeni bir dönemin başlayacağı yönündeki görüşler son derece yaygın. Peki bu büyük bankayı çöküşe götüren nedenler neler?

  • Portföyünü Çeşitlendirememesi: Silicon Valley Bank’ın müşteri portföyü incelendiğinde genel olarak çok fazla nakit kullanan ve fon ihtiyacı olan start-up şirketlerden oluştuğu görülebilir. Tek bir sektöre çok fazla odaklanılması diğer bir deyişle Silicon Valley Bank’ın yatırımcılara önerilen riskin dağıtılması prensibini müşteri portföyüne uygulayamaması bankanın iflasına zemin hazırlayan en önemli nedenlerden biridir.
  • Faiz Oranlarının Artması: Her faiz artışında yaşanan senaryo burada da devreye girdi ve faiz oranları artmaya başlayınca yatırımcılar riskli start-up yatırımlarına para yatırmak yerine yatırımlarını faize yönlendirmeyi tercih ettiler.
  • Start-up’ların Sürekli Nakit İhtiyacı Olması: Silicon Valley Bank faiz oranlarının arttığı bir piyasada girişimci şirketlerin nakit ihtiyacını karşılamak için daha fazla fona ulaşmak zorundaydı. Bunun için menkul kıymetlerini zararına elinden çıkarmak ve satış yoluyla start-up’lara fon yaratmak zorunda kaldı.
  • Bankanın Batacağına İlişkin Dedikodular: Bankaların mücadele etmekte en çok zorlandığı konulardan biri olan iflasa ilişkin dedikodular Silicon Valley Bank’ın da sonunu getiren etkenlerden biri oldu. Bu dedikodular mevduat sahiplerinin paniklemesine ve bankanın portföyünden büyük miktarda çıkışlar olmasına yol açtı.

Silicon Valley Bank’ın Batışı Nasıl Tetiklendi?

1983 yılında eski Bank of America’nın yöneticileri olan Bill Biggerstaff ve Robert Medaris’in kurduğu Silicon Valley Bank teknoloji şirketleri ile çalışmaya öncelik veren bir banka olarak teknoloji sektörüyle paralel olarak büyümesini sürdürdü. 2000’li yıllarda ABD’nin en büyük bankaları arasındaki yerini alan Silicon Valley Bank 2015 yılında ABD’deki tüm start-up’ların %65’ine hizmet verir hale geldi. Üstelik bu oran ilerleyen dönemde %80’lere ulaştı.

Pandemi süreci Silicon Valley Bank için önemli bir gönüm noktası oldu. Dünyayı etkisi altına alan Pandemi döneminde tüketicilerin alışverişlerini dijital platformlardan yapma eğiliminin artması teknoloji firmaları ve start-up’lar için altın dönemi başlattı. 

Pek çok start-up ve teknoloji şirketi maaş bordrosu ve çeşitli işletme giderleri için kullandığı nakti Silicon Valley Bank’a yönlendirdi. Bu Silicon Valley Bank için önemli miktarda mevduat akışı sağladı ve banka mevduatların çoğunu yatırıma yönlendirdir. Müşteri mevduatlarının büyük kısmının uzun vadeli ABD devlet tahvillerine yatırılması ve bunlar arasında ipotekli olanlar olması krizin fitilini ateşleyen karar oldu.

Pandeminin ilerleyen dönemlerinde yalnızca ABD’de değil tüm dünyada ekonomik resesyonun ortaya çıkması ve enflasyonun hızlı bir şekilde artması Silicon Valley Bank için tehlike çanlarının çalmaya başlamasına neden oldu. FED yani ABD Merkez Bankası enflasyonla mücadele amacıyla faiz oranlarını artırmaya başlayınca Silicon Valley Bank’ın tahvil portföyünün değeri düşmeye başladı. Çünkü tahvil değeri ile faiz oranları arasında ters orantılı bir ilişki bulunur. 

Sahip olduğu tahvilleri vade sonuna kadar elinde tutabilse sermayesini geri alabilecek olmasına karşın Silicon Valley Bank ekonomik koşullar daha da kötüleşip müşterileri mevduatlarını çekmeye başlayınca müşterilerinin nakit taleplerini karşılayabilmek için portföyündeki tahvilleri zararına satmak zorunda kaldı. Üstelik bu hamle yatırımcıların Silicon Valley Bank’ın finansal durumu hakkında şüphe duymasına yol açınca işler daha da kötüye gitti.

8 Mart 2023 tarihinde Silicon Valley Bank yatırımcılarına, zarar eden tahvil portföyünün satışının neden olduğu boşluğu kapatmak için 1.75 milyar dolarlık sermaye artırımını duyurunca yatırımcılar bankanın nakit sıkıntısı konusundaki endişelerine haklı olduklarını gördüler.

Bir sonraki adım müşterilerinin topluca para çekmeye başlaması oldu. Sorun yaratan kısım Silicon Valley Bank’ın bu talepleri karşılayamıyor olmasıydı. Bunun sonucunda sermaye artırımına gideceğini duyurduktan iki gün sonra Silicon Valley Bank iflasını açıkladı.

12 Mart 2023 tarihinde yetkili ABD kurumları bankadaki tüm mevduat sahiplerinin korunacağına dair açıklamada bulundur. Silicon Valley Bank mevduatlarının %95’inden fazlası FDIC tarafından sigortalanmamış olmasına karşın ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, FED Başkanı Jerome Powell ve FDIC Başkanı Martin Gruenberg yaptıkları açıklamada tüm mevduat sahiplerini koruyacakları bilgisini verdi. Uzmanlar bu kararın ardında halkın geleneksel bankacılık sistemine olan güvenini koruma isteğinin olduğu konusunda hemfikir.

Silicon Valley Bank’ın batışı başta stablecoin’ler tarafında gelen tepkiden de anlaşılacağı üzere kripto para piyasasını da olumsuz yönde etkiledi. Piyasa değeri bakımından en büyük ikinci stablecoin olan USDC teminat olarak ayırdığı rezervlerin bir kısmını Silicon Valley Bank’ta bulundurduğundan bankanın batışıyla sarsıldı.

Open chat
1
Scan the code
Merhaba,
Nasıl yardımcı olabilirim?