Ülkemizde bazı durumlara özel olarak belirlenmiş vergi istisnaları ve muafiyet şartları vardır. Söz konusu muafiyetlerin çerçevesi de bu muafiyetlerden hangi şartlar altında, kimlerin yararlanabileceği de net bir şekilde belirlenmiştir. Bununla birlikte kurumlar vergisi ve gelir vergisi gibi farklı vergi türlerine özel muafiyetler ile ilgili muafiyet koşulları ayrı ayrı belirlenerek paylaşılmaktadır. Bu kapsamda vergi ödeme yükümlülüğü olan kişilerin muafiyet durumlarına uygun olup olmadıklarını araştırma ve bu konudaki istisnalardan yararlanma imkanı bulunmaktadır.
Herhangi bir vergi mükellefinin ya da mükellef grubunun vergi dışında tutulması vergi muafiyeti olarak adlandırılır. Bu kapsamda vergi ödemekle yükümlü olan gerçek kişilerin ya da tüzel kişileri Vergi Usul Kanunu’nda bulunan ibarelere göre vergiden muaf olması söz konusu olabilmektedir. Vergi muafiyeti oranının bazı durumlarda kısmen bazı durumlarda ise tamamen olması mümkündür.
İçindekiler
Kimler Vergi Muafiyetinden Yararlanabilir?
Vergi muafiyetinden kimlerin yararlanabileceği söz konusu vergi türüne göre değişiklik gösterebilir. Pek çok kişiyi ilgilendiren bir vergi türü olan gelir vergisi çeşitli şekillerde elde edilen gelir için verilir. Gelir Vergisi Kanunu’na göre gelir vergisinden muaf olanlar;
- Herhangi bir iş yeri açmaksızın gezici şekilde iş yapan kalaycı, ayakkabı tamircisi, nalbant, hallaç, musluk tamircisi, fotoğrafçı gibi küçük sanat erbabları,
- Evlerde kullanılan mutfak robotu, ütü, dikiş makinesi ve benzeri makinelerle dışarıda işçi çalıştırmaksızın dokuma ürünleri, turistik eşya, erişte, nakış işleri, tarhana, mantı gibi ürünlerin satışını yapanlar,
- Ziraat işlerinde kullanılmakta olan hayvan, motor, sandal, hayvan arabası ve traktör gibi vasıtalarla sürekli olmamak kaydıyla ara sıra ücret karşılığı hayvan ya da insan taşıyanlar,
- Nehir, göl, deniz ve su geçitlerinde 50 rüsum tonilatoya kadar olmak kaydıyla motorsuz nakil araçları işletenler.
Bunların yanı sıra bilimsel araştırma, sağlık, çevre ve sosyal yardım konularında çalışmalar gerçekleştiren vakıflar için de gelir vergisi muafiyeti söz konusudur.
Gelir vergisinin yanı sıra Türkiye sınırları içinde tüm taşınmaz mallardan alınan emlak vergisi de pek çok insanı ilgilendirir. Emlak Vergisi Kanunu kapsamında yapılan düzenlemelere göre emlak vergisinden muaf olan kişiler şu şekilde sıralanabilir:
- Brüt olarak 200 metrekareden daha küçük olan evlerde oturan kişiler emlak vergisinden muaf olabilirler. Diğer yandan brütün dışında kapalı otopark, merdiven boşluğu veya hol gibi alanların dahil edilmesiyle 200 metrekarenin aşıldığı durumlarda muafiyet söz konusu değildir.
- Ev hanımları, engelli bireyler, gaziler, şehit yakınları, dul ve yetimler emlak vergisinden muaf tutulurlar.
- Başka bir evi ve geliri olmayan emekliler için de emlak vergisi muafiyeti söz konusudur.
Asgari Ücrete Vergi Muafiyeti
25 Aralık 2021 tarihli Resmi Gazete’yle birlikte ülkemizde asgari ücrete vergi muafiyeti uygulamasının kapsamı genişletilmiştir. Söz konusu kanun kapsamında ücret ve maaşların asgari ücret tutarından gelir ve damga vergisi alınmayacağı için ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde asgari ücretin aylık brüt tutarının %85’i gelir vergisinden muaf tutulduğundan uygulama alanı kalmayan Asgari Geçim İndirimi düzenlemesi 1 Ocak 2022 tarihi itibarıyla yürürlükten kaldırılmış bulunmaktadır.
Gelir vergisinden istisna olan ücretlerle ilgili düzenlemelerin bulunduğu madde dahilinde Kanun ile değişiklik yapılmış, tüm ücretlerde ve maaşlarda asgari ücretin aylık brüt tutarı kısmından SGK primiyle işsizlik sigortası primi düşüldükten sonraki kısım vergi muafiyetinin konusunu oluşturmuştur. Bununla birlikte vergi mükellefleri birden fazla işverenden ücret almaları halinde bu istisnayı yalnızca en yüksekten aldıkları ücret için kullanabilmektedirler. İstisna dolayısıyla alınmayacak olan verginin, ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşmaması gerekir.
Asgari ücret üzerinden gelir elde eden kişiler için asgari ücretin brüt tutarı 2022 yılı için 5.004,00 TL’dir. Bu ücret üzerinden %14 SGK primi ve %1 işsizlik sigortası primi düşülür ve kalan tutar 4.253,40 TL olur.
İhracatta Vergi Muafiyeti Nedir?
İhracatta vergi muafiyeti uygulaması özellikle mikro ihracat yapanların, e-ihracat hacimlerinin artırılmasında ve satıcılara destek olunmasına önemli bir rol üstlenir. Bunun nedeni ihracatta vergi muafiyeti uygulaması sayesinde firmaların yaptığı vergi ödemelerinin ciddi düzeyde azaltılmış olmasıdır.
Online platformlar üzerinden yapılan alışverişlerin giderek artması firmalara da müşterilere de çeşitli avantajlar sunmaktadır. E-ticaret işlemleri klasik alışveriş yöntemlerine göre çok daha kısa sürede çok daha fazla sayıda ürüne ulaşma imkanı sunar. Ayrıca ihracatçı firmalar dış pazarlara çok daha kolay bir şekilde açılırlar. Bununla birlikte ihracat işlemlerinde ödenmesi gereken gümrük vergileri, özellikle mikro ihracatçılar arasından önemli bir yük haline gelebilmektedir. KDV tutarı hariç fatura tutarı 15.000 EUR’dan az olduğu satışlarda e-ticaret vergi muafiyeti söz konusudur. Ayrıca ihracat işleminin konusunu oluşturan mal ve ürünler 300 kg’dan fazla olmamalıdır. Vergi muafiyetinden yararlanmak için firmalar, yurt dışına yapacakları satışlarda mikro ihracat sınırlarını aşmamaya özen göstermelidir. Küçük ve orta ölçekli işletmeler, e-ihracatta vergi muafiyeti uygulaması kapsamında ihracat işleminden kazandıkları tüm gelirin %50’sini gelir vergisinden muaf tutabilirler.