Yatırım Teşvik Belgesi Nedir? Nasıl Alınır?

Ticari hayatın içerisinde yer alan şirketlerin özellikle de KOBİ’lerin gelişimi için destekler ve teşvikler son derece önemi rol oynamaktadır. Yatırım Teşvik Belgesi ise bu noktada en önemli fonksiyona sahip olup bu sayede devlet pek çok farklı projeye ve sektöre verdiği desteklerle ön plana çıkmaktadır.

Yatırımlarda Devlet Mevzuatı; tasarrufların kalkınma planlarıyla yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesi, istihdamın ve üretimin artırılması, AR-GE içeriği yüksek ve uluslararası rekabet gücünü artıracak bölgesel ve büyük ölçekli yatırımlarla stratejik yatırımların özendirilmesi, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması, uluslararası doğrudan yatırımların artırılması, kümelenme ve çevre koruma yönelik yatırımlarla AR-GE faaliyetlerinin desteklenmesi amacına yönelik olarak uygulanmaktadır.

Yatırım Teşvik Belgesi Nedir?

Yatırım Teşvik Belgesi; temelde yatırımın karakteristik değerlerini içeren, yatırımın bu değerlere ve tespit edilmiş şartlara uygun şekilde gerçekleştirilmesi durumunda üzerinde kayıtlı bulunan destek unsurlarından yararlanma imkânı sağlayan belge olarak tanımlanabilmektedir. Yapılan yatırımlarda, devlet yardımlarına ilişkin kararların alınması aşamasında bilgi vermesi açısından son derece büyük önem taşımaktadır.

Yatırım teşvik belgesinin alınması devlet tarafından, yatırımcıya kredi verileceği anlamına gelmemektedir. Bununla birlikte Hazine Müsteşarlığı tarafından yatırım teşvik belgesi verildiğinde yatırımı yapan şirketlere avantajlar sağlanması söz konusu olmaktadır.

Yatırım Teşvik Belgesi Ne İşe Yarar?

Yatırım Teşvik Belgesi,, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yatırımlarının devlet tarafından desteklenmesini sağlayan bir belge olarak bilinmektedir. Yatırım teşvik belgeleri sayesinde doğrudan nakit desteği yerine gümrük vergisi muafiyetinden, katma değer vergisi istisnasından, faiz desteğinden, sigorta primi işveren hissesi desteğinden, vergi indiriminden ve yatırım yeri tahsisi gibi yatırım teşvik araçlarının desteklerinden yararlanılabilmektedir. Böylece yatırımcının kasasında büyük miktarlarda nakit para çıkmasını önleyen tedbirleri kapsamaktadır. Yatırım yapan ve yaptığı yatırımların karakteristiği Yatırım Teşvik Mevzuatı’na uygun olan her yatırımcının devlet yardımlarından yararlanmak için yatırım teşvik belgesi alma hakkı bulunmaktadır. Yatırım teşvik belgesi alınarak yapılan her yatırım sayesinde hem ulusal hem de uluslararası pazarlarda rekabet edebilme gücü artırılmaktadır.

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında hem yurt içinden hem de yurt dışından temin edilmesi söz konusu olan yatırım malı teçhizat ve makine ile belge kapsamında bulunan yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamaları için katma değer vergisi ödenmemektedir.

Yine Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt dışından temin edilecek olan yatırım malı makine ve teçhizatlar için de gümrük vergisi ödenmemektedir.

Stratejik yatırımlar, öncelikli yatırımların teşviki ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında; gelir ya da kurumlar vergisinin yatırım için öngörülmekte olan katkı tutarına ulaşmasına kadar indirimli olarak uygulanması ile vergi indirimi konusunda da avantaj sağlanmaktadır.

Yatırım Teşvik Belgeleri kapsamında kullanılan en az bir yıl vadeli krediler için faiz veya kar payı desteği adı altında da bir finansman desteği sağlanmaktadır. Yatırım Teşvik Belgesi’nde kayıtlı olan sabit yatırım tutarının % 70 oranına kadar kullanılmakta olan krediye ilişkin olarak ödenecek faizin ya da kar payının belirli bir kısmı Bakanlık tarafından karşılanmaktadır. Bununla birlikte faiz ve kar payı desteği; AR-GE ve çevre yatırımları, stratejik yatırımlar, 3. – 4. – 5. Ve 6. Bölgelerdeki bölgesel teşvik ve öncelikli yatırımların teşviki uygulamaları kapsamında uygulanmaktadır.

Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiş olan stratejik yatırımlar, bölgesel ve öncelikli yatırımlar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenmekte usul ve esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilebilmektedir.

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamındaki yatırım ile sağlanmakta olan ilave istihdam için ödenmesi gerekli olan sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül etmekte olan kısmı belirli bir süre için Bakanlık tarafından karşılanmaktadır. Sigorta primi işveren hissesi desteği de stratejik yatırımlar ile bölgesel ve öncelikli yatırımların teşviki uygulamaları kapsamında düzenlenmekte olan teşvik belgeleri için uygulanmaktadır.

Sigorta primi desteği dâhilinde; Yatırım Teşvik Belgesi kapsamındaki yatırımla sağlanmakta olan ilave istihdam için ödenmesi gerekliliği bulunan sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül etmekte olan kısmı 10 yıl süre ile Bakanlık tarafından karşılanmaktadır. Bu destek, genel teşvik uygulamaları hariç olmak kaydı ile yalnızca 6. Bölgede gerçekleştirilecek yatırımlara yönelik olarak düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülmektedir. Bunun yanı sıra Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında desteklenmekte olan stratejik yatırımlar için de uygulanabilmektedir.

Gelir vergisi stopajı desteği ile Yatırım Teşvik Belgesi kapsamındaki yatırımlar ile sağlanmakta olan ilave istihdam için ödenmesi gerekli olan gelir vergisinin stopajının asgari ücrete tekabül etmekte olan kısmı 10 yıl süre ile terkin edilebilmektedir. Yalnızca 6. Bölgede gerçekleştirilmekte olan yatırımlar için düzenlenen teşvik belgelerinde geçerli olan gelir vergisi stopajı desteği; Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında desteklenmekte olan stratejik yatırımlar için de uygulanabilmektedir.

Sabit yatırım tutarı 500 milyon Türk lirasının üzerinde olan stratejik yatırımlar kapsamında gerçekleştirilmekte olan bina ve inşaat harcamaları için tahsil edilmiş olan KDV, KDV iadesi avantajı kapsamında iade edilmektedir.

2017 – 2021 yılları arasında imalat sektöründe gerçekleştirilecek olan teşvik belgeli tüm yatırımlara ilişkin bina ve inşaat harcamaları da KDV iadesinden yararlanabilmektedir.

Yatırım teşvik belgesi kapsamında inşa edilmiş olan binalar 5 yıl süre ile yatırımlar için tahsis edilmiş bulunan araziler yatırım teşvik belgesinin süresi boyunca emlak vergisinden muaf tutulmaktadır. Yine yatırım teşvik belgesi kapsamında inşa edilmiş olan binalardan inşaat harcı, yapı ve tesislerden belediyeler tarafından alınması gereken harçlar alınmamaktadır. Ayrıca; yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırımlar için düzenlenmekte olan kâğıtlara da damga vergisi ve harç istisnası sağlanmaktadır.

2018 yılında yürürlüğe giren Cazibe Merkezleri Programı kapsamında; görece az gelişmiş olan bölgelerdeki yatırım ortamlarının canlandırılması yolu ile üretim, istihdam ve ihracatın artırılması sonucunda bölgeler arasında söz konusu olan gelişmişlik farklarının azaltılması amaçlanmaktadır. Cazibe Merkezleri Programı kapsamında bulunmakta olan illerde gerçekleştirilecek olan imalat sanayii yatırımlarıyla çağrı merkezi ve veri merkezi yatırımlar da desteklenebilmektedir. Bu program kapsamında 31 Aralık 2020 tarihine kadar yapılacak olan başvurular değerlendirmeye alınmaktadır.

Yatırım Teşvik Belgesini Kimler Alabilir?

Ülkemizde KOBİ’lerin, tüzel kişilerin, adi ortaklıkların, belediyelerin, yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye’de bulunan şubelerinin, gerçek kişilerin, kooperatiflerin, kamu kurum ve kuruluşlarının, derneklerle vakıfların, yabancı sermayeli yatırımlarda kurulacak olan anonim ve limited şirketlerle kurulacak şubelerin Yatırım Teşvik Belgesi alması söz konusu olmaktadır.

Bununla birlikte destek unsurlarından yararlanılabilmesi için esasları ve usulleri Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenmiş bulunan yatırım teşvik belgesinin temin edilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.

Yatırımın süresi projenin niteliğine göre 2 ile 4 yıl arasında değişmekte olup belgede kayıtlı olan sürenin yarısı kadar ek süre verilmesi de söz konusu olabilmektedir. Sağlanan destek tutarı ve oranı da yatırımın yerine, büyüklüğüne ve sektörüne göre değişiklik gösterebilmektedir.

Yatırım Teşvik Belgesi İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Yatırım Teşvik Belgesi başvurusunda bulunabilmek için gereken belgeler şu şekildedir:

• Yatırımcıyı temsil ve ilzama yetkili kişiler tarafından imzalanmış başvuru dilekçesi,
• Yatırımcıyı temsil ve ilzama yetkili kişilere ait ve noter tarafından tasdik edilmiş imza sirküleri,
• Firmanın ortaklık yapısını, sermaye miktarını ve faaliyet konularını nihai şekilde gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nin ya da Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesi’nin aslı ya da noterden ya da ticaret sicil memurluğu tarafından onaylanmış örneği,
• Yatırım bilgi formu,
• Türkiye genelinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na muaccel olan prim ya da idari para cezası borcunun bulunmadığına ya da tecil ve taksitlendirilmiş olduğuna ya da yapılandırıldığına ve yapılandırmanın bozulmamış olduğuna dair ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu birimlerinden alınacak “borcu yoktur” yazısı,
• “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı” şartı aranmasının gerekli olduğu yatırım konularına dair Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan alınan karar ya da karara ilişkin yazı,
• Beyan ve taahhüt,
• Komple yeni yatırımlar için istenmemekle birlikte bir firmanın, mevcut iş gücüyle ve makine parkıyla bir yıllık süre içerisinde kaç birimlik üretim yapabileceğinin belli kriterlerden yola çıkılarak bilimsel bir şekilde belirlenmesi ile hazırlanan Kapasite Raporu,
• İthal ve yerli alınacak makinelerin listesi ile varsa proforma faturaları ( Yatırım ile ilgili olarak yurt içinden alınacak ya da yurt dışından ithal edilecek olan makinelerin ve teçhizatın olması durumunda, bunların formata uygun ve eksiksiz şekilde hazırlanması gerekmektedir. KDV muafiyetinden ya da gümrük vergisi indirimlerinden faydalanılabilmesi için makine ve teçhizat olarak yapılacak tüm alımların listeye eklenmesi zorunluluğu bulunmaktadır.)
• Yatırımın gerçekleşecek olduğu arazi, arsa, bina türü yerler için kira sözleşmesi ya da tapu fotokopisi,
• Müracaat harcı makbuzu,
• Vergi levhası fotokopisi.

Bunların yanı sıra yapılacak olan yatırımın konusunda göre başvurular esnasında sunulması gereken ek belgeler de bulunmaktadır.

Yatırım Teşvik Belgesi Nereden Alınır?

Yatırım Teşvik Belgesi almak için başvurular, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından yönetilmekte olan E-TUYS olarak anılan web tabanlı uygulama aracılığı ile gerçekleştirilmektedir. E-TUYS aracılığı ile yatırım işlemlerini yürütebilmek için sisteme yalnızca nitelikli elektronik sertifika sahibi olan ve yetkilendirme başvurusuna ilişkin talepleri Bakanlık tarafından onaylanmış kişiler erişebilmektedir. Bundan dolayı, yatırımcıların ilk olarak yetkilendirme işlemlerini gerçekleştirebilmek için gerekli belgeleri hazırlayarak Bakanlık’a müracaat etmeleri gerekmektedir.

Yatırım Teşvik Belgesi Nasıl Alınır?

E-TUYS sisteminin 2018 yılında yürürlüğe girmesinden bu yana tüm teşvik belge başvuruları ile teşvik uygulamaları elektronik ortamda yetkilendirilmiş bulunan kişiler ve kurumlar tarafından yürütülmektedir.

E-TUYS Yetkilendirme işleminin Bakanlık tarafından yapılabilmesi için öncelikle yetkilendirme başvurusu evraklarının posta yolu ile Bakanlık’a iletilmesi ve yetkilendirme işleminin tamamlanması gerekmektedir. Kullanıcıların başvuru evrakların bulunmakta olan ve Bakanlık’a beyan edilen e-posta adreslerine yetkilendirmenin başarılı bir şekilde tamamlanmış olduğuna dair onay e-postasının ulaşmasının ardından; yetkilendirilmiş olan kullanıcı E-TUYS sistemi üzerinden yatırımcı bilgilerini güncelleme yolu ile sisteme yatırımcıya ait olan güncel bilgilerin girişini yapabilmektedir. Bakanlık tarafından, sisteme girişi yapılmış olan güncel yatırımcı bilgileri onaylandıktan sonra; yetkilendirilmiş olan kullanıcı tarafından mevzuatta belirtilmiş olan usullere ve esaslara uygun olacak şekilde E-TUYS sisteminde elektronik imzalı Yatırım Teşvik Belgesi başvurusu yapılmaktadır. Yapılan tüm başvurular E-TUYS üzerinden elektronik ortamda değerlendirilmekte ve Yatırım Teşvik Belgesi elektronik ortamda oluşturularak e-posta adresine iletilmektedir. Usulüne uygun şekilde başvuru işlemlerinin tamamlanmasından sonra fiziksel ortamda eklenen bilgilerin ve belgelerin Bakanlık’a iletilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.

Yatırım Teşvik Belgesi Ne İşe Yarar?

Ülkemizde çok uzun süredir yatırımlara çok sayıda devlet desteği ve teşviği uygulanması söz konusudur. Yatırım harcamalarının büyük kısmı vergisel avantajlar, yatırım yeri tahsisi, finansal destekler ve diğer teşvik mekanizmaları sayesinde geri alınabilir. Bu sayede yapılan yatırım harcamasından daha büyük miktarda fayda sağlanması mümkündür. Bunun için yapılması gerekenler teşvik mevzuatlarıyla tamamlayıcı diğer mevzuat hükümlerinde ve yıllar içinde yerleşen uygulama düzenlerinde belirlenmiş bulunmaktadır. 

Türkiye’de yapılacak yerli ve yabancı sermayeli, gerçek ya da tüzel her tür kişi veya kuruluşun gerçekleştireceği yatırımların devlet desteklerinden ve teşvik tedbirlerinden yararlanabilmesi için yatırıma başlanmadan önce yatırım teşvik belgesi alınması gerekir. Yatırım Teşvik Belgesi almak için atılması gereken ilk adım usulüne uygun bir şekilde müracaatta bulunmaktır. Yatırım Teşvik Belgesi almak için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na müracaat edilmelidir. Bakanlık tarafından yapılan incelemenin ardından müracaatın uygun bulunması halinde Yatırım Teşvik Belgesi’nin düzenlenmesiyle süreç sonuçlandırılır. Olası bir hatayla karşılaşılmaması adına bu konuda uzman kişilerle çalışılması önerilir.

Yatırım Teşvik Belgesi Müracaatı Nasıl Yapılır?

Önceleri Bakanlık Evrak Birimi’ne bir dilekçe ekinde ve gerekli evraklarla birlikte müracaatta bulunulurdu. Bununla birlikte günümüzde gelişmekte olan teknolojik imkanlar ve internet servisleri sayesinde teşvik belgesi müracaatlarının da elektronik sisteme taşınması mümkün olmuştur. E-TUYS olarak da bilinen Elektronik Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Bilgi Sistemi üzerinden artık yatırım teşvik belgesi müracaatı yapılabildiği gibi bu sistem üzerinden yatırım teşvik belgesi elektronik ortamda alınabilmektedir. Aynı şekilde teşvik belgesiyle ilgili gereken işlemlerin tümünün bu sistem üzerinden elektronik ortamda yürütülmesi mümkündür. Elektronik imza ya da Nitelikli Elektronik Sertifika sahibi olan ve Bakanlık tarafından yetkilendirilen kişiler sizin adınıza yatırım teşvik belgesi için başvuruda bululabilirler ve yine sizin adınıza yatırım teşvik belgenizi alabilirler. 

Yatırım Teşvik Belgesi Başvuru Süreci

Yatırım teşvik belgesi başvuru süreci E-TUYS sisteminde yetkilendirme işleminin yapılmasıyla birlikte başlar. Yetkilendirme sistem üzerinde yatırımcı adına işlem yapabilme yetkisini gösterme özelliğine sahiptir. Yatırımcının bizzat kendi adına işlem yapacağı durumlarda dahi yine de E-TUYS Yetkilendirme yapılması zorunludur. Daha sonra E-TUYS denilen sistemde yatırım yapacak olan firmanın bilgileri mutlaka girilmelidir. Bu işlem E-TUYS firma bilgileri girişi olarak adlandırılır. Bu işlemden sonra başvuru ekranı açılarak ekran yardımıyla oluşturulan yatırım projesinin sisteme girilmesi sağlanır. İhtiyaç duyulan bilgilerin tümü elektronik ortamda sunulduğu gibi ilgili belgeleri destekler nitelikteli belgeler PDF formatında yüklenip onaya sunulmalıdır. E-TUYS sisteminde yatırım projesinin doğru adımlar izlenerek oluşturulması gerekir. Proje bir bütün olarak onaya sunulduğu gibi projede eksiklik ya da değişiklik gerekmediği ve yatırım projesi bakanlık tarafından olduğu gibi onaylandığı takdirde Yatırım Teşvik Belgesi alınır.

Günümüzde yatırım teşvik belgelerinin sadece elektronik ortamda düzenlenmesi ve kullanılması mümkündür. Bu bağlamda fiziksel olarak evrak verilmesi söz konusu değildir. Makine tedariki ya da diğer resmi kurumlarla ilişkiler aşamasında işlemlerin her biri elektronik ortamda gerçekleştirilmekte olup fiziksel açıdan herhangi bir evrak sunulması gerekliliği yoktur. E-TUYS sistemi teşvik uygulamaları açısından ihtiyaç duyulabilecek kurumlarla tam entegrasyona sahiptir. Bu yüzden düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin kontrolleri ve sorgulamaları da yalnızca elektronik ortamda yapılabilmektedir. Tüm işlemler için E-TUYS sistemi üzerinden elektronik olarak kullanmak mümkündür.

E-TUYS Sonrasında Yatırım Teşvik Belgesi Nasıl Alınır?

E-TUYS sistemine geçildikten sonra yatırım teşvik belgesi alınması için öncelikle Nitelikli Elektronik Sertifika temini, yetkilendirme işleminin tamamlanması ve mevzuata uygun olacak şekilde yine yatırım karakteristik özelliklerine göre hazırlanacak proje başvurusu adımları izlenmelidir. Projeler basılı malzemeler şeklinde sunulmaktansa elektronik ortamda bakanlık onayına sunulur. Bununa birlikte proje içeriği ve mevzuata uygun hazırlık ve sunuş aşamaları gerekir. Sorumluluk daha büyük oranda yatırımcılarda olduğundan E-TUYS sistem girişleri doğru ve eksiksiz bir şekilde yapılmalıdır. 

Günümüde yatırım teşvik belgesi T.C.Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenir. Yatırımlarda devlet yardımları için Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne müracaat edilir. 

 

Teşvik uygulamalarından yararlanmayı sağlayacak belgenin alınabilmesi için fiziksel müracaat yapılması zorunluluğu yoktur. Burada fiziksel başvurudan kasıt, basılı kağıtlar halinde ıslak imzalı evrakların verilmesi gerekliliği olmamasıdır. Elektronik Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Bilgi Sistemi’ne giriş yapılarak uygulama üzerinden belge alımı kastedilir. Bu şekilde alınan yatırım teşvik belgeleri fiziksel ortamda başvuru yapılarak alınan belgelerden farklı değildir. Böylece daha hızlı ve daha verimli bir şekilde üstelik herhangi bir kağıt tüketimi söz konusu olmadan yatırım teşvik belgesiyle ilgili tüm işler ve işlemler elektronik ortamda tamamlanabilir. 

 

Yatırım teşvik belgesi alındıktan sonra kullanım için E-TUYS sistemine girilmelidir. Fiziksel olarak basılı belge düzenlenmesine son verildikten sonra tüm işlemlerin aynı sistem üzerinden yürütülmesi söz konusudur. Sistem üzerinden tarafınıza iletilen belgenin elektronik kopyası kullanılarak tüm teşvik uygulamalarından yararlanmak mümkündür.