Yerli Malı Belgesi Nedir? Yerli Katkı Oranı Hesaplaması Yerli Katkı Oranı Raporu

Özellikle KOSGEB ve kamu ihalelerinde avantaj sağlayan yerli malı belgesi, başvurunun onaylanmasının ardından alınabilmekte ve 1 yıl boyunca kullanılabilmektedir. Belgenin süresi sona erdiğinde yeniden başvuruda bulunulabilmektedir.

Türkiye’de toplanmakta olan bitkisel ürünlerle Türkiye’de doğan ve yetiştirilen canlı hayvanlarla bunlardan elde edilmiş olan ürünler, Türkiye’de yetiştirilen ve avlanmakta olan su ürünleri yerli malı olarak kabul edilmektedir. Durumun net olmadığı hallerde ürünün tamamen Türkiye’de üretildiği ya da üretim sürecinin önemli bir aşamasıyla ekonomik yönden gerekli görülmekte olan en son esaslı işçilik ve eylemin Türkiye’de yapılmış olduğu ekspertiz aracılığı ile tespit edilmektedir.

Yerli Malı Belgesi Nedir?

İlgili ürünün Türk ürünü olduğunu gösteren yerli malı belgesi; sanayi sicil raporlarının ve kapasite raporlarının göz önünde bulundurulması sonucunda TOBB’a bağlı odalar borsalar tarafından yalnızca yerli üreticilere verilmektedir. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayınlanan tebliğe göre; bu belge Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenmekte ve ürünler de bu Bakanlık tarafından denetlenmektedir. Yerli malı belgesinin verilmesi ile ilgili şartlar yerli malı belgesi almak için başvuruda bulunacak olan kurumun bünyesinde olduğu kurumlar tarafından kontrol edilmektedir. TOBB’un yerli malı belgesi almış bulunan kurumların takibini sağlamaya ve sahteciliğin önüne geçmeye yönelik olarak düzenlenmiş bir otomasyon sistemi bulunmaktadır. Bu sistem aracılığı ile toplanmakta olan belgeler, altışar aylık periyotlar şeklinde ilgili bakanlığa iletilmektedir.

Yerli Malı Belgesi Ne İşe Yarar?

Geçtiğimiz yıllarda Kamu İhale Kurumu’nda yapılmış olan değişikliklerden sonra, yerli malı belgesi almış bulunan KOBİ’lere ve büyük ölçekli firmalara kamu ihalelerinde % 15’e kadar fiyat avantajı getirilmiş bulunmaktadır. Söz konusu fiyat avantajı, orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri üretmekte olan ve en az % 50’sinin yerli üretim olduğu belgelenmiş bulunan KOBİ’lere ve büyük ölçekli firmalara uygulanmaktadır. Orta ve yüksek teknolojili ürünlerin listesi de her yıl Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından açıklanmaktadır.

Yerli Malı Belgesi Almak İçin Gereken Şartlar Nelerdir?

Yerli malı belgesi alabilmek için; üretimin Bakanlık tarafından düzenlenmekte olan Sanayi Sicil Belgesi’ne sahip olan sanayi işletmeleri tarafından üretilmesi ve Sanayi Sicil Belgesi’ndeki “üretim konusu” içeriğinde yer alması gerekmektedir. Ayrıca tümüyle Türkiye’de üretilen ya da elde edilen ürünler ile üretim aşamasının önemli süreçleriyle ekonomik yönden gerekli görülmekte olan en son esaslı işçilik ve eylemin Türkiye’de yapılmış olması; ürünün yerli katkı oranının da en az % 51 olması gerekmektedir.

Yerli Malı Belgesi Neden Önemlidir?

Üretmekte olduğu ürünlerle kamu kurumları tarafından düzenlenen ihaleleri alıp pazar payını artırmak isteyen pek çok üretici bulunmaktadır. Bununla birlikte yerli üretimi desteklemek adına kamu kurumları kimi zaman ihale şartları arasına Yerli Malı Belgesi şartını ekleyebilmektedir. Bu tür ihalelere girebilmek için Yerli Malı Belgesi’ne sahip olmak bir zorunluluk olarak görülmektedir. Ayrıca; yerli malı belgesine sahip bulunan KOBİ’ler ve büyük ölçekli firmalar, kamu ihalelerinde % 15’e varan fiyat avantajlarından yararlanabilmektedir.

Yerli Katkı Oranı Hesaplaması Nedir?

Yerli malı belgesi almak için gereken şartlar arasında ürünün yerli katkı oranının en az % 51 olması şartı bulunmaktadır. Yerli malı belgesi alınmak istenilen üründe yerli katkı oranının en az % 51 olması; dışarıdan bir altyapı ya da ara ürün ithal edilse de ürünün son maliyet hesaplamasında, söz konusu ithalat bedelinin toplam maliyetinin en fazla % 49’u olması anlamına gelmektedir.

Yerli katkı oranı hesaplanırken; yerli malı belgesi alınması istenilen ürünün içerisinde kullanılmış olan ana ham malzemelerin cinsleri, nitelikleri ve miktarları belirlenmektedir. Belirlenen miktarların firmaya temin edilmiş olan faturalardaki birim fiyatlarla çarpılması ile ana ham malzemenin ithal ve yerli ayrı ayrı olmak üzere toplam bedeli belirlenmektedir.

Yerli Katkı Oranı Nasıl Hesaplanır?

Ürünlerin yerli katkı oranının hesaplanabilmesi için; Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli’nin üretici tarafından doldurulması gerekmektedir. Ardından Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli; serbest muhasebeci, SMMM ya da YMM tarafından incelenip resmî kayıtlara uygunluğu onaylanmaktadır. Söz konusu inceleme işlemi esnasında ürünün üretiminde kullanılmakta olan ithal ve yerli girdiler; defter kayıtlarının, faturaların, SGK bildirgelerinin, gümrük giriş beyannamelerinin ve diğer benzeri belgelerin göz önünde bulundurulması ile tespit edilmektedir. Üretici; serbest muhasebeci, SMMM ya da YMM arasından muhasebecisini / müşavirini belirlemektedir. Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli’nin teknik yönden incelemesi de Eksper tarafından yapılmaktadır. Eksper; üretici tarafından üniversitelerin ilgili bölümlerinden alanında uzman kişiler arasından belirlenebileceği gibi üyesi olduğu Oda’dan da talep edilebilmektedir. Eksper yerli katkı oranı hesabının teknik yönden incelemesini tamamladıktan sonra hesaplamanın doğruluğunu onaylamaktadır. Bu inceleme esnasında ise üretimde kullanılmış olan girdiler; üretim teknolojisi ve prosesi göz önünde bulundurularak kontrol edilmektedir.

Yerli Katkı Oranı Raporu Nedir?

Yerli malı belgesine konu olan ürünün yerli katkı oranının hesaplanmasına yönelik olan yerli katkı raporundaki hesaplamalarda belirli noktaların dikkate alınması gerekmektedir. Hesaplamada baz alınacak olan doğrudan kullanılmış yerli ve ithal girdilerin tanımlarıyla hesaplamada kullanılan birim değerleri dosya içerisinde sunulmakta olan malzemelere ait örnek faturalar ile uyumlu olmasına özen gösterilmektedir.

Yerli Katkı Oranı Raporu Nasıl Hazırlanır?

Yerli katkı oranı hesap cetveli hazırlanırken öncelikle yerli malı belgesine konu edilecek olan ürünün firmanın geçerli kapasite raporunda olup olmadığının ve vizesi güncel olarak yapılmış bulunan Sanayi Sicil Belgesi’nde ismen geçip geçmediğinin kontrol edilmesi gerekmektedir.

Geçerli kapasite raporuyla vizesi güncel olarak yapılmış bulunan Sanayi Sicil Belgesi’nde ismen geçmeyen ürünler için bu eksiklik giderildikten sonra müracaat edilmesi gerekmektedir.

Yerli malı belgesine konu edilecek olan ürün için üründe kullanılmış olan malzemeleri gösteren imalat reçetesi çıkartılarak, birim üründe bu malzemelerden ne kadar kullanıldığı belirlenmektedir. Belirlenmiş olan imalat reçetesini oluşturan malzemelerden hangilerinin menşe olarak yerli hangilerininse ithal olduğu ayrıştırılmaktadır. Bu aşamada imalatta kullanılmak için tedarik edilmiş olan malzemelerin tedarik edilmiş olduğu firmalara göre fatura üzerinden tevsin edilmesi gerekmektedir. Yerli imalatçılardan tedarik edilmiş olduğu beyan edilen malzemeler için de gerekli görüldüğü takdirde söz konusu firmanın imalatçı olduğunu gösterir nitelikte bilgi ve belgeler talep edilebilmektedir.

Ham madde olarak temin edilmiş olan ürünlerden aynı firma içinde imal edilmiş olan ara mamuller, aynı iş yeri içerisinde üretimi yapılmakta olan ürünlerde kullanıldığında; firmaya girişi ve faturası ithal ham madde olarak gözükmesi durumunda da ithal bölümünde yer almaktadır.

Ürünün içerisinde dolaylı ya da doğrudan olarak yer alan tüm yerli ve ithal girdiler hesaplamaya dahil edilmektedir. Hesaplamada baz alınan doğrudan kullanılmış ithal ve yerli girdilerin tanımlarının hesaplama cetvelinde yalın ve net olarak ifade edilmesi aynı zamanda da kapasite raporundaki tanımlarla uyumlu olması gerekmektedir. İmalat reçetesinde birim üretime yönelik olarak tanımlanmış olan kullanım miktarlarıyla bu malzemelerin tedarik belgesi olan faturalardaki birim maliyetlerinin hesaplamaya katılmasıyla birim üründeki maliyet hesaplamaları yapılmaktadır. Yine aynı birim ürün için gereken işçilik maliyetleriyle genel giderlerden aynı birim ürünün payına düşen genel gider hesaplaması belirlenmektedir.