Çalışanların gelir vergisi hesaplamalarında uzun yıllar boyunca önemli bir yere sahip olan Asgari Geçim İndirimi (AGİ), ücretlilerin gelirinden alınan vergiyi azaltan bir düzenleme olarak uygulanıyordu. 2007 yılında yürürlüğe giren sistem, medeni durum ve çocuk sayısına göre değişen oranlarla çalışanların vergi yükünü hafifletiyordu. Ancak 1 Ocak 2022 itibarıyla yürürlüğe giren yeni vergi düzenlemeleriyle birlikte AGİ uygulaması kaldırıldı. Artık tüm çalışanlar, gelir vergisinden muaf tutulan asgari ücret kapsamındaki düzenlemeden yararlanıyor.
İçindekiler
Asgari Geçim İndirimi Nedir?
Asgari Geçim İndirimi, ücretli çalışanların medeni durumuna ve çocuk sayısına göre belirlenen bir gelir vergisi indirimidir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 32. maddesi kapsamında uygulanan sistem, çalışanların kişisel durumlarına göre adil bir vergi ödemesi yapmalarını amaçlıyordu. Böylece her birey, ailevi sorumluluklarına göre farklı oranda vergi indirimi elde ediyordu.
AGİ Uygulamasının Tarihçesi
AGİ, 1 Ocak 2007 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu tarihten itibaren çalışanların gelir vergisinden düşülen tutar, her yıl Maliye Bakanlığı tarafından belirleniyordu. Uygulama süresince AGİ, maaş bordrosunda gelir vergisinden indirilen bir kalem olarak yer aldı. 2022 yılı itibarıyla yürürlüğe giren düzenlemeyle birlikte asgari ücret tutarına kadar olan kazanç gelir vergisinden tamamen muaf tutuldu. Bu değişiklikle birlikte AGİ uygulamasına gerek kalmadı ve sistem yürürlükten kaldırıldı.
AGİ’nin Neden Kaldırıldı?
AGİ’nin kaldırılma nedeni, vergi sisteminde sadeleştirme ve eşitlik sağlamanın amaçlanmasıydı. Yeni düzenleme, tüm çalışanların asgari ücret tutarına kadar olan gelirinin vergiden muaf olmasını öngörüyor. Bu uygulama, AGİ’nin sağladığı avantajın doğrudan ücret sistemine yansıtılmasını sağladı. Artık medeni durum veya çocuk sayısına göre farklı bir indirim uygulanmıyor. Böylece vergi sistemi hem basitleştirildi hem de çalışanlar arasında eşitlik sağlandı.
2022 Sonrası Bordrolarda AGİ Kalemi Bulunmuyor
1 Ocak 2022 tarihinden itibaren çalışanların maaş bordrolarında AGİ kalemi yer almıyor. Bu tarihten itibaren asgari ücretlilerin gelir vergisi ve damga vergisi istisnası uygulanıyor. Dolayısıyla artık çalışanlar maaşlarını alırken AGİ tutarı ek bir kalem olarak görünmüyor. Asgari ücret düzeyindeki gelir vergiden tamamen muaf tutulduğu için çalışanların net maaşları doğrudan muafiyet üzerinden hesaplanıyor.
AGİ, geçmişte gelir vergisi oranlarının yüksekliği nedeniyle çalışanlara bir vergi avantajı sağlamıştı. 2022’de yapılan düzenlemeyle birlikte asgari ücret düzeyindeki kazanç tamamen vergiden muaf hâle geldi. Bu durum, aslında AGİ’nin amacını sistemin genel yapısına dahil etti. Artık çalışanların tamamı, asgari ücret seviyesindeki kazançları için gelir vergisi ödemez hale geldiği için AGİ’ye ihtiyaç kalmadı.
AGİ’nin Kapsam Dışı Kaldığı Durumlar Nelerdir?
AGİ uygulaması tamamen kaldırıldığı için 2022’den itibaren hiçbir çalışan bu haktan yararlanamıyor. Bu durum, özel sektör ve kamu çalışanlarının tamamı için geçerlidir. Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle AGİ’ye ilişkin tüm hükümler yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak geçmiş dönem bordrolarında AGİ yer aldığı için 2021 yılı öncesine ait hesaplamalarda bu indirim kalemi hala görülebilir.
2025 yılı itibarıyla da AGİ uygulamasının geri gelmesi planlanmıyor. Yeni sistemle birlikte gelir vergisi istisnası asgari ücrete kadar olan tutar üzerinden uygulanmaya devam ediyor. Üniversiteler ve maliye kaynaklarında yer alan açıklamalara göre, 2025 bordrolarında AGİ’nin yer almayacağı kesinleşmiş durumda. Buna bağlı olarak çalışanların maaş hesaplamaları, gelir vergisi muafiyeti ve damga vergisi istisnası esas alınarak yapılacak.
AGİ’nin Kaldırılması Sonrasında Vergi Uygulaması
AGİ’nin kaldırılmasıyla birlikte çalışanların maaşlarından kesilen vergiler yeniden düzenlendi. Artık asgari ücret tutarı kadar kazanç vergiden muaf, bu tutarın üzerindeki kazanç ise gelir vergisine tabidir. Asgari ücretin üzerinde maaş alan çalışanlar için sadece asgari ücretin üzerindeki kısım vergilendirilir. Bu uygulama, vergi yükünü hafifletirken çalışanların eline geçen net tutarın artmasını sağlamıştır.
AGİ ve Damga Vergisi Düzenlemesi
2022 düzenlemesiyle asgari ücret düzeyindeki kazançlar için gelir vergisiyle birlikte damga vergisi de kaldırıldı. Önceden maaş bordrosunda gelir vergisiyle birlikte damga vergisi kesintisi de yapılırdı. Yeni uygulamayla damga vergisi de asgari ücret seviyesinde alınmamaya başladı. Böylece çalışanların maaşlarında AGİ’nin yerini doğrudan vergi muafiyeti aldı.
AGİ döneminde çalışanların maaş bordrosunda farklı tutarlar yer alabiliyordu çünkü indirim, medeni durum ve çocuk sayısına göre değişiyordu. Evli, eşi çalışmayan veya çocuk sahibi olan çalışanlar daha yüksek indirim alıyordu. Yeni sistemde ise bu farklılık tamamen ortadan kalktı. Artık tüm çalışanlar aynı oranda vergi muafiyetinden yararlanıyor.
AGİ’nin kaldırılması, işverenler açısından da bazı kolaylıklar getirdi. Önceden çalışanların medeni durumuna ve çocuk sayısına göre farklı AGİ hesaplamaları yapılması gerekiyordu. Bu durum bordro süreçlerini karmaşıklaştırıyordu. Yeni sistemde tüm çalışanlar için aynı vergi muafiyeti uygulandığından, bordro hesaplamaları daha hızlı ve basit hâle geldi. İşverenler için idari yük azaldı, muhasebe süreçleri kolaylaştı.
AGİ Hakkında Yanlış Bilinenler
Bazı çalışanlar AGİ’nin sadece asgari ücretliler için kaldırıldığını düşünse de bu doğru değildir. AGİ uygulaması tüm çalışanlar için tamamen kaldırılmıştır. Diğer bir deyişle artık hiç kimse bu indirimden yararlanmamaktadır. Ancak asgari ücretin üzerindeki kazançlara uygulanan gelir vergisi devam etmektedir. Dolayısıyla AGİ kaldırılmış olsa da vergi sisteminde gelir dilimlerine göre farklı oranlar geçerliliğini korumaktadır.
AGİ’nin kaldırılmasıyla birlikte Türkiye’de vergi sisteminde önemli bir sadeleşme sağlanmıştır. Artık tüm çalışanların asgari ücret düzeyindeki gelirleri vergiden muaf tutulmaktadır. Bu düzenleme, bordro sistemini basitleştirirken çalışanların gelirinde doğrudan bir kayıp yaşanmasının önüne geçmiştir. Uygulama, 2025 yılında da aynı şekilde devam etmektedir ve AGİ’nin geri getirilmesi yönünde bir plan bulunmamaktadır.