Çalışma belgesi; işten ayrılan bir çalışana, işveren tarafından verilen ve kişinin çalışma süresini, yaptığı işi ve istihdam koşullarını belgeleyen resmi bir dokümandır. Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu’nun 28. maddesi kapsamında düzenlenen çalışma belgesi, çalışanların iş deneyimlerini belgelerken haklarının korunmasına ve işverenlerin yükümlülüklerini yerine getirmesine olanak sağlar.
Bu yazımızda çalışma belgesinin ne olduğunu, nasıl alınabileceğini, içeriğinde hangi bilgilerin yer aldığını ve hangi durumlarda kullanıldığını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
İçindekiler
Çalışma Belgesi Nedir? Yasal Dayanağı Nedir?
Çalışma belgesi; işçinin işteki pozisyonu, görev süresi ve işten ayrılma nedenleri gibi bilgiler içeren bir belgedir. İş Kanunu’nun 28. maddesine göre işten ayrılan her çalışan, işvereninden bu belgeyi talep etme hakkına sahiptir. Aynı zamanda Türk Borçlar Kanunu’nun 426. maddesinde de çalışma belgesi düzenleme yükümlülüğü hüküm altına alınmıştır.
Bu belge, çalışanların iş geçmişini belgelemek açısından önemli olmakla birlikte işverenin işten ayrılan çalışana karşı yükümlülüklerini yasal olarak yerine getirmesini de sağlar. İşveren, belgeyi doğru ve eksiksiz bir şekilde düzenlemekle yükümlüdür. Aksi takdirde çalışan ya da yeni işveren tarafından işverene tazminat davası açılabilir.
Çalışma Belgesinde Hangi Bilgiler Bulunur?
Çalışma belgesi, çalışan hakkında genel bilgileri ve iş geçmişine dair detayları içermelidir. Belgede yer alabilecek bilgiler şu şekilde sıralanabilir:
Çalışana Ait Bilgiler
Ad ve soyad
T.C. kimlik numarası
Baba adı
Doğum tarihi ve yeri
Sigorta sicil numarası
İşverene Ait Bilgiler
İşverenin adı ve unvanı
İşyerinin adresi
İşverenin yetkili kişi bilgisi
İşyerinin SGK sicil numarası
İşçinin işyeri içindeki görevi
Çalışma Süresine Dair Bilgiler
İşe giriş ve işten çıkış tarihleri
İşçinin işten ayrılma nedeni
Belgenin sonunda, işverenin kaşesi ve imzası yer almalıdır. Aynı zamanda çalışanın adı, soyadı ve imzasına dair bölüm de bulunmalıdır.
Çalışma Belgesi Nasıl Alınır?
İşten ayrılan bir çalışan, işverenine çalışma belgesi talebini ileterek bu belgeyi alabilir. Talep, sözlü ya da yazılı şekilde yapılabilir. Bazı şirketler, dilekçe ile resmi bir talep yapılmasını şart koşabilir. İşverenin, belgeyi mümkün olan en kısa sürede hazırlayarak çalışana teslim etmesi gerekmektedir.
Çalışma belgesi yalnızca eski işverenden alınabilir ve e-Devlet gibi dijital platformlardan bu belgenin temini şu an için mümkün değildir. Ancak e-Devlet üzerinden, Sosyal Güvenlik Kayıt Belgesi veya iş giriş-çıkış bilgileri sorgulanabilir. Bu belgeler resmi nitelik taşır ve belirli durumlarda çalışma belgesine alternatif olarak da kullanılabilir.
Çalışan, belgeyi işten ayrıldığı tarihten itibaren herhangi bir zamanda talep edebilir. Belge talebinde bir zaman aşımı uygulanmamaktadır. Diğer bir deyişle işten ayrılma tarihinden birkaç yıl sonra bile bu belge istenebilir. İşveren hâlâ faaliyet gösteriyorsa belgeyi hazırlamakla yükümlüdür.
Çalışma Belgesi Nerelerde Kullanılır?
Çalışma belgesi, özellikle iş başvurularında ve yasal süreçlerde son derece geniş bir kullanım alanına sahiptir. İşe alım süreci sırasında birçok işveren, adayın önceki iş deneyimlerini resmî belgelerle kanıtlamasını isteyebilir. Çalışma belgesi, bu gereksinimi karşılamak için ideal bir dokümandır.
İş kazası ya da işçi-işveren arasındaki herhangi bir uyuşmazlıkta, çalışma belgesi önemli bir kanıt olarak kullanılabilir. Bu belgede yer alan bilgiler, çalışanın haklarını destekleyebilir ya da davalarda kararı etkileyebilir.
Bankalar, bazı durumlarda bireylerin finansal geçmişini ve istihdam durumunu değerlendirmek için çalışma belgesini talep edebilir. Özellikle kredi başvuruları ya da kefillik taleplerinde bu belge gereklidir.
Çalışma Belgesi Düzenlenirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Belge düzenlenirken doğru, eksiksiz ve gerçeğe uygun bilgiler kullanılmalıdır. Kanuna göre belgenin zamanında ve ücretsiz bir şekilde verilmesi gerekmektedir. Eğer işveren belgeyi zamanında vermezse ya da belgede yanlış bilgiler bulunursa, para cezası ile karşılaşabilir.
Ayrıca çalışma belgesinde kişilik haklarını ihlal eden ya da onur kırıcı ifadeler kullanılmamalıdır. İşçiyi kötülemek amacıyla herhangi bir yorum yapılması yasal olarak yasaktır. Bu gibi durumlarda işveren manevi tazminat talebi ile karşı karşıya kalabilir.
İşveren, çalışanın talep etmesi durumunda bu belgeyi vermekle yükümlüdür. İşveren talep edilmesine karşın belgeyi düzenlemez ya da eksik bilgiyle belge hazırlarsa, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 99. maddesi uyarınca idari para cezasına çarptırılabilir. Ayrıca belge verilmemesi ya da verilen belgenin yanlış bilgi içermesi nedeniyle çalışanın ya da yeni işverenin zarar gördüğü durumlarda, işveren tazminat ödeme sorumluluğu altına girebilir.
