Patenti alınan bir ürünün lisanslama, satma veya miras şeklinde aktarma hakkı vardır. Patent Türk Patent Kurumu tarafından verilir ve yeni icatların ortaya çıkmasını teşvik emek, çalışmaları güvence altına almak için getirilen bir düzenleme olarak tanımlanabilir.
PATENT NEDİR?
Hukuki açıdan son derece önemli bir konu olan patent hakkının somut göstergesi olan belgeye patent denilir. Patent hakkı; bir kişinin ya da kurumun kendisine ait olan buluşa konu olan ürünü belirli bir süre boyunca üretme, kullanma, ithal etme ve başkalarına satma hakkına sahip olmasıdır.
Buluşun sahibi olan kişiye ya da kuruma patent verildiği takdirde buluşun sahibi olan kişi ya da kurum dışındaki kişiler ya da kurumlar patentin konusunu oluşturan buluşu üretemez, kullanamaz, satamaz ya da ithal edemezler. Diğer bir deyişler patentin konusunu oluşturan buluş belirli bir süre boyunca buluşu gerçekleştiren kişinin mülkiyeti altına girmiş olur.
Eğer bir buluş birden fazla kişi tarafından gerçekleştirildiyse en çok merak edilen konulardan biri patent hakkının kime ait olacağıdır. Bu tür durumlarda buluşu ortaya çıkaran her bir kişinin patent isteme hakkı bulunmaktadır. Ayrıca buluş üzerinde hak sahibi olan kişiler ortak bir karar almayı da tercih edebilirler. Bunun yanı sıra sık karşılaşılan diğer bir durum buluşun aynı zamana denk gelecek şekilde farklı kişiler tarafından ortaya çıkarılmasıdır. Bu gibi bir durumda patent isteme hakkı, ilk başvuran kişiye aittir. Ayrıca rüçhan hakkı olan kişi patent isteyebilse de buluşun patentini almak için başvuruda bulunan ilk kişi avantajlı olarak kabul edilir.
PATENT NE İŞE YARAR?
Patent, yalnızca patent sahibine özel bir belge olma özelliğine sahiptir. Patent sahibi; patent konusu buluşun kullanımı, üretimi ve satımı gibi konularda başvuru tarihinden itibaren 20 yıl boyunca hak sahibi olur. Böylece, bir başka kişinin patent konusu buluş üzerinde hak iddia etmesi engellenmiş olur.
İşletmelerin sektörel rekabette ön plana geçmesinde patent oldukça önemli bir yere sahiptir. Patent hakkı sayesinde bir başka kişinin ya da işletmenin patent konusunu oluşturan buluşu ticari alanda kullanması olasılığı ortadan kaldırılabilir. Bu, patent sahibinin faaliyet gösterdiği pazarda güçlü bir yer edinmesi açısından son derece önemlidir.
Patent özellikle işletmelerin sektörel imajı noktasında çok büyük bir etkiye sahiptir. İş ortakları ve yatırımcılar, birden çok patente sahip olan firmalarla karşılaştığında, firmanın teknolojik kapasitesi ve uzmanlık seviyesi üzerlerinde olumlu bir etki yaratır. Bu durumda olumlu bir imaj edinen işletmeler rekabette bir adım ön plana çıkmayı başarırlar.
PATENT NASIL ALINIR?
Patent Türk Patent Kurumu’ndan alınabilir. Bunun için ilk adım, buluş sahibinin Türk Patent Kurumu’na başvuruda bulunmasıdır. Bununla birlikte buluşun fayda sağlamak ve aynı kategoride yer alan ürünlerden farklı olduğunu ispatlamak gibi birtakım özelliklere sahip olması şartı aranır. Bu durumda patent başvurusunun onay alma ihtimali artacaktır.
Patent alma süreci şu şekilde ilerler:
- Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuruda bulunulur.
- Yapılan başvuruyu değerlendiren Türk Patent ve Marka Kurumu patent başvurusu konusunu oluşturan buluş hakkında araştırma raporu hazırlar.
- Patent başvurusu konusunu oluşturan buluş hakkındaki araştırma yayınlanır.
- Türk Patent ve Marka Kurumu patent inceleme raporunu sunar.
- Tüm değerlendirmeler tamamlandıktan sonra Türk Patent ve Marka Kurumu onay verdiği takdirde, buluş sahibi patent belgesi alır.
Patent alma süreci dahilinde, patent hakkı başvurusunun konusunu oluşturan buluşun hangi kapsamda koruma altına alınacağı da belirlenir. Türk Patent ve Marka Kurumu bu konuda birden fazla alternatife sahiptir. Sadece Türkiye’yi kapsayacak bir koruma talebi olabileceği gibi uluslararası geçerliliğe sahip bir patent hakkı da söz konusu olabilir. Yalnızca Türkiye’yi kapsayacak bir patent hakkı başvurusu Türk Patent ve Marka Kurumu’na, uluslararası geçerliliğe sahip koruma talebi istendiği durumlarda Avrupa Patent Ofisine yapılmalıdır.
Patent başvurusunda bulunacak kişiler, Türk Patent Enstitüsü’ne dilekçe ve başvuru ücretinin ödendiğine dair dekontu teslim etmelidirler. Ciddi bir süreç olan patent başvurusunda, dilekçe son derece dikkatli ve detaylı şekilde hazırlanmalıdır. Patent başvurusu dilekçesinde bulunması gereken bilgiler şöyledir:
- Buluşun konusu ya da buluş hakkındaki tüm gelişmeler özetlenmeli.
- Detaylı bir şekilde buluş açıklanmalı. Buluşun benzerlerine göre farkının ne olduğu anlatılmalı. Yol açabileceği teknolojik gelişmeler ve faydaları belirtilmeli. Bu kısım tarifname olarak adlandırılır. Mutlaka bir uzman tarafından hazırlanmalıdır.
- Buluşa ait siyah-beyaz taslak resimleri, parça detayları ile teknik resim üzerinde numaralandırılmış olarak yer verilmeli.
- Buluşla ilgili korunması gereken kısımlardan bahsedilmeli,
- Patent başvurusu için gerekli tüm evraklar teslim edilmeli.
- Başvuruda bulunan kişi ya da kuruma ilişkin bilgiler, buluş sahibinin bilgileri ile vekaletname ibraz edilen belgeler arasında bulunmalı.