Stopaj Nedir?

En genel tanımıyla bir vergilendirme biçimi olan stopaj, kaynakta kesinti olarak da adlandırılabilmektedir. İşverenler tarafından gelir vergisine ya da kurumlar vergisine tabi olan bir kazanca ait tutar işi yapana ödenirken; yasanın belirlediği oranlardaki tutarın bir kısmı korunur ve işi yapan adına vergi dairesine peşin olarak yatırılır. 

Verginin daha kolay ve garanti bir şekilde tahsil edilmesini sağlayan bu yöntemin uygulama şekli dolayısıyla gelir meydana gelir gelmez, devlet tarafından gelirin kaynağından stopaj tahsil edilir. Bu sayede küçük matrahların vergiden kaçırılması önlenerek maliye idaresinin de vergi mükellefinin de iş yükü azaltılır. 

Stopaj Ne Zaman Ödenir?

Stopaj vergisi Gelir İdare Başkanlığı tarafından belirlenmiş olan takvimdeki gelir ya da kurumlar vergisine göre iki taksit olarak ödenebilmektedir. Kira stopaj hesaplamaları her yılın Mart ayında beyan edilmekle birlikte gelir vergisi kapsamındaki ödemesi Mart ve Temmuz aylarında gerçekleştirilmektedir.

23 Aralık 2020 tarihli ve 31343 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3319 sayılı kira ödemelerinde stopaj indirimi yapılmasına yönelik Cumhurbaşkanı Kararı ile kira stopaj oranı 31 Mayıs 2021 tarihine kadar % 20’den % 10’a indirilmiş bulunmaktadır. Herhangi bir uzatma söz konusu olmadığı takdirde bu tarihten sonra kira ödemelerinde stopaj oranı % 20 olarak uygulanmaya devam edecektir.

Hangi Ödemelerde Stopaj Kesilmesi Gerekir?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. Maddesi ve Kurumlar Vergisi’nin 15. ve 30. Maddeleri hangi gelirler üzerinden stopajla vergi kesintisi yapılacağını detaylı olarak açıklamaktadır. Bu maddeler incelendiğinde ödeme türlerine göre farklı stopaj oranları uygulandığı açıkça görülebilmektedir. Kesinti yapılan kalemler serbest meslek ödemeleri, gider pusulası, personele yapılan ücret ödemeleri, kar payları ve kira ödemesi olarak sıralanabilir. Bununla birlikte gelir vergisi ve kurumlar vergisi kesintileri için tek bir orandan söz edilmesi mümkün değildir. Dikkat edilmesi gereken nokta kanunlarda belirtilen oranlar dikkate alınarak ödemenin brüt tutarı üzerinden hesaplama yapılması gerektiğidir.

Stopaj Oranları

Kimlerin hangi koşullarda stopaj vergisi ödemesi gerektiği gelir vergisi ve kurumlar vergisi kanunlarında net bir şekilde açıklanmaktadır. Bununla birlikte stopaj vergisi çoğunlukla ev ve iş yeri sahiplerine, ücretli çalışanlara ve serbest meslek erbaplarına uygulanmaktadır. 

Ücretli çalışanlar için stopaj kesintisi işverenlerden yapılmakta olup artan oranlı vergi dilimi uygulanır. Bu kapsamda stopaj oranı % 15, % 20, % 27 ve % 35 olarak değişiklik göstermektedir.

Kira ödemeleri için stopaj kesintisi kiracılardan % 20 oranında yapılmaktadır.

Serbest meslek erbaplarına yapılan ödemelerle ilgili stop kesintisi hizmet alanlardan % 20 oranında yapılmaktadır. 

Çiftçilerden satın alınan zirai ürünler ve hizmetler için ürün ya da hizmeti alanlardan stopaj kesintisi yapılmaktadır. Borsaya tescil ettirilenlerde stopaj oranı %2, tescil ettirilmeyenlerde %4’tür.

Stopaj Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Stopaj hesaplaması her yıl güncellenmekte olan vergi dilimi oranları ile brüt ücret baz alınarak yapılmaktadır. Kira stopajında % 20 oranında kesinti uygulandığından brüt kira tutarının % 20’si ya da beşte biri hesaplanarak yapılacak stopaj kesintisi hesaplanabilmektedir.

Ücret stopajı söz konusu brüt ücret tutarından SGK kesintisi yapıldıktan sonra kalan tutar üzerinden tahsil edilmektedir. 2021 yılı gelir vergisi tarifesinde belirtilmiş olduğu üzere en düşük dilimde yani 24.000 TL’ye kadar olan gelirler için % 15, en yüksek dilimde yani 650.000 TL’den fazla olan gelirler için % 40 oranında uygulanmaktadır.

Stopajda Ödemeyi Yapanın ya da Ödemeyi Alanın Sorumlulukları Nelerdir?

Stopaj vergiler ödemeyi yapan tarafından aylık ya da üç aylık muhtasar beyannamelerle ilgili olduğu ayı takip eden ayın 23. günü akşamına kadar beyan edilmekte ve 26. günü akşamına kadar ödenmektedir. 

Ödemeyi alanlar takip eden yılın Mart ayının 25. gününe kadar beyan edecek oldukları Yıllık Gelir Vergisi Beyannameleri üzerinden ya da takip eden yılın Nisan ayının 25.gününe kadar beyan edecek oldukları Kurumlar Vergisi Beyannameleri üzerinden hesaplanan ödenecek vergi tutarlarından, daha önceden kesinti yoluyla kendi adlarına ödemeyi yapan kişinin devlete beyan edip ödediği bu vergileri mahsup etme hakkına sahiptirler. Söz konusu mahsup işleminin yapılabilmesi için stopaj yoluyla kesilen vergilerin ödemeyi yapan kişi tarafından beyan edilmiş ve ödenmiş olması gerekmektedir. Aksi takdirde ortada beyan edilmiş ve ödenmiş bir vergi bulunmaz ve mahsup imkanı bulunmaz.

Stopaj Vergisi Hakkında Merak Edilenler

Ülkemizde uygulanmakta olan vergi sistemine göre gelir elde eden kişiler kazandıkları geliri beyan etmekle ve beyan ettikleri gelir dikkate alınarak hesaplanan vergiyi ödemekle yükümlüdürler. Bununla birlikte bazı durumlarda vergi beyanından önce gelirden kesinti yapılır. Stopaj vergisi, gelir vergisine ve kurumlar vergisine tabi olan kazançlara ilişkin vergi tutarı, elde edilen gelir henüz sahibine geçmeden kesilip vergi dairesine iş sahibi adına yatırılması yoluyla elde edilen bir vergi türü olma özelliğine sahiptir.

İşveren çalışanına meslek hizmeti karşılığı yapacağı ödeme sırasında, ödediği tutardan belirlenmiş miktarda stopaj vergisi kesintisi yapar ve bu tutarı vergi dairesine yatırır. Bu sayede çalışanın meslek hizmeti karşılığında aldığı ödemeye ilişkin vergi tutarını beyan etmesi ve ödemesi gerekmez.