Vergi Mükellefi Nedir?

Ülkemiz kanunlarına göre kendisine vergi borcu yüklenmesi mümkün olan gerçek ya da tüzel kişilere vergi mükellefi denilir. Vergi mükelleflerinin devlete vergi ödemekle yükümlü olan şahıslar ya da ticari kuruluşlar olması mümkündür. Ülkemizde her gerçek kişinin bir vergi numarası vardır. Herhangi bir kişinin vergi mükellefi olabilmesi için ilgilinin şahsında vergiye tabi olayın meydana gelmesi şartı aranır. Örneklendirmek gerekirse herhangi bir şirketin yaptığı satışlar sonucu gelir sağlaması, vergiye tabi bir olay doğurmaktadır.

Bir kişinin vergi mükellefi olabilmesi vergiyi doğurma niteliği taşıyan olayın ilgilinin kişiliğinde gerçekleşmesine ve vergi borcunu kendi malvarlığından ödemek zorunda olmasına bağlıdır. Vergi mükellefiyeti temel olarak vergiyi doğuran olayı vergi mükellefi nezdinde gerçekleşmesine bağlı olarak doğar. Bunun için vergi mükellefiyle vergi konusu arasında bağ kurulmalıdır. Mükellef vergi borcunu malvarlığından ödemek zorunda kaldığı için malvarlığı azalacaktır. Eğer ödenmezse vergi idaresinin mükellefin malvarlığına karşı cebren takibat yapması söz konusu olabilir. Bu nitelikler sebebiyle mükellefe düzeltme, uzlaşma, mahsup ve iade ile takas ve terkin talebinde bulunma aynı zamanda zamanaşımını ileri sürme hakkı tanır. Diğer yandan malvarlığında azalma neticesinde menfaati zedelendiği için mükellef yargı yoluna başvurabilir.

Tüzel ya da Gerçek Usulde Vergi Mükellefi

Gerçek ya da tüzel kişiler, vergi mükellefi olup olmadıklarını öğrenmek için iki farklı yolu tercih edebilirler. Bunlardan ilki kişinin İnternet Vergi Dairesi aracılığıyla kendi mükellefiyet bilgilerini kontrol etmesidir. Alternatif yöntem ise vergi dairesi ile iletişime geçerek mükellefiyet bilgilerini öğrenmektir.

Kurumlar Vergisine Hangi Kuruluşlar Tabidir?

Anonim ve limited şirketler gibi sermaye şirketleri, iktisadi kamu kuruluşları, kooperatifler, vakıflara ya da derneklere ait iktisadi işletmeler ile iş ortaklıkları kurumlar vergisine tabidirler. 

Tam Mükellefiyet Nedir?

Bahsi geçen kuruluşlardan merkezi Türkiye’de olanlar, elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden vergilendirilirler ve tam mükellefiyet kapsamında yer alırlar.

Dar Mükellefiyet Nedir?

Merkezleri Türkiye’de yer almayan kuruluşlar yalnızca Türkiye’de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirilirler. Bu durum dar mükellefiyet olarak adlandırılır.

Potansiyel Mükellef Nedir?

Vergiyi doğuran olayla ilgisi açık ve tabi olmayan gerçek ve tüzel kişilere potansiyel mükellef adı verilir. Normalde sürekli yükümlülük gerektirmeyen bir faaliyet yürüten potansiyel mükelleflerin 4358 sayılı Kanunun ikinci maddesinde belirtilen kurum ve kuruluşlarla işlem yaparken vergi kimlik numarası kullanmaları gerekir. 

SGK Mükellef Kodu Nedir?

Sağlık hizmet sunucularının SGK’da tanımlı tesis koduna SGK mükellef kodu denilir. Eğer SGK’da sağlık hizmet sunucusunun tanımlı kodu yoksa bu kısım “0000” şeklinde girilir.

Vergi Mükellefi Nasıl Olunur?

Gerçekleştirilen ticari faaliyetlerde hem alıcının hem satıcının vergi ödeme yükümlülüğü vardır. İşletmelerin ülkemiz kanunlarına göre işyerlerini açmalarını izleyen bir ay içinde vergi levhalarını oluşturmaları zorunludur. Eğer şirket sahibi olan bir kişi vergi mükellefi olmak istiyorsa öncelikle şirketini ticaret odasına tescil ettirmelidir. Tescil işleminin ardından vergi dairesi görevlileri iş yerini denetler. Yapılan denetleme sonrası olumlu ya da olumsuz raporlama yapılır. Raporlamanın olumsuz olması halinde vergi mükellefiyeti tesis edilemez. Bununla birlikte vergi mükellefiyetinin hukuki yükümlü ve fiili yükümlü olmak üzere iki farklı türü vardır. 

Hukuki Yükümlü Vergi Mükellefi Nasıl Olunur?

Yasal vergi mükelleflerinin, bu vergileri tek başına ödemede zorluk çekmeleri durumunda vergileri yansıtma yöntemiyle diğer vergi mükelleflerine aktarılmaktadır. Bu sayede kişinin üzerindeki vergi yükü kaldırılmakta ve piyasadaki denge sağlanmaktadır.

Fiili Yükümlü Vergi Mükellefi Nasıl Olunur?

Vergi dairesinin bildirdiği vergiyi ödeme yükümlülüğü bulunan gerçek vergi mükellefi fiili yükümlü olarak adlandırılır. Yansıtma yöntemi sayesinde gerçek vergi mükellefi olmaktadırlar. 

e-Ticaret İçin Vergi Mükellefi Nasıl Olunur?

E-ticarete başlamak isteyen kişiler de e-ticaret ile uğraşan kişiler de vergiye tabi olmak zorunluluğuna sahiptirler. İşletmelerin vergi siciline kayıt olması için istenilen evrakları ibraz etmeleri ve bu evrakların onaylanması gerekir. Basit usulde iş yeri açanlar şu evrakları hazırlamalıdır:

• İşe başlama bildirim belgesi, 
• Onaylı nüfus cüzdanı,
• Kira kontratı,
• İkametgah.

Gelir Vergisi Beyannamesi Nedir?

Mükelleflerin gelirlerini gösteren ve vergi miktarının hesaplanması amacıyla verilen belgeye gelir vergisi beyannamesi denilir. Vergi miktarının hesaplanması vergi daireleri tarafından gerçekleştirilen bir süreçtir.

Gelir vergisi beyannamesi dahil olmak üzere tüm beyannameler mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine verilir. Web sitesi ya da mobil uygulama üzerinden Hazır Beyan Sistemi ile Gelir Vergisi Beyannamesi gönderilmesine karşın ticari, zirai ve serbest meslek kazancı olanlar bu sistemden yararlanamazlar. Bu yüzden e-ticaret vergi mükellefleri bağlı oldukları vergi dairesine giderek beyanname vermelidir. 

Vergi Mükellefi Olmak İçin Ne Kadar Satış Yapmak Gerekir?

Vergi mükellefi olmak için asgari bir satış yapılması zorunlu değildir. Bununla birlikte yapılacak satışlar daha sonra gerçek usul ya da basit usul gibi mükellefiyet sınıfının belirlenmesinde kullanılır.

İlgili mevzuat çerçevesinde sağlanan desteklerden ve teşviklerden yararlanan kişiler vergiden muaf olabileceği gibi detayları kanunlarla belirlenen küçük sanat erbabı da vergiden muaf tutulabilmektedir.