Patent Nasıl Alınır? Ürün ve Fikir Patenti Nasıl Alınır?

Patent; icatların, buluşların ya da yaratıcı fikirlerin korunmasını sağlayan son derece önemli belgelerdir. Patentin en önemli özelliği; buluş sahibine belirli bir süre boyunca ilgili buluşu ticari olarak kullanma ve üçüncü tarafların izinsiz bir şekilde kullanmasını önleme hakkı vermesidir. Genellikle ürünlerin, süreçlerin, bileşenlerin ya da cihazların korunması amacıyla alınan patentler, buluş sahibine ticari bir avantaj sağladığı gibi buluşun yasal olarak korunmasına da yardımcı olur. Patentler farklı kategorilere ayrılan ve farklı türleri bulunan önemli belgelerdir.

Ürün Patenti: Yeni ve kullanışlı bir ürünün tasarımı ya da yapısıyla ilgili buluşları koruyan patent türüdür. Mekanik aletler, kimyasal bileşenler ve elektronik cihazlar gibi fiziksel ürünlerin icatlarını kapsayan ürün patentleri, buluşun belirli bir şeklinin ya da yapısının kullanımını koruma özelliğine sahiptir.

Fikri Mülkiyet Patenti: Yöntem patenti olarak da bilinen fikri mülkiyet patenti; bir iş süreci, yazılım yöntemi, algoritma gibi soyut fikirlerin korunmasını amaçlar. Belirli bir yöntemin uygulanmasıyla elde edilen sonuçları koruyan fikri mülkiyet patenti, çoğu zaman bir sürecin benzersizliği ya da yenilikçiliği üzerine odaklanmaktadır.

Tasarım Patenti: Ürünlerin dış görünüşünün, tasarımının ya da estetiğinin korunmasına odaklanan patent türüdür. Tasarım patentiyle ürünlerin şeklini, desenini ya da dış görünüşünü diğer bir deyişle görsel özelliklerini korumak mümkündür.

Her patent türü belirli bir alanda yenilikçi ve benzersiz buluşları koruma özelliğine sahiptir. Patent almak isteyen kişiler ya da şirketler, buluşlarının hangi kategoriye girdiğini ve en uygun patent türünü belirlemeli ve bu doğrultuda patent başvurusunda bulunmalıdırlar. Bu durum, buluş sahibine haklarını koruma ve ticari olarak değerlendirme avantajı sağlar.

Patent Nasıl Alınır?

Patent almak için kullanılabilecek iki farklı yöntem vardır: bireysel başvuru yapmak ve aracı kurum vasıtasıyla başvuru yapmak. Aracı kurumlarla yapılan başvurular, sürecin daha kısa sürede eksiksiz bir şekilde sonuçlandırılması açısından daha işlevsel çözümler olarak öne çıkar. Çünkü bireysel başvurularda, başvuruyu yapan kişiler konuya hakim olmayabilir, eksik belge ya da yanlış bilgi ibrazında bulunabilir. Bu durumda değerlendirme süreci uzayabilir ya da süreç doğrudan olumsuz sonuçlanabilir. Bu nedenle, aracı kurum vasıtasıyla başvuru yapmak süreci kolaylaştırmak adına sıklıkla tercih edilir.

Bir birey buluşu hakkında patent aldığında, bu buluşu sahibi dışında bir kimsenin kullanması yasal olarak mümkün değildir. Bu durumun ihlal edilmesi halinde cezai yaptırımlar gündeme gelir. Buluş üzerinde tek kişi yerine birden fazla kişi hak sahibi ise, patent hakkının eşit olarak dağıtılması söz konusu olabilir ya da tarafların aralarında belirlediği orana göre patent düzenlemesi yapılabilir. Bir ürünün farklı bireyler tarafından aynı anda bulunduğu durumlarda ise patent hakkı iş başvuruda bulunan kişiye ait olur.

Patent Başvurusu Nereye Yapılır?

Patent / Faydalı Model başvuruları, Sanayi ve Çalışma Bakanlığı’na bağlı özerk bir kuruluş olan Türk Patent ve Marka Kurumu’na yapılır. Başvuru, kurumun yetkili kıldığı vekiller aracılığıyla ya da başvuru sahibinin kendisi tarafından doğrudan yapılabilir.

Patent Başvurusu Nasıl Yapılır?

Patent / Faydalı Model başvurusu, ilgili buluşun tüm detaylarıyla açıklanmasıyla oluşturulan ve “Tarifname” adı verilen dosyanın eksiksiz bir şekilde hazırlanması ve Türk Patent Kurumu’na sunulması yoluyla gerçekleştirilir.

Söz konusu buluşta, sahip olması gerektiren kriterlerin olup olmadığı konunun uzmanları tarafından değerlendirilir. Eğer eksiklik varsa bunların tamamlanması ve prosedüre uygun olarak hazırlanıp Türk Patent ve Marka Kurumu’na sunulması istenir. Yapılan sunumun ardından süreci takip etmek, istenen haklara gerçekten sahip çıkmak ve başvurunun olumlu bir şekilde sonuçlanmasını sağlamak adına önemlidir. Aksi takdirde, iyi buluşlara çok basit hatalar yüzünden patent alınamaması gibi istenmeyen durumlar yaşanabilir.

Bir başvurunun buluş niteliğine sahip olması için;

– Yenilik
– Sanayiye uygulanabilirlik
– Buluş basamağı gibi çeşitli unsurlar aranır.

Buluşa ilişkin tüm detayların anlatıldığı tarifnamede, söz konusu buluşun güncel durumda var olan benzerleriyle arasında hangi farklar olduğu, esas olarak hangi kısımların korunmak istediği, mümkünse şekilleriyle birlikte gösterilerek anlatılmalıdır.

Türk Patent ve Marka Kurumu’na yapılacak olan başvuru doğrudan başvuru sahibinin kendisi tarafından ya da Türk Patent ve Marka Kurumu’nun vekili olan yetkili kuruluşlar vasıtasıyla gerçekleştirilebilir.

Başvuru sonrası resmi araştırma raporunda buluşun yenilik içermediği belirtildiyse, araştırma raporuna itiraz edilmesi ya da dosya üzerinde değişikliğe gidilmesi ihtiyacı doğar. Aksi takdirde başvuru olumsuz sonuçlanacaktır.

Bir buluşun patent alabilmesi için yenilik, buluş basamağı ve sanayiye uygulanabilirlik kriterlerinin üçü aynı anda sağlanabilmelidir. Bunlardan en az birinin sağlanmaması halinde o buluşun patentlenmesi söz konusu değildir.

Patent başvurusu sürecinde gelen araştırma raporu bir ön rapor olup araştırma raporunda resmi otorite buluşun “yenilik” ve/veya “buluş basamağı” içermediğini belirtebilir. Buluş sahibi, buluşunun “yenilik” ve/veya “buluş basamağı” içerdiğini düşünüyorsa rapora cevap hazırlamalı, inceleme talep etmeli ve başvuru sürecinin devamlılığını sağlamalıdır.

Başvuru sürecinde tarifname ve istemler değiştirilebilmekle birlikte, bunu yapmak için ilk sunulan dosyada talep edilen koruma kapsamı aşılmamalıdır. Tarifnamede bahsedilmemiş ek özelliklerin, araştırma raporu hazırlanan tarifnameye eklenmesi mümkündür. Ancak bu durumda buluş kapsamı aşıldığından, başvuru tarihi değişiklik yapılan tarih olarak güncellenecektir.