Vergi Matrah Artırımı Nedir? Hangi Yılları Kapsar? Nasıl Başvuru Yapılır? Kimler Matrah Arttırımına Girmeli?

Devletin kamusal hizmetlerin yapılabilmesi için hem kişilerden hem kurumlardan kanunla belirlenen şekilde aldığı paralara vergi denilir. Vergi zorunlu olarak alınan bir para olmasına rağmen ödeme gücüne göre belirlenir.  Bir kazancın vergi belirlenmesinde temel alınan ve kazançtan giderler çıkarıldıktan sonra kalan bölümüne matrah denilir.

Vergi matrah artırımı Maliye Bakanlığı tarafından yapılacak olan vergi denetlemelerinden ek vergi ödenmesi yoluyla muaf tutulmayı sağlayan bir uygulamadır. Geçmiş yıllara yönelik olarak vergi beyanının belirli oranda artırıldığı durumlarda vergi denetlemesinden muaf olunabilir. Bu kapsamda Maliye Bakanlığı matrah artırımı yapılan dönem için inceleme yapmaz. Matrah artırımına gidilen dönem için vergi talep edilip ceza kesilmez. Şirket ya da hisse satışı yapılmasının planlandığı durumlarda matrah artırımının yapılması önemli bir avantaj olabilir.

Matrah artırımı Maliye Bakanlığı tarafından gerçekleştirilecek olan vergi incelemesinden ek bir vergi ödenerek muaf tutulmayı sağlayacak bir uygulama olma özelliğine sahiptir. Geçmiş dönem vergi beyanları belirli oranlar dahilinde artırılarak yapılacak vergi incelemelerinden muaf olma imkanı sağlar. Matrah vergiye konu olan ürün ya da belirli bir meblağ üzerinden ürünün özelliklerine göre farklı şekillerde hesaplanır.

Hangi Vergi Türlerinde Matrah Artırımı Yapılır?

Vergi matrah artırımı gelir vergisi, kurumlar vergisi, katma değer vergisi ve stopaj vergisi için yapılabilir. Hangi vergi türü için hangi döneme ait matrah artırımına gidilirse sadece o vergi türü ve yılı için vergi incelemesine tabi tutulmama durumu söz konusu olur. Tüm vergi türleri için incelemeye tabi tutulmamak için tüm vergi türleri ve tüm dönemler için matrah artışına gidilmesi gerekir. Matrah artırımı 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılları için yapılabilir.

Vergi Matrah Artırımı Nasıl Yapılır?

İstenilen vergi türü ve dönemi için matrah artırımına gidilebilmekle birlikte her dönem için ödenmesi gereken tutar farklılık gösterir. Kurumlar vergisine tabi olan şirketler için yıl, matrah artırım oranları, asgari matrah artışı, vergi oranı ve indirimli oran bilgileri şu şekildedir:

• 2016 – %35 – 94.000,00 TL – %20 – %15
• 2017 %30 – 99.600,00 TL – %20 – %15
• 2018 %25 – 105.800,00 TL – %20 – %15
• 2019 %20 – 112.400,00 TL – %20 – %15
• 2020 %15 – 127.500,00 TL – %20 – %15

KDV matrah artırımı yapılabilmesi için ödenecek ilave vergi yıllık %2 – %3 arasında olup KDV matrah artışında ilgili yılın hesaplanan KDV tutarıyla katsayının çarpılmasıyla hesaplanır.

Ücret, serbest meslek, kira, gider pusulası stopajı gibi her stopaj için yıllara göre katsayıları bulunur. Matrah artışı için ilgili stopaj matrahıyla söz konusu yılın katsayısı çarpılır.

Kimler Matrah Artırımından Faydalanabilir?

Gelir kurumu mükellefleri, gelir ve kurumlar stopaj vergisi mükellefleri ile katma değer vergisi mükellefleri matrah artırımından faydalanabilirler.

• Vergi Usul Kanunu’nun Kaçakçılık Suçları ve Cezaları maddeleri çerçevesindeki “Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok edip yerine başka yapraklar koyanlar ya da hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler”,
• Terör suçundan hüküm giyen kişiler,
• İlgili maddenin yürürlüğe girmiş olduğu tarih itibarıyla haklarında terör örgütlerine ya da Milli Güvenlik Kurulu tarafından devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğu kararı verilen yapılara, gruplara ya da oluşumlara üyeliği, mensubiyeti ya da iltisakı veya bunlarla bağlantısı olması nedeniyle adli makamlar, genel kolluk kuvvetleri ya da Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması, terörün finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler vergi matrah artırımında yararlanamazlar.

Matrah artırımı için başvurular 31 Ağustos 2021 tarihine kadar başvuru yapılması mümkündür. Başvurular beyanname verilerek yapılır ve tercih edilmekte olan vadeye göre ödeme listesi, tahakkuk sırasında alınır.

2021 Matrah Artırımı Nasıl Ödenir?

Vergi matrah artırımında hesaplanan vergiler peşin ödenebileceği gibi 6 taksitte de ödenebilir. Peşin ödeme yapılmak istendiği durumlarda 30 Eylül 2021’e kadar %10 indirimli ödeme yapılması mümkündür. Taksitli ödeme yapılmak istenildiği durumlarda ise Yİ-ÜFE katsayısı oranında vade farkı uygulanıp 2 ayda bir olmak üzere 6 eşit taksitte ödeme yapılabilir.

Hangi Durumlarda Matrah Artırımı Yapılmalıdır?

• Şirketin zarar ettiği,
• Kazancın düşük olduğu,
• Geçmiş dönemden Katma Değer Vergisi borcunun olduğu,
• Kasa carisinin yüksek olduğu,
• Kayıt edilmeyen gelir giderlerin bulunduğu,
• Kayıtların yeterince doğru tutulduğundan emin olunmadığı, 
• Son yıllara ait muhasebe belgelerinde karışıklık yaşandığı durumlarda vergi matrah artırımı yapılması faydalı olabilir.

Matrah Artırımı Yapılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Öncelikle belirtmek isteriz ki matrah artırımı zorunlu bir uygulama olmayıp tamamen isteğe bağlıdır. Matrah artırımı yapıldığı takdirde vergiler tarihinde ödenmelidir. Zamanında ödeme yapılmadığı takdirde öncelikli olarak vergi denetimine tabi tutulma gibi bir durumla karşı karşıya kalınacağından cezalı ödeme yapılması gerekebilir. Vergi denetimine tabi olunsa dahi matrah artırımından yararlanılması mümkündür.