BA/BS Formu Nedir?

BA/BS formu, alıcıyla satıcının faturaları arasındaki uyumluluğun tespit edilmesi amacıyla düzenlenen bir belgedir. Alıcı tarafından düzenlenen form BA, satısı tarafından düzenlenen form ise BS olarak adlandırılır. BA/BS formları sahte fatura gibi sorunların önlenmesi amacıyla ticari işlemlerde mutabakat sağlamak için kullanılır. Ayrıca işletmelerin kazancını koruyan KDV iadelerinde de BA/BS formlarının önemli bir rolü vardır. 

 

BA/BS formu, kurumların ve kişilerin ticari işlemlerine istinaden kestikleri faturaların kontrolünü sağlamaktadır. BA/BS formu, bilanço esasına göre defter tutmakta olan işletmelerin KDV hariç 5.000 TL ve üzeri alım satım işlemlerini kapsamaktadır. Aylık olarak hazırlanmalı ve takip eden ayın son gününde vergi dairesine beyan edilmelidir. BA/BS bir beyanname türü olmakla birlikte herhangi bir vergi yükümlülüğüne neden olmamaktadır. Yani BA/BS formu beyanından sonra vergi ödenmesi gerekmez.

BA/BS Formu Hangi Durumlarda Düzenlenir?

 Belirli bir alt limitin üzerindeki ticari işlemler, BA/BS bildirimine konu olmaktadır. Bu sınıra bağlı olarak, alım satım sürecinde kesilen fatura KDV dahil edilmeden önce en az 5.000 TL tutarında olmalıdır. Bir ay içerisinde aynı kişiye gerçekleştirilen satışların bahsi geçen bedeli aştığı durumlarda BS formu beyan edilmesi gerekir. Benzer şekilde aynı işletmeden yapılan alışlarda da BA formu düzenlenmesi gerekmektedir.

 

Elektronik belge olarak düzenlenen belgeler BA/BS formu bildirimlerine dahil edilmez. Alışları ile satışlarının tamamı e-Belge ile olan mükelleflerin boş da olsa BA/BS formu vermesi gerekmez. Bir kişi ya da kurumdan yapılan mal ve hizmet alış tutarlarıyla bir kişiye ya da kuruma yapılan mal ve hizmet satış tutarlarına ilişkin KDV hariç 5.000 TL tutarındaki had belirlenirken, elektronik olarak ve kağıt ortamında düzenlenen tüm belgeler bir arada değerlendirilir. Söz konusu had aşıldığı takdirde, yalnızca kağıt ortamında düzenlenen belgeler bildirime dahil edilir. Söz konusu formların beyan edilmesi için faturanın tek bir işlemden oluşması zorunluluğu yoktur. Örneklendirmek gerekirse; firmalar aynı alıcıya yaptıkları 1.000 TL, 2.500 TL ve 3.000 TL gibi tutarlardaki satışlar için beyanda bulunabilirler. Bu süreçte önemli olan nokta, toplam tutarın 5.000 TL’den fazla olmasıdır. Diğer yandan beyanda her fatura ayrı ayrı gösterilmelidir. 

 BA/BS Formu Nasıl Düzenlenir?

BA/BS formu düzenlemek için Gelir İdaresi Başkanlığı üzerinden Beyanname Düzenleme Programı indirilmelidir. Daha sonra programın ilgili bölümlerine toplam fatura adedi ve KDV hariç tutar yazılmalıdır. Beyan edilen alış ya da satış bedellerinin TL cinsinden ve kuruş bilgileri olmadan verilmesi gerekir. 

İşletmeler ve kişiler, birden fazla şubeden yapılan alışlar ile satışları muhasebe sisteminde ayrı ayrı takip edebilir. Ancak sistemde bir BA/BS formu üzerinde tek satır olarak göstermeleri gerekir. İthalat işlemlerinin BA formlarında mutlaka gümrük giriş beyannamesi kapanış tarihine bakılmalıdır. İhracatta BS formlarının beyan edilmesi sırasında fiili dış satımın gerçekleştiği tarih esas alınmalıdır. 

 Vergi kimlik numarası bildirim formlarında, ithalatta “1111111111”, ihracatta ise “2222222222” olarak kodlanmaktadır. Mükellefler, tarafların T.C. kimlik ya da vergi kimlik numaralarını doğru bir şekilde yazmalıdır.

Alım ve satım işlemlerindeki taraflara ilişkin tüm bilgiler beyannamede eksiksiz bir şekilde yer almalıdır. Şahsın ya da şirket bilgilerinin gerçeği yansıtmaması halinde, öncelikle adli ve idari makamların durumu tespit etmesi talep edilir. Daha sonra hileli durumu gösteren belgeyle birlikte forma tarafın adı soyadı ve unvanı yazılmalıdır. Fatura bedeli ve adedi eklendikten sonra beyanname hazırlanmış olur.

 BA/BS Formu Nasıl Beyan Edilir?

BA/BS beyannamesi kağıt üzerinde ya da elektronik ortamda yapılabilir. Bilanço esasına göre defter tutan ve beyannamelerini elektronik ortamda verenler, söz konusu formları da aynı yöntemle bildirmelidir. Bu durum, mükelleflerin elden ya da posta yoluyla yaptığı bildirimlerde geçerli değildir. Formlar “Gelir İdaresi Başkanlığı”nın sitesinden beyan edilebilir.

BA/BS formlarının beyan edilmesi sırasında dikkat edilmesi gereken unsurları şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Bildirimler son gün ve saat 24.00’ü geçmeden önce onaylanmalıdır.

• Beyan son bağlı olunan vergi dairesine yapılmalıdır.

• Elektronik ortamdaki formlar; kullanıcı kodu, mükellefe dair detaylar eğer varsa yeminli mali müşavirin ve serbest muhasebecinin bilgilerini içermektedir.

 BA/BS verilme süreci, takip eden ayın son günü saat 24.00’e kadar olmaktadır. BA/BS son gününe kadar bildirim yapılmaması halinde şahısların ya da şirketlerin özel usulsüzlük cezası ödemesi söz konusu olur. BA/BS cezası tutarı her yıl vergi takvimindeki sınırlar gibi değişmektedir. 2023 takvim yılında bu formları bildirmeyen mükellefler, 7.500 TL özel usulsüzlük cezası ödemektedir. Bununla birlikte formlar 10 gün içinde beyan edildiği takdirde ceza ortadan kalkmaktadır. Yine süresinde bildirim verilmemiş olması şartıyla 10. günden sonra 15 gün içinde düzeltme beyannamesi verildiğinde ceza 1/5 oranında uygulanmaktadır.

BA/BS beyanı, yasalarla belirlenen limitler ve mükellefler için zorunlu tutulmaktadır. Bununla birlikte bu formlara fatura, irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası ve sigorta komisyon gider belgesi gibi belgelerin dahil edilmesi gerekebilir.