Serbest Meslek Kazancından Düşülebilen Giderler Nelerdir?

Ülkemizde farklı sektörlerde faaliyetlerini sürdürmekte olan pek çok işletme, çeşitli giderlerini beyan ettikleri vergiden indirebilirler. Gelir Vergisi Kanunu’nun çeşitli maddeleri, farklı sektörlerde ya da durumlarda geçerli olan pek çok vergi indirim maddesini içerir. Bu maddelerden serbest meslek kazancı ile ilgili olanları sizin için blog yazımızda bir araya getirdik.

Ticari Kazancın Elde Edilmesi ve İdame Ettirilmesi İçin Yapılan Genel Giderler

Bu maddenin kapsamında, herhangi bir ticari organizasyonun ayakta kalabilmesi ve faaliyetlerini sürdürebilmesi için ihtiyaç duyulan giderler yer alır. Bu grupta yer alan giderlerden bazılarını aşağıda sıralı bir şekilde bulabilirsiniz:

• Yapılan iş ile ilgili temsil ve ağırlama giderleri
• Telefon, ısıtma, kırtasiye, su ve temizlik gibi giderler
• İş yeri ya da araç kirası gibi giderler
• Reklam faaliyetlerine ilişkin giderler
• Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri
• Bozuk ya da ayıplı ürünlerin iade işlemlerinden kaynaklanan giderler

Bu aşamada dikkat edilmesi gereken kritik nokta, indirim konusu olacak giderin işletme ve faaliyet alanıyla ilgisinin bulunmasıdır.

Vergi ve Harçlar

İşle ilgili olmak kaydıyla bazı vergilerin, gelir vergisinden indirilmesi mümkündür. Bu vergi ve harçların bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Bina vergisi
• Damga vergisi
• İstihlak vergisi
• Belediyeye ödenen vergi ve harçlar

Bireysel Emeklilik Katkı Payları

İşverenin personeli adına ödediği bireysel emeklilik katkı payları, indirilebilecek giderler arasında sayılabilir.

Menkul Kıymet İhraç Giderleri

Sermaye piyasası araçları arasında yer alan hisse senedi, özel sektör tahvili, borsa yatırım fonu, özel sektör bonoları ve kira sertifikaları gibi araçların satışı sırasında oluşan giderlerin, serbest meslek kazancından düşülmesi mümkündür.

Home Office Çalışanlar Tarafından İndirilebilen Giderler

Home office çalışma sistemini tercih eden kişilerin sayısı her geçen gün hızlı bir şekilde artmaktadır. Bununla birlikte Home office çalışma sistemine ait giderlerin vergiden düşülmesi mümkündür. Eğer ev kiraysa ve iş evden yapılıyorsa, kira giderinin tamamını gider olarak göstermek söz konusu olabilir. Buna ek olarak; evin elektrik, su ve ısınma gibi giderlerinin yarısını gider olarak göstermek mümkündür.

Mesleki Faaliyette Kullanılan Eşya ve Taşıtlar İçin Ayrılan Amortismanlar

Yapılan işle ilgili olarak satın alınan ve envantere kaydedilen yazıcı, bilgisayar, sandalye, masa, tablet ve cep telefonu gibi eşyalar ile şirket adına satın alınan otomobillerin amortisman gideri, indirim konusu olabilir.

Mesleki Faaliyetle İlgili Seyahat Giderleri

Şirket adına şehir dışına ya da yurt dışına seyahat eden personelin giderlerini beyan etmek için iki farklı yöntem kullanılabilir. Bunlar gerçek gider yöntemi ve harcırah yöntemidir.

Gerçek gider yönteminde, personelin yaptığı harcamalar tam olarak beyan edilmekte ve gider olarak gösterilmektedir. Harcırah yönteminde ise devlet tarafından belirlenen üst limitin aşılmaması kaydıyla gider yazılması mümkündür.

Personel Yemek Giderleri

Firma personelinin yemek harcamaları yemek kartı ile yapılıyorsa, KDV dahil olarak belirlenmiş günlük miktara kadar olan kısım gider olarak gösterilebilir.

Personel Servis Giderleri

Personel başına KDV olarak belirlenen günlük miktara kadar olan iş yerine ulaşım harcamalarının gider olarak gösterilmesi mümkündür.

Eğitim ve Sağlık Harcamaları

Eğtim ya da sağlık hizmetinden Türkiye sınırları içinde faydalanılması kaydıyla; firma sahibi, eşine ya da çocuklarına ait eğitim ve sağlık giderleri, beyan edilen gelirin %10’undan fazla olmamak kaydıyla, indirilebilir giderler arasında sıralanabilir.

Bağışlar ve Yardımlar

Devlet tarafından belirlenmiş vakıflara ya da derneklere yapılan bağışlar, beyan edilen gelirin %5’ine kadar olan kısmı için vergi indiriminin konusunu oluşturabilir. Bağış yerine okul, hastane ya da 100 yatak kapasitesinden az olmamak kaydıyla öğrenci yurdu yaptırıldığı durumlarda, yapılan tüm harcamanın beyan edilen gelirden indirilmesi söz konusu olabilir.

Serbest Meslek Kazancının Tespitinde İndirilecek Giderler Nelerdir?

Serbest meslek denildiğinde pek çok kişinin aklına ilk olarak doktorluk ve avukatlık gibi meslekler gelmesine karşın, serbest meslek kavramının hukuki tanımı son derece geniştir. Bu konudaki tanımamaya, Gelir Vergisi Kanunu’nun 65. maddesinde erişmek mümkündür. Bu doğrultuda serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, mesleki ya da ilmi bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin, işverene tabi olmadan şahsi sorumluluk altına, kendi nam ve hesabına yapılması şeklinde tanımlanmıştır. Bu yüzden serbest meslek olarak kabul edilen faaliyetlerde kişisel çalışma, mesleki bilgi ve uzmanlık öne çıkar. Sermaye ise ikincil derecede önem taşır. Serbest meslek faaliyeti zaman zaman ticari faaliyetle karıştırılsa da, aradaki en önemli özellik serbest meslek faaliyetinde sermayenin geri planda kalıyor olmasıdır.

Serbest meslek faaliyetlerinde vergiye tabi kazanç, Gelir Vergisi Kanunu’nun 67.maddesinde bulunan açıklamalar doğrultusunda belirlenmektedir. Bu doğrultuda, belirli bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilmiş para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve parayla temsil edilebilen menfaatlerden, bu faaliyetle ilişkili giderler indirildikten sonra kalan fark serbest meslek kazancı olarak vergilendirilmektedir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 68. maddesinde, serbest meslek kazancının tespitinde elde edilen hasılattan indirilebilecek giderler şu şekilde sıralanmıştır:

• Mesleki kazancın elde edilmesi ve devam ettirilmesi amacıyla gerekli olan genel giderleri
• Hizmetli ve işçilerin iş yerinde ya da iş yerinin eklentilerinde barındırılmasına yönelik olarak yapılan giderler, ilaç ve tedavi giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatıyla belirlenmiş kurallara bağlı olmak üzere giyim giderleri,
• Seyahat maksadının gerektirdiği süreyle sınırlı olmak kaydıyla mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri,
• Mesleki faaliyette kullanılmakta olan tesisat, demirbaş eşya ve envantere dahil olan taşıtlar için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılmış amortismanlar,
• Kiralanan ya da envantere dahil bulunan ve işte kullanılmakta olan taşıtların giderleri,
• Alınan mesleki yayınlar için ödenmekte olan bedeller,
  Mesleki faaliyetin ifası amacıyla ödenen mal ve hizmet alım bedelleri,
• Serbest meslek faaliyetinden dolayı emekli sandıklarına ödenmekte olan giriş ve emeklilik aidatlarıyla mesleki teşekküllere ödenmekte olan aidatlar,
• Mesleki kazanç elde etmek ve devam ettirmek için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileriyle iş yerleriyle ilgili olan ayni vergi, resim ve harçlar,

Mesleki faaliyetle ilgili olarak kanun, ilam ve mukavelenameye göre ödenen tazminatlar gider olarak kabul edilir. Bununla birlikte her tür para cezası ve vergi cezası ile meslek erbabının suçlarından kaynaklanan tazminatların gider olarak indirimi ise kabul edilmez.

Hizmetli ve işçilerin sigorta primlerinin ve emekli aidatlarının gider olarak indirilebilmesi için bu primlerin ve aidatların geri alınmamak üzere Türkiye’de bulunmakta olan sigorta şirketlerine ya da emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması, aynı zamanda emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliğinin olması şartı aranır. İş yeri olarak ikamet edilen konutların kısmen kullanıldığı durumlarda, ikametgah için ödenen kiranın tamamıyla ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısı indirilebilir. İş yeri kendi mülkü olanlar ise kira yerine amortismanı, ikametgahı kendi mülkü olup bu mülkün bir kısmını iş yeri olarak kullanmakta olanlar ise amortismanın yarısını gider olarak indirebilirler.

Açıkça görüldüğü üzere serbest meslek faaliyetinde vergiye tabi kazancın tespitinde indirilebilecek giderler, kanunla son derece ayrıntılı bir şekilde belirlenmiş bulunmaktadır. Serbest meslek faaliyetinde bulunan mükellefler, bu düzenlemelere uygun davranmaları halinde vergiye tabi kazanç doğru olarak tespit edilecek ve olası vergi incelemelerinde herhangi bir sorunla karşı karşıya kalınması riski ortadan kaldırılacaktır.